Η μακρά νύχτα του Αλέξη Τσίπρα – Η Ελλάδα μένει στο ευρώ με βαρύ κόστος

Για 18 ώρες, από την Κυριακή στις 4 το απόγευμα ως τις 10 το πρωί της Δευτέρας, η καρδιά των Ελλήνων «μάτωνε» παρακολουθώντας το δράμα που εξελισσόταν στις Βρυξέλλες για να φτάσουμε σε μια επώδυνη συμφωνία που κρατά τη χώρα στη ζώνη του ευρώ.

Το προ διετίας δράμα των Κυπρίων επαναλήφθηκε με πιο άγριες σκηνές, καθώς οι Γερμανοί ήταν αυτή τη φορά αποφασισμένοι να πετάξουν τους Ελληνες από το ευρώ, με όποιο κόστος κι αν αυτό συνεπαγόταν για το ενιαίο νόμισμα και την ευρωπαϊκή ιδέα.

Υστερα από 18 ώρες ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας εξουσιοδοτημένος από τα φιλοευρωπαϊκά κόμματα της αντιπολίτευσης (όχι όμως και από τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ που όπως αποδείχθηκε επιθυμούν σφόδρα την επιστροφή της χώρας στη δραχμή) φάνηκε να τα έχασε όλα.

Και αυτό γιατί η χώρα εισέρχεται σε ένα τρίτο Μνημόνιο που στην καλύτερη περίπτωση θα εκπνεύσει το καλοκαίρι του 2018, το ΔΝΤ μένει ως επιτηρητής της υλοποίησης του προγράμματος, η Task Force για τον εκσυγχρονισμό και την «αποπολιτικοποίηση της δημόσιας διοίκησης» επιστρέφει και ο κορμός των μέτρων για τις αυξήσεις στον ΦΠΑ και τον περιορισμό των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων θα πρέπει να ψηφιστεί από τη Βουλή ως την Τετάρτη.

Το ερώτημα όμως που τίθεται είναι γιατί ο κ. Τσίπρας, όπως λένε στις Βρυξέλλες και φανερώνουν οι εικόνες που μεταδόθηκαν, έπρεπε να «ταπεινωθεί» για μέτρα που ήδη είχαν αποφασιστεί, όπως η ανεξαρτησία της Στατιστικής Αρχής, της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων και του Δημοσιονομικού Συμβουλίου που θα καθόριζε και θα έλεγχε το ύψος των δαπανών του προϋπολογισμού. Ισως γιατί ποτέ δεν είχαν εφαρμοστεί.

Σε αυτές τις λεπτομέρειες, πίσω από τις οποίες κρύβεται η επιθυμία μερίδας του ΣΥΡΙΖΑ για μεγαλύτερο δημόσιο τομέα και ένα ελεγχόμενο κράτος –όλα όσα πρεσβεύει η «συνιστώσα της δραχμής», η οποία όπως όλα δείχνουν βρίσκεται ήδη στην έξοδο από το κυβερνητικό σχήμα -, είχε χαθεί εδώ και πολλές εβδομάδες το παιχνίδι για τον Πρωθυπουργό. Η καμπάνα όμως χτυπά και για το μεγαλύτερο τμήμα του πολιτικού συστήματος που υποστήριζε ανάλογες απόψεις και πρακτικές περί κομματικού κράτους εδώ και δεκαετίες.

Παρά ταύτα για πρώτη φορά ο κ. Τσίπρας ξεκαθάρισε τη δική του θέση για την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας και την υποστήριξε με όλες του τις δυνάμεις στη «Σύνοδο για το ευρώ», η οποία περνά στην Ιστορία όχι για τα όσα ενώνουν την Ευρώπη, αλλά για όσα τη χωρίζουν και για τη στάση της Γερμανίας. Το πολιτικό σύστημα στην Ελλάδα γνωρίζει πλέον πολύ καλά τι πρέπει να πράξει για να μείνει η χώρα στο ευρώ.

Το Ταμείο των ιδιωτικοποιήσεων

Και αντίθετα με όλα όσα μπαίνουν στον κατάλογο με τις «απώλειες» της ελληνικής πλευράς, ευρωπαϊκές πηγές θεωρούν ότι η δημιουργία του Ταμείου αξιοποίησης της κρατικής περιουσίας είναι στην άλλη πλευρά του καταλόγου, καθώς μέσω αυτού μπορεί να αντληθούν σημαντικοί πόροι για τη μείωση του δημόσιου χρέους.

Οπως ορίζεται στην απόφαση της Συνόδου Κορυφής: «Οι ελληνικές Αρχές θα πρέπει να αναπτύξουν ένα σοβαρά αναβαθμισμένο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων με βελτιωμένη διακυβέρνηση.

Η ρευστοποίηση των περιουσιακών στοιχείων θα είναι μια πηγή για την προγραμματισμένη πληρωμή του νέου δανείου από τον ESM και για να δημιουργήσει κατά τη χρονική διάρκεια του νέου δανείου (σ.σ.: δηλαδή ως το 2045 αν είναι 30ετές, ως το 2055 αν είναι 40ετές κ.ο.κ.) έσοδα που στόχος είναι να φτάσουν τα 50 δισ. ευρώ.

Από αυτά, τα 25 δισ. ευρώ θα χρησιμοποιηθούν για την αποπληρωμή της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών και άλλων περιουσιακών στοιχείων, ενώ το 50% κάθε εναπομείναντος ευρώ (δηλαδή το 50% από τα 25 δισ. ευρώ) θα χρησιμοποιηθεί για τη μείωση του χρέους και το υπόλοιπο 50% θα χρησιμοποιηθεί για επενδύσεις».

Στο ανεξάρτητο πλέον Ταμείο, η δημιουργία του οποίου προτάθηκε από τον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, αλλά η προετοιμασία του σχεδίου είχε γίνει έναν χρόνο από τους τεχνοκράτες του ESM, θα μεταφερθούν όλα τα περιουσιακά στοιχεία του Δημοσίου που έχουν περάσει στο ΤΑΙΠΕΔ, μαζί με το Ελληνικό, και το 5% της εναπομείνασας συμμετοχής του Δημοσίου στον ΟΤΕ, τα ακίνητα του Δημοσίου που έχουν ήδη μεταφερθεί στο ΕΤΑΔ και η συμμετοχή του Δημοσίου στις τράπεζες.

Ο στόχος των τεχνοκρατών είναι προφανής: να λειτουργήσει το Ταμείο σε βάθος χρόνου και αν είναι δυνατόν να προχωρήσει σε δανεισμό μέσω της τιτλοποίησης περιουσιακών στοιχείων. Προϋπόθεση για αυτό είναι η ανεξάρτητη διοίκηση και το «τρέξιμο» του προγράμματος από τεχνοκράτες. Οπως ορίζεται με σαφήνεια στην απόφαση:

Σε συμφωνία με τους θεσμούς και με βάση τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές, θα πρέπει να θεσπίσει το νομοθετικό πλαίσιο για τη διασφάλιση διαφανών διαδικασιών και την κατάλληλη τιμολόγηση των προς πώληση περιουσιακών στοιχείων, σύμφωνα με τις αρχές του ΟΟΣΑ και τους κανόνες για τη διαχείριση των ΔΕΚΟ».

Επί της ουσίας αυτό θα είναι το μοναδικό εργαλείο σύνδεσης της Ελλάδας με επενδυτές στο εξωτερικό και όπως σημειώνουν οι εισηγητές μπορεί να δώσει προοπτική για τη μείωση του χρέους. Σε ό,τι αφορά τη ρύθμιση (ελάφρυνση) του χρέους η απόφαση είναι κατηγορηματική: θα συζητηθεί όταν ολοκληρωθούν οι «προαπαιτούμενες δράσεις», δηλαδή ψηφιστούν τα μέτρα και υπογραφεί η συμφωνία του νέου δανείου, και μετά τον έλεγχο που αναμένεται να γίνει από τους θεσμούς.

Η ελάφρυνση θα στηρίζεται στις γνωστές δεσμεύσεις του Eurogroup από το τέλος του 2012, δηλαδή στην επιμήκυνση της διάρκειας και στη μείωση των τόκων.

Πλέον, αν όλα εξελιχθούν ομαλά, η κυβέρνηση θα βρεθεί αντιμέτωπη με την ύφεση και το «βομβαρδισμένο τοπίο» στην οικονομία. Οπως εκτιμούν οι θεσμοί, μόνο από τα capital controls η οικονομία θα βυθιστεί κατά 2,5 ποσοστιαίες μονάδες και το 2015 θα είναι μια χρονιά με αρνητικό πρόσημο, παρότι το δεύτερο τρίμηνο του έτους πήγε καλά.

Οι προβλέψεις του υπουργείου Οικονομικών πριν από το κλείσιμο των τραπεζών ήταν για εφέτος μείωση του ΑΕΠ σε τιμές αγοράς στα 178 δισ. ευρώ από 179 δισ. ευρώ το 2014 (ύφεση 0,7%), ενώ για το 2016 το υπουργείο προβλέπει αύξηση του ΑΕΠ σε όρους τιμών αγοράς κατά 3,2%, στα 183 δισ. ευρώ.

Ολα αυτά θα αποτυπωθούν στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2016-2019 που θα καταρτιστεί παράλληλα με την προετοιμασία υπογραφής της συμφωνίας για το νέο δάνειο και το τρίτο Μνημόνιο.