Στη «σκιά του Kίτρινου Δράκου» βρέθηκαν οι αγορές καθώς την περασμένη «Μαύρη Δευτέρα» χάθηκαν 1 τρισ. δολάρια, ενώ το «κινεζικό ντόμινο» οδήγησε σε ένα παγκόσμιο sell-off (ξεπούλημα) που ανέσυρε μνήμες Lehman Brothers, με τις απώλειες για τις παγκόσμιες χρηματιστηριακές αγορές από την υποτίμηση του γουάν να ξεπερνούν τα 8 τρισ. δολάρια.
Οι φόβοι για τις συνέπειες της μεγαλύτερης του αναμενομένου επιβράδυνσης της Κίνας αλλά και η σύγχυση για τις προθέσεις των κινεζικών αρχών προκάλεσαν πανικό στις αγορές κεφαλαίου επιτείνοντας τις πιέσεις σε μετοχές, νομίσματα, εμπορεύματα και αναδυόμενες οικονομίες.
Η πιθανή μετάλλαξη, όπως λέγεται, του οικονομικού μοντέλου της χώρας, που θα βασίζεται λιγότερο στις εξαγωγές και περισσότερο στην εγχώρια ζήτηση, στην κατανάλωση και στις υπηρεσίες, δεικνύει ότι η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου βρίσκεται σήμερα σε ένα μεταβατικό στάδιο που δεν θα περάσει δίχως κραδασμούς για την παγκόσμια οικονομία.
Το κλίμα πάντως βελτιώθηκε τις τελευταίες ημέρες μέσω τόσο των μειώσεων επιτοκίων και της παροχής ρευστότητας από τη Λαϊκή (Κεντρική) Τράπεζα όσο και των (κρατικών) αγορών μετοχών μεγάλης κεφαλαιοποίησης καθώς, όπως λέγεται, η Κίνα θέλει να σταθεροποιήσει την αγορά εν όψει της στρατιωτικής παρέλασης στις 3 Σεπτεμβρίου για τη νίκη επί της Ιαπωνίας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η ανάκαμψη των μετοχών
Παράλληλα, ενώ οι αγορές ανέμεναν αύξηση των επιτοκίων από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) στην επικείμενη συνεδρίασή της τον Σεπτέμβριο, κάτι που οδηγεί σε εκροές κεφαλαίων, ιδίως από τις αναδυόμενες αγορές, μετά την καταρράκωση σε μετοχές, νομίσματα και εμπορεύματα, οι περισσότεροι αναλυτές έχουν μεταθέσει για αργότερα την πιθανολογούμενη αύξηση επιτοκίων. Ωστόσο, όπως εκτιμάται, η ανάκαμψη των μετοχών της Κίνας τις τελευταίες ημέρες θα είναι βραχυπρόθεσμη επειδή η κρατική παρεμβατικότητα κοστίζει πολύ και οι αποτιμήσεις δεν δικαιολογούνται. Να σημειωθεί ότι με την αξία της ελεύθερης διασποράς των κινεζικών μετοχών (free-float) να κυμαίνεται μόλις στο 25% του ΑΕΠ της χώρας, καθώς οι Κινέζοι ανακάλυψαν τις μετοχές, αφού το 15% των νοικοκυριών βρέθηκε πλέον να επενδύει στο Χρηματιστήριο, οι αξίες είχαν εκτιναχθεί και δεν ήταν λίγοι εκείνοι που έκαναν λόγο για «φούσκα».
Στα μέσα Ιουνίου, π.χ., ο Shanghai Composite είχε αναρριχηθεί στο υψηλό επτά ετών με «άλμα» 162%. Γιαγιάδες, οδηγοί ταξί και κολεγιόπαιδα «έκαναν», όπως λέγεται, μικρές περιουσίες, όλοι εκμεταλλευόμενοι την ξέφρενη πορεία του «Chao gu», όπως αποκαλείται στην κινεζική αργκό η αγοραπωλησία μετοχών.
Από την άλλη πλευρά, όπως λέγεται, ο τρόπος με τον οποίο το παγκόσμιο νομισματικό σύστημα δημιουργεί χρέος, κυρίως σε δολάρια, και στη συνέχεια ανακυκλώνει κεφάλαια πίσω στις κεφαλαιαγορές των ΗΠΑ καθορίζει τις οικονομίες και τις αγορές σήμερα στον κόσμο. Η Κίνα, λένε οι αναλυτές, μπόρεσε να αμφισβητήσει αυτό το σύστημα ανακύκλωσης και παραστατικού χρήματος, όπου το δολάριο λειτουργεί ως το κύριο αποθεματικό νόμισμα, με στόχο στο προσεχές μέλλον να εκκινήσει τη λειτουργία του «Δρόμου του Μεταξιού».
Από τη μία πλευρά, μάλιστα, επιθυμεί το νόμισμά της να πάρει μερίδιο αγοράς ως παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα και γι’ αυτό προσβλέπει στην προσθήκη του στα Ειδικά Τραβηκτικά Δικαιώματα (ΕΤΔ) του ΔΝΤ, ενώ από την άλλη, καθώς η οικονομία της βρίσκεται σε κάμψη και έπειτα από μια περίοδο συνεχόμενης ενίσχυσης του νομίσματος, διεκδικεί πλέον μια συμμετοχή στους παγκόσμιους νομισματικούς πολέμους, στο πλαίσιο των οποίων έλαβε χώρα μια ολόκληρη σειρά υποτιμήσεων σε διάφορα νομίσματα από την έναρξη της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης. Παράλληλα, παρά τη μυστικότητα που περιβάλλει την κινεζική οικονομική και πολιτική κατάσταση και τους φόβους αναφορικά με την εγκυρότητα των επίσημων στοιχείων ανάπτυξης (κάποιοι υποστηρίζουν ότι κινείται στο 4,5% ή και λιγότερο), αρκετοί χαρακτηρίζουν υπερβολική την αντίδραση των αγορών αλλά και όσων μιλούν για απότομη επιβράδυνση της οικονομίας.

Τα «παλαιά συμφέροντα»
Η ασιατική υπερδύναμη προσπαθεί απεγνωσμένα να δείξει στον κόσμο ότι δεν είναι η Κίνα του παρελθόντος. Μόνο που η αλλαγή μοντέλου διακυβέρνησης, η μάχη με τα «παλαιά συμφέροντα» και η οικονομική μεταρρύθμιση προκαλούν αναταράξεις που μεταδίδονται και στην παγκόσμια οικονομία, εκτιμά από την πλευρά του το Stratfor.
Η πραγματικότητα είναι, όμως, όπως εκτιμά, ότι η Κίνα βρίσκεται εν μέσω της σοβαρότερης ενδεχομένως κρίσης της από την εποχή του Ντενγκ Χσιαοπίνγκ, καθώς το μοντέλο της διακυβέρνησης και της οικονομίας που εφάρμοσε δεν είναι πλέον αποτελεσματικό. Η Κίνα, όπως λέγεται, έχει εισέλθει σε μια φάση αβεβαιότητας. Η μετάβαση προς μια οικονομία που θα κινείται με βάση τη ζήτηση δεν θα γίνει με ομαλό τρόπο ούτε εν μιά νυκτί. Η μετάβαση από μια εξαγωγική σε μια καταναλωτική οικονομία είναι ριψοκίνδυνη και οι εξαγωγές πρέπει να «κρατήσουν» τόσο ώστε να δοθεί περιθώριο για να αναπτυχθεί ο κινέζος καταναλωτής.

Πώς αυξήθηκε κατά 13 φορές το ΑΕΠ της Κίνας

Η Κίνα αντιπροσωπεύει σήμερα το 17% του παγκόσμιου ΑΕΠ, ενώ είναι υπεύθυνη για το ήμισυ σχεδόν της ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας τα τελευταία χρόνια. Οι εξαγωγές της ξεπερνούν τα 2,2 τρισ. δολάρια και οι εισαγωγές της τα 2 τρισ. δολάρια. Καθώς η ανάκαμψη της Ευρώπης και της Ιαπωνίας παραμένει αδύναμη, ενώ η ανάπτυξη των ΗΠΑ βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο αλλά παραμένει πιο χλιαρή σε σχέση με τις προσδοκίες, μια απότομη επιβράδυνση της Κίνας θα έβαζε τον κόσμο σε περιπέτειες.

Σαφώς, λένε οι αναλυτές, θα πρέπει να εξετασθούν οι συνέπειες της υπερβολικής αύξησης του κινεζικού χρέους στο διάστημα 2008-2014, το οποίο ανήλθε σε 245% του ΑΕΠ (178% για τις επιχειρήσεις, 42% για το κράτος και 24% για τα νοικοκυριά), ενώ θα υπάρξουν παράπλευρες απώλειες και για άλλες αγορές από την κινεζική οικονομική χαλάρωση, αφού αναμένονται περαιτέρω μειώσεις επιτοκίων. Η κεντρική τράπεζα της Κίνας όμως διαθέτει μεγάλα περιθώρια να κινηθεί έχοντας στην κατοχή της ισχυρά όπλα (τα συναλλαγματικά της αποθέματα είναι τα μεγαλύτερα του κόσμου, στα 3,7 τρισ. δολάρια) προκειμένου να αντιμετωπίσει την όλη κατάσταση. Ωστόσο, κοινή πια είναι η συνισταμένη των εκτιμήσεων ότι το «νέο φυσιολογικό επίπεδο» των ρυθμών ανάπτυξης της οικονομίας από το 10% και 7% των τελευταίων ετών θα υποχωρήσει τα επόμενα χρόνια ίσως στην περιοχή του 5%.
Οικονομική μεγέθυνση
Εξάλλου η οικονομία της από τα τέλη της δεκαετίας του 1970 ως και σήμερα διήνυσε μια περίοδο πολύ ισχυρών ρυθμών οικονομικής μεγέθυνσης, με αποτέλεσμα το κατά κεφαλήν πραγματικό ΑΕΠ της να αυξηθεί κατά 13 φορές. Πάντως βάσει των στοιχείων της Eurobank Research στις αρχές της δεκαετίας του 1950 το κατά κεφαλήν πραγματικό ΑΕΠ της αντιστοιχούσε στο 3,63% του κατά κεφαλήν πραγματικού ΑΕΠ των ΗΠΑ και στο 18,11% του κατά κεφαλήν πραγματικού ΑΕΠ της Ελλάδας. Χρονιά-ορόσημο για την κινεζική οικονομία θεωρείται το 1978 καθώς η τότε κινεζική κυβέρνηση υιοθέτησε την πολιτική «μεταρρυθμίσεων και ανοίγματος Gaige Kaifang». Το γεγονός αυτό, παράλληλα με τις μεταρρυθμίσεις που πραγματοποιήθηκαν τις επόμενες δεκαετίες (όχι χωρίς κόστος), είχε ως αποτέλεσμα την επίτευξη πολύ ισχυρών ρυθμών οικονομικής μεγέθυνσης, με αποτέλεσμα την αύξηση του κατά κεφαλήν πραγματικού ΑΕΠ στο 31,93% των ΗΠΑ και στο 91,37% της Ελλάδας (και λόγω της ελληνικής ύφεσης). Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια (από το 2007), όπως σημειώνει η Eurobank Research, ο ρυθμός αύξησης της παραγωγικότητας της κινεζικής οικονομίας βαίνει μειούμενος. Αυτό το στοιχείο δύναται να αποτελέσει τροχοπέδη για τη συνέχιση της ισχυρής αναπτυξιακής πορείας των τελευταίων δεκαετιών.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ