Το σκληρό σενάριο για τις συντάξεις τρομάζει την κυβέρνηση

Μέτρα-σοκ για τις συντάξεις περιλαμβάνει το «σκληρό σενάριο» μέτρων που έχει επεξεργαστεί το υπουργείο Εργασίας, στο πλαίσιο της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης, με αποτέλεσμα στο κυβερνητικό στρατόπεδο να διατυπώνονται επιφυλάξεις κατά πόσον είναι εφικτή η αποδοχή τους από την κοινωνία.

Εχει ήδη αποφασιστεί η κατακόρυφη μείωση της κατώτατης σύνταξης –με 15 έτη ασφάλισης –στα 384 ευρώ, δηλαδή στο ύψος της εθνικής σύνταξης, χωρίς αναλογικό τμήμα αναπλήρωσης για τα 15 χρόνια. Εφόσον το μέτρο αυτό εφαρμοστεί και στους ήδη συνταξιούχους, οι μειώσεις θα είναι δραματικές.

Επιπλέον, η «οροφή» του ποσοστού αναπλήρωσης της αναλογικής σύνταξης στο 57% (κύρια και επικουρική), η κλιμάκωση των συντελεστών αναπλήρωσης από το 0,75% τα πρώτα χρόνια ασφάλισης ως το 2% τα έτη κοντά στα 40 χρόνια δουλειάς, η αύξηση της εργατικής εισφοράς κατά 1% για την κύρια ασφάλιση και 0,5% για την επικουρική, όπως και 0,5% της εργοδοτικής εισφοράς για την επικουρική ασφάλιση, και η ενοποίηση όλων των Ταμείων σε ένα κύριας, ένα επικουρικής και ένα εφάπαξ παροχών είναι τα σημαντικότερα από τα μέτρα που περιλαμβάνει το κυβερνητικό σενάριο των αλλαγών που συζητείται με τους εκπροσώπους των δανειστών της χώρας.

Ωστόσο, οι αντιδράσεις που υπάρχουν για τα κυοφορούμενα μέτρα, τόσο στην κοινωνία όσο και στο εσωτερικό του κυβερνώντος κόμματος, έχουν θορυβήσει διάφορα κυβερνητικά στελέχη, με αποτέλεσμα να πληθαίνουν οι προβληματισμοί και οι «δεύτερες σκέψεις» στο εσωτερικό της κυβέρνησης.

Ασφαλείς πληροφορίες αναφέρουν ότι υψηλά ιστάμενα κυβερνητικά στελέχη εισηγούνται προς τον Πρωθυπουργό να περιορίσει τα ασφαλιστικά μέτρα στα απολύτως απαραίτητα, δηλαδή σε αυτά που επιτυγχάνουν τη μνημονιακή δέσμευση για περικοπές της συνταξιοδοτικής δαπάνης κατά 1% του ΑΕΠ (1,8 δισ.) το 2016. Εχουν ήδη εξοικονομηθεί περί τα 900 εκατ. ευρώ με την αύξηση των εισφορών υπέρ ΕΟΠΥΥ, τη σταδιακή κατάργηση των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων κ.τ.λ.

Ως εκ τούτου υπολείπονται μέτρα 900 εκατ. ευρώ τα οποία μπορούν να επιτευχθούν με αυξήσεις στις εισφορές και μειώσεις σε δαπάνες μέσω των ενοποιήσεων.

Τα συγκεκριμένα κυβερνητικά στελέχη εισηγούνται «η ασφαλιστική μεταρρύθμιση να μετατεθεί στο… μέλλον» –τέλος του 2016 ή το 2017 –προκειμένου να αποφευχθούν οι πολιτικές και κοινωνικές πιέσεις προς την κυβέρνηση.

Εν τω μεταξύ το υπουργείο Εργασίας φαίνεται να έχει ολοκληρώσει τις αναλογιστικές μετρήσεις γύρω από τα μέτρα που περιέχει το σκληρό σενάριο των αλλαγών, το οποίο εν πολλοίς περιέγραψε ο υπουργός κ. Γ. Κατρούγκαλος στη συνεδρίαση της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και στο Κυβερνητικό Συμβούλιο Κοινωνικής Πολιτικής την προηγούμενη εβδομάδα.

Κομματικά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ πιέζουν ώστε να «βελτιωθεί» το ποσοστό αναπλήρωσης των συντάξεων πάνω από το όριο που θέτουν οι δανειστές, γεγονός εξαιρετικά δύσκολο, ενώ επιμένουν σε αυξήσεις των ασφαλιστικών εισφορών τις οποίες ως τώρα «αποκρούει» το κουαρτέτο.

Το σχέδιο της ασφαλιστικής αναθεώρησης που βρίσκεται στο τραπέζι θέτει εν αμφιβόλω το σύνολο των χορηγούμενων συντάξεων, επανασχεδιάζει τον τρόπο υπολογισμού των νέων συντάξεων, ενοποιεί πλήρως τα υφιστάμενα Ταμεία, επιφέρει αλλαγές (αυξήσεις αλλά και μειώσεις) με τις ενιαίες εισφορές για όλους, καθιερώνει παντού την «εθνική σύνταξη» ύψους 384 ευρώ, ενώ μειώνει τα ποσοστά αναπλήρωσης για το αναλογικό τμήμα της σύνταξης.

Στόχος το 6%

Κεντρική επιδίωξη του συνόλου των μέτρων που περιλαμβάνει το κυβερνητικό σχέδιο και στην οποία στηρίχθηκε η διαμόρφωσή τους αλλά και η «κοστολόγηση» της τελικής πρότασης είναι η μείωση της δαπάνης που καταβάλλει ο κρατικός προϋπολογισμός για συντάξεις από το 9% του ΑΕΠ σήμερα στο 6% ως το 2020.

Η εθνική σύνταξη: Προσδιορίζεται στα 384 ευρώ. Δίδεται σε όλους μετά το 67ο έτος της ηλικίας, εκτός από την περίπτωση της συνταξιοδότησης στα 62 με 40 έτη ασφάλισης. Σε άλλες περιπτώσεις συνταξιοδότησης ο συνταξιούχος λαμβάνει μόνο το αναλογικό τμήμα της σύνταξης και την εθνική σύνταξη μετά το 67ο έτος της ηλικίας του. Χρηματοδοτείται από τον κρατικό προϋπολογισμό και θα αποτελεί τη μόνη συμμετοχή στο σύστημα. Το σημερινό κόστος της φθάνει τα 12-13 δισ. ευρώ και θα παραμείνει σε αυτό το ύψος ως το τέλος του 2020.

Κατώτερη σύνταξη: Οι ασφαλισμένοι με 15 έτη ασφάλισης σε όλα τα Ταμεία θα λαμβάνουν στο 67ο έτος της ηλικίας τους μόνο την εθνική σύνταξη, δηλαδή τα 384 ευρώ. Δηλαδή, ο εν λόγω συνταξιούχος δεν θα λαμβάνει αναλογική σύνταξη για τα 15 έτη. Εφόσον το μέτρο εφαρμοστεί και στους ήδη συνταξιούχους, οι περικοπές θα είναι εξαιρετικά υψηλές, αφού η κατώτερη σύνταξη του ΙΚΑ φθάνει περίπου τα 480 ευρώ.

Αναλογική σύνταξη: Ο νέος τρόπος υπολογισμού των συντάξεων θα αφορά το τμήμα της ασφάλισης που διήνυσε ο ασφαλισμένος μετά το 2010. Ο συντάξιμος μισθός θα διαμορφώνεται με βάση το σύνολο του εργασιακού βίου και των αμοιβών που ασφάλιζε ο εργαζόμενος, προσαρμοσμένες τιμαριθμικά στον χρόνο συνταξιοδότησής του. Το ποσοστό αναπλήρωσης δεν θα ξεπερνά το 50% για 40 χρόνια ασφάλισης, χωρίς τον υπολογισμό της εθνικής σύνταξης.

Οι συντελεστές αναπλήρωσης: Ξεκινούν από το 0,75% για τα πρώτα έτη ασφάλισης και ολοκληρώνονται στο 2% πλησίον στο 40ό έτος.

Επανυπολογισμός – περικοπές καταβαλλόμενων συντάξεων: Ο επανυπολογισμός των καταβαλλόμενων συντάξεων θα γίνει με βάση τους νέους συντελεστές αναπλήρωσης, αφού προηγουμένως αφαιρεθεί το εγγυημένο από τον προϋπολογισμό ποσό της εθνικής σύνταξης. Το υπόλοιπο ποσό της σύνταξης θα καθορισθεί ανάλογα με τα έτη ασφάλισης, τον μισθό, τις εισφορές αλλά και την ηλικία αποχώρησης.

Μειώσεις συντάξεων: Οι συνταξιούχοι του Δημοσίου υπολογίζεται ότι με τον επανυπολογισμό θα υποστούν μεσοσταθμικά μειώσεις ύψους 6%-8%, οι συνταξιούχοι ΙΚΑ γύρω στο 4%, οι συνταξιούχοι του ΤΕΒΕ (ΟΑΕΕ) ως και 15%, ενώ σε ΔΕΚΟ και τράπεζες η μείωση των συντάξεων θα φτάσει και το 20%.

Εθνικός Φορέας Κύριας Ασφάλισης: Ενοποιούνται σε ένα όλα τα ταμεία κύριας ασφάλισης, με ενιαίες παροχές. Εντάσσονται ο ΟΓΑ (τομέας ασφάλισης), το ΝΑΤ, το Δημόσιο, το ΕΤΕΑ και το ΕΤΑΠ ΜΜΕ.

Διατηρείται ως αυτόνομος φορέας επικουρικής ασφάλισης το Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ) και σχεδιάζονται μεσοσταθμικές μειώσεις 6% στις επικουρικές.

Επανασχεδιασμός
Τι αλλάζει στις εισφορές
Σε πλήρη επανασχεδιασμό του συστήματος προσδιορισμού των ασφαλιστικών εισφορών προχωρεί η κυβέρνηση. Στον ΟΑΕΕ οι εισφορές θα προσδιορίζονται με βάση το ετήσιο εισόδημα του ελεύθερου επαγγελματία, ενώ στον ΟΓΑ δεδομένη θεωρείται η σταδιακή αύξηση των εισφορώντων αγροτών. Ταυτοχρόνως, προβλέπεται η καθιέρωση ενιαίων εισφορών – εργοδοτών και εργαζομένων – ύψους 20% για κύρια ασφάλιση σε όλους (ισχύει σήμερα για το ΙΚΑ).
Οι δανειστές διαφωνούν, αλλά το υπουργείο επιμένει στην περαιτέρω αύξηση των εισφορών για τους εργαζομένους κατά 1%, ενώ αναμένονται αυξήσεις και στις εισφορές (εργοδοτών και εργαζομένων) υπέρ του επικουρικού ταμείου (0,5% + 0,5%).