Η επέλαση του γουάν

Με μεγάλο χαμένο το ευρώ, το κινεζικό γουάν ή ρενμίμπι (RMB), όπως είναι η επίσημη ονομασία του, διεθνοποιείται αποτυπώνοντας τη νέα εποχή στον πολυπολικό κόσμο που ζούμε, καθώς εντάχθηκε στο νομισματικό «καλάθι» (SDR) του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) που περιλαμβάνει τα πέντε κύρια αποθεματικά νομίσματα του πλανήτη. Πρόκειται, σύμφωνα με τους αναλυτές, για τη μεγαλύτερη αλλαγή των τελευταίων 30 ετών, ενώ αποτελεί μια κίνηση στήριξης των προσπαθειών της Κίνας να μεταρρυθμίσει την οικονομία της. Η απόφαση, που θα τεθεί σε ισχύ τον επόμενο Οκτώβριο, αναμένεται να ενισχύσει τη ζήτηση για το κινεζικό νόμισμα καθώς τουλάχιστον 1 τρισ. δολάρια συναλλαγματικών αποθεμάτων (από τα 11,5 τρισ. συνολικά, εκ των οποίων όμως τα 3,5 τρισ. δολάρια κατέχει η κεντρική τράπεζα της Κίνας) θα πρέπει να μετατραπούν σε γουάν.

Σημειώνεται ότι κάθε πέντε χρόνια το ΔΝΤ αναθεωρεί τα εθνικά νομίσματα τα οποία χρησιμοποιεί για τα παγκόσμια συναλλαγματικά αποθέματα. Το 2010 το Ταμείο είχε απορρίψει την αίτηση ένταξης του γουάν στο «καλάθι», αλλά τώρα αποφάσισε το κινεζικό νόμισμα να προστεθεί ως πέμπτο (υπήρχαν ήδη τέσσερα) παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα του «καλαθιού» με ειδικό βάρος 10,92%, σύμφωνα με τους υπολογισμούς της UBS. Την ίδια ώρα το ειδικό βάρος του δολαρίου παραμένει σταθερό στο 41,73% από 41,9% το 2010, ενώ το ευρώ εμφανίζεται ως μεγάλος χαμένος με ειδικό βάρος 30,93% από 37,4% το 2010. Ετσι το γουάν καταλαμβάνει την τρίτη θέση από πλευράς ειδικού βάρους ανάμεσα στα πέντε παγκόσμια αποθεματικά νομίσματα, ενώ ακολουθούν το γεν με 8,33% από 9,4% το 2010 και η στερλίνα, που από την τρίτη θέση με συντελεστή 11,3% το 2010 βρέθηκε στην πέμπτη με ειδικό βάρος 8,09% σήμερα.

Το ευρώ έχει χάσει 13% έναντι του δολαρίου εφέτος, μια μείωση που είναι η μεγαλύτερη της τελευταίας δεκαετίας, ενώ οι κεντρικές τράπεζες του κόσμου περιόρισαν τα συναλλαγματικά αποθέματά τους σε ευρώ στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2002. Το κοινό νόμισμα θα υποστεί τη μεγαλύτερη επίπτωση από αυτή την προσαρμογή των συντελεστών βαρύτητας στο «καλάθι» του ΔΝΤ, σύμφωνα με τους αναλυτές, αλλά η διολίσθησή του έναντι του δολαρίου αναμένεται να συνεχιστεί προς το 1 ως το τέλος του έτους και προς το 0,95 τους πρώτους μήνες του 2016, καθώς ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι αναμένεται την ερχόμενη Πέμπτη να ανακοινώσει ένα νέο πακέτο μέτρων διευρύνοντας το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (τυπώματος χρήματος). Αναλυτές νομισμάτων εκφράζουν την άποψη ότι η πιθανότερη επίπτωση από την απόφαση του ΔΝΤ θα υπάρξει στα συναλλαγματικά αποθέματα σε ευρώ, καθώς το γουάν με το πέρασμα του χρόνου θα θεωρείται το κύριο εναλλακτικό αποθεματικό νόμισμα στο δολάριο αντικαθιστώντας το ευρώ στον ρόλο αυτόν. Η άποψη αυτή ίσως θα πρέπει να αποτελέσει «καμπανάκι» για τους ηγέτες της ευρωζώνης (και την πορεία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης) αν θέλουν η ζώνη του ευρώ σε έναν κόσμο που ο πλούτος και η ισχύς μετακινούνται προς την Ασία να μη βρεθεί μακροπρόθεσμα σε δεύτερο πλάνο.

Η απόφαση του ΔΝΤ αποτελεί την πρώτη αλλαγή στη σύνθεση του SDR από το 1999, όταν το ευρώ αντικατέστησε το γερμανικό μάρκο και το γαλλικό φράγκο. Αποτελεί επίσης ορόσημο σε μια πορεία δεκαετιών του γουάν για την απόκτηση διεθνούς αξιοπιστίας του, αναφέρουν αναλυτές της αγοράς.

Σημειώνουν μάλιστα ότι η Κίνα από τη μία πλευρά επιθυμεί το ρενμίμπι (RMB), το γουάν, να κερδίσει μερίδιο αγοράς ως παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα, ενώ, από την άλλη, καθώς η οικονομία της χώρας βρίσκεται σε κάμψη, διεκδικεί πλέον συμμετοχή στους παγκόσμιους νομισματικούς πολέμους, στο πλαίσιο των οποίων έλαβε χώρα μια ολόκληρη σειρά υποτιμήσεων σε διάφορα νομίσματα από την έναρξη της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης.

Από την άλλη πλευρά, ο τρόπος με τον οποίο το παγκόσμιο νομισματικό σύστημα δημιουργεί χρέος, κυρίως σε δολάρια, και στη συνέχεια ανακυκλώνει κεφάλαια πίσω στις κεφαλαιαγορές των ΗΠΑ καθορίζει τις οικονομίες και τις αγορές σήμερα στον κόσμο. Η Κίνα, λένε οι αναλυτές, μπόρεσε να αμφισβητήσει αυτό το σύστημα ανακύκλωσης και παραστατικού χρήματος, όπου το δολάριο λειτουργεί ως το κύριο αποθεματικό νόμισμα, με στόχο στο προσεχές μέλλον να εκκινήσει τη λειτουργία του «Δρόμου του Μεταξιού».

Η χώρα αντιπροσωπεύει σήμερα το 17% του παγκόσμιου ΑΕΠ, ενώ είναι υπεύθυνη για το ήμισυ σχεδόν της ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας τα τελευταία χρόνια. Οι εξαγωγές της ξεπερνούν τα 2,2 τρισ. δολάρια και οι εισαγωγές της τα 2 τρισ. δολάρια, ενώ από τα τέλη της δεκαετίας του 1970 ως και σήμερα το κατά κεφαλήν ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 13 φορές.