Εκροές καταθέσεων για δεύτερο συνεχή μήνα μετά την επιβολή των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων καταγράφηκαν τον Αύγουστο στις ελληνικές τράπεζες. Οπως επισημαίνουν τραπεζικά στελέχη, η επίτευξη συμφωνίας μεταξύ ελληνικής κυβέρνησης και δανειστών δεν ήταν αρκετή, όπως ήταν αναμενόμενο, για την ομαλοποίηση των συνθηκών ρευστότητας στην εγχώρια αγορά. Η πλειονότητα των χρημάτων που βρίσκονται σε θυρίδες και λοιπές προσωπικές κρυψώνες παραμένουν στις θέσεις τους, ενώ μεγάλο μέρος από τα κεφάλαια που κινούνται στην πραγματική οικονομία δεν επιστρέφει στο σύστημα.
Κρατούν τα μετρητά

Πρόκειται κυρίως για εισπράξεις ελεύθερων επαγγελματιών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων που δεν κατατίθενται στους λογαριασμούς όψεως που διατηρούν αλλά διακρατούνται σε φυσική μορφή, διά παν ενδεχόμενο, λόγω του κλίματος ανασφάλειας που επικρατεί. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, τα υπόλοιπα νοικοκυριών και επιχειρήσεων διαμορφώθηκαν στο τέλος Ιουλίου στα 120,83 δισ. ευρώ, υποχωρώντας κατά 1,4 δισ. ευρώ σε σχέση με έναν μήνα νωρίτερα.
Πρόκειται για το χαμηλότερο επίπεδο που καταγράφεται από τον Μάιο του 2013, ενώ τα στοιχεία που θα ανακοινωθούν σε 20 ημέρες για τον Αύγουστο θα δείξουν την περαιτέρω υποχώρηση που έχει σημειωθεί. Η πτώση για τις καταθέσεις θα ήταν ακόμη μεγαλύτερη αν επιχειρήσεις με υψηλό όγκο, άρα και κόστος διαχείρισης μετρητών, όπως σουπερμάρκετ και πρατήρια καυσίμων, δεν επέλεγαν να καταθέσουν τις εισπράξεις τους στις τράπεζες και αν δεν υπήρχε αύξηση των εισροών λόγω τουρισμού. Ως αποτέλεσμα, στους εταιρικούς λογαριασμούς τα υπόλοιπα μειώθηκαν κατά μόλις 237 εκατ. ευρώ τον Ιούλιο.
Οι λόγοι της πίεσης

Η αβεβαιότητα πηγάζει κατά κύριο λόγο από την εκκρεμότητα της ανακεφαλαιοποίησης, η οποία, αν και έχει δρομολογηθεί, «τρομάζει» τους καταθέτες, οι οποίοι δεν θέλουν να εγκλωβιστούν χωρίς να έχει ξεκαθαρίσει τελείως η κατάσταση σε σχέση με τη συμμετοχή τους στο εγχείρημα. Μόνο τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι για πρώτη φορά από τις αρχές του 2008 τα υπόλοιπα καταθέσεων που είναι τοποθετημένα σε λογαριασμούς προθεσμίας υποχώρησαν τον Ιούλιο κάτω από τα αντίστοιχα επίπεδα των προϊόντων πρώτης ζήτησης (Ταμιευτήριο, τρεχούμενοι λογαριασμοί). Συγκεκριμένα, τον πρώτο μήνα των capital controls τα υπόλοιπα των λογαριασμών προθεσμίας μειώθηκαν κατά 7,38 δισ. ευρώ, εκ των οποίων περίπου το 70% παρέμεινε σε προϊόντα πρώτης ζήτησης, αυξάνοντας τα συνολικά τους υπόλοιπα κατά 6,1 δισ. ευρώ. Η εξέλιξη αυτή είναι αποτέλεσμα της ανανέωσης μόνο του 1/3 των προθεσμιακών καταθέσεων που λήγουν έναντι αντίστοιχου ποσοστού άνω του 85% πριν από τις τελευταίες βουλευτικές εκλογές. Σε ορισμένες τράπεζες μάλιστα η αναλογία «ανοιχτών» και προθεσμιακών λογαριασμών έχει πλέον διαμορφωθεί σε 70%-30%. Οι καταθέτες προτιμούν να έχουν τα χρήματά τους ανοιχτά διά παν ενδεχόμενο, παρά το γεγονός ότι δεν μπορούν να τα «σηκώσουν», από το να τα δεσμεύσουν σε μια προθεσμιακή κατάθεση που δεν μπορούν να ρευστοποιήσουν πρόωρα λόγω των απαγορεύσεων που έχουν τεθεί σε εφαρμογή.


Μείωση επιτοκίων προσεχώς

Εν τω μεταξύ οι τράπεζες σχεδιάζουν νέα μείωση στα επιτόκια των προθεσμιακών καταθέσεων με στόχο την περαιτέρω μείωση του κόστους άντλησης ρευστότητας από το αποταμιευτικό κοινό.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η πτώση θα είναι της τάξεως των 20-25 μονάδων βάσης και θα εφαρμοστεί μετά τις εκλογές. Από τα επίπεδα του 1,70% τον περασμένο Ιούνιο το μέσο επιτόκιο στις νέες προθεσμιακές έχει υποχωρήσει στο 1,10% και μετά τις επικείμενες περικοπές αναμένεται να διαμορφωθεί γύρω από το 0,90%.
Tο γεγονός αυτό εκτιμάται ότι θα επιφέρει ακόμη μεγαλύτερη μείωση της ζήτησης για τις καταθέσεις της κατηγορίας, στις οποίες έχει πλέον «γυρίσει την πλάτη» το αποταμιευτικό κοινό.

HeliosPlus