H αποδόμηση του Γιάννη Βαρουφάκη ως κύριου διαπραγματευτή της ελληνικής κυβέρνησης με τους δανειστές προκάλεσε ικανοποίηση στο Βερολίνο. «Χαιρετίζω το μέτρο» δήλωσε κυβερνητική πηγή. «Πρόκειται για ενδιαφέρουσα εξέλιξη. Ελπίζω στο μέλλον να πάμε καλύτερα. Εκείνο που χρειαζόμαστε τώρα από την ελληνική πλευρά είναι τρία πράγματα: Προτάσεις, προτάσεις, προτάσεις».

Με αυτές θα μπορούσε να βρεθεί μια αμοιβαία επωφελής λύση στην ερχόμενη σύσκεψη του Eurogroup στις 11 Μαίου – « για μέχρι τα τέλη Απριλίου δεν την βλέπω» πρόσθεσε. Η λύση αυτή θα μπορούσε να γίνει αμέσως μετά αποδεκτή και από την επιτροπή προϋπολογισμού της γερμανικής Βουλής, που έχει τον τελευταίο λόγο σε αυτό το θέμα.

«Το grexit (σ.σ.: η έξοδος της Ελλάδας από την ευρωζώνη δεν έπαιξε στη συνεδρίαση κανένα ρόλο» είπε. «Όλοι θέλουν μια λύση εντός της νομισματικής ένωσης».

Το ίδιο ισχύει και για το Βερολίνο: «Ένα πλάνο Β΄για το grexit δεν υπάρχει. Είμαστε προσηλωμένοι στην εξεύρεση συμφωνίας στη βάση της απόφασης 20 Φεβρουαρίου στο Εurogroup και σε τίποτα άλλο» πρόσθεσε.

Αυτό έρχεται βέβαια σε αντίφαση με παλαιότερη δήλωση του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ότι ενόψει των φοβερών ρίσκων που εμπερικλείει η ελληνική κρίση, το υπουργείο του έχει εκπονήσει από το 2011 σχετικό πλάνο. «Θα ήμουν ανεύθυνος αν δεν το είχα κάνει» είχε πει τότε. Τέτοια πλάνα όμως, όπως εξηγούσε κυβερνητικός παράγοντας, εκπονούνται μόνο για την περίσταση εκτάκτου ανάγκης, δεν έχουν δηλαδή άμεση επιχειρησιακή σημασία. «Έχουμε σχέδιο και για την περίπτωση που οι Ρώσοι θα εισέβαλαν στο κρατίδιο του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν, αλλά αυτό είναι απλώς καταχωνιασμένο σε κάποιο υπουργικό συρτάρι» πρόσθεσε. «Το πλάνο Β΄για την Ελλάδα έχει μεν μεγαλύτερη επικαιρότητα, υπάρχει όμως κι αυτό μόνο για την περίπτωση ενός „ ατυχήματος “», μιας άθελης χρεοκοπίας».

Η ίδια πηγή τόνιζε, ότι ο έλληνας υπουργός οικονομικών ήταν η κύρια αιτία για τη μέχρι τώρα στασιμότητα των διαπραγματεύσεων. «Η μέθοδος Βαρουφάκη δεν λειτούργησε» είπε. Αυτή, σύμφωνα με τον ίδιο, συνίστατο στη διάσπαση της ομάδας των διαπραγματευτών σε δυο κλιμάκια: στο πολιτικό, που συνεδρίαζε στις Βρυξέλλες και στο τεχνικό στην Αθήνα. «Το ένα κλιμάκιο δεν ήξερε συχνά τι έλεγε το άλλο με αποτέλεσμα να μην υπάρχει σύνθεση απόψεων» είπε.

Σε αυτό το «κακό» πρέπει να προστεθεί και η παρελκυστική τακτική που ακολουθούσε ο κ.Βαρουφάκης. «Τις τελευταίες εβδομάδες, οι έλληνες εκπρόσωποι είτε ακύρωναν τα ραντεβού τους, είτε μποϋκόταραν τις συνομιλίες: Οι μεν πολιτικοί σύμβουλοι έλεγαν, ότι τα θέματα που καλούνται να συζητήσουν είναι τεχνικά, και ότι επομένως δεν είναι αρμόδιοι γι αυτά, οι δε τεχνικοί σύμβουλοι, ότι τα θέματά τους είναι πολιτικά» είπε. «Επρόκειτο για τακτική που απέβλεπε καθαρά στην καθυστέρηση της διαδικασίας».

Η τακτική αυτή έγινε ιδιαίτερα αισθητή στο διάστημα ανάμεσα στην διάσκεψη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στην Ουάσιγκτον και στο Eurogroup της περασμένης Παρασκευής στη Ρίγα. «Μόνο στις παραμονές της διάσκεψης της Ρίγας άρχισαν οι Έλληνες να πηγαίνουν τακτικά στα ραντεβού τους» πρόσθεσε. Σε αυτό στηρίχθηκε κατά τα άλλα και η μετέπειτα δήλωση του προέδρου του Eurogroup Γιερόεν Ντάισελμπλουμ, ότι βλέπει κάποια πρόοδος στις διαπραγματεύσεις. «Με αυτό εννοούσε πρόοδο στη διαδικασία, όχι στην ουσία» είπε.

Όμως και η πιο κανονική λειτουργία των ξεχωριστών κλιμακίων δεν θα αποφέρει ικανοποιητικό αποτέλεσμα, όσο αυτά δεν συγχωνεύονται. «Κανένας υπουργός, καμιά κυβέρνηση και καμιά εξειδικευμένη ομάδα ειδικών δεν μπορούν να λύσουν ένα τόσο σύνθετο πρόβλημα όπως το ελληνικό» τόνισε. «Αυτό μπορεί να το κάνει μόνο ένα όργανο που θα αντιμετωπίζει συνθετικά τόσο τις τεχνικές, όσο και τις πολιτικές πλευρές του».

Αρνητικά επενεργεί και η αδυναμία της Αθήνας να εκμεταλλευθεί την ιστορική ευκαιρία που της προσφέρουν οι δανειστές για ουσιώδη αλλαγή του μνημονίου. «Η προσφορά παραμένει στο τραπέζι» είπε. «Εμείς επιμένουμε μόνο σε ένα σημείο: Το τελικό αποτέλεσμα να ανταποκρίνεται στους συνολικούς στόχους του μνημονίου». Μόνο που η ελληνική πλευρά, πρόσθεσε, δεν έχει διατυπώσει μέχρι τώρα αιτιολογημένες και κοστολογημένες προτάσεις για την αλλαγή εκείνων των τμημάτων του που θεωρεί ασύμφορα έως καταστροφικά για την Ελλάδα.

Αναφερόμενη στο Εurogroup της Ρίγας, η ίδια πηγή αρνήθηκε να επιβεβαιώσει τις πληροφορίες του δημοσιογραφικού πρακτορείου Bloomberg, σύμφωνα με τις οποίες οι υπουργοί οικονομικών πολλών χωρών περιέλουσαν τον κ.Βαρουφάκη με κάθε άλλο παρά κολακευτικά επίθετα όπως «τζογαδόρος», «ερασιτέχνης», κ.ο.κ. «Δεν άκουσα τέτοιους χαρακτηρισμούς κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης» είπε. Αυτό που συνέβη όντως, πρόσθεσε, ήταν μια αυστηρότατη κριτική στη στάση του έλληνα υπουργού οικονομικών από πολλούς ομολόγους τους, μεταξύ των οποίων εκείνοι από την Γαλλία, την Ιταλία, την Σλοβακία, τη Μάλτα και ιδιαίτερα από την Κύπρο. «Ο Σόιμπλε και η πορτογάλος υπουργός μίλησαν ελάχιστα» είπε – επόμενο φυσικά, αφού αυτά που θα ήθελαν να πουν, τα έλεγαν άλλοι.

Πέρα από τα τρέχοντα προβλήματα, υπάρχει όμως και ένα άλλο πολύ μεγαλύτερο που αφορά στο άμεσο μέλλον. «Μου κάνει φοβερή έκπληξη, ότι η Αθήνα δεν λέει κουβέντα για την περίοδο μετά τη λήξη του μνημονίου στα τέλη Ιουνίου» είπε η πηγή. Αυτό όμως, πρόσθεσε, θα έπρεπε να το δρομολογήσει από τώρα – διαφορετικά θα βρεθεί πάλι προ λίαν δυσάρεστων εκπλήξεων.

Με ένα «ουφ» ανακούφισης υποδέχθηκαν τα μέσα ενημέρωσης την είδηση για τον απόσυρση του κ.Βαρουφάκη από τις διαπραγματεύσεις. Ο κοινός τόπος τους: Φεύγει ο Βαρουφάκης, φεύγει το νέφος της ασάφειας στις διαπραγματεύσεις. Μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα τίτλων από τις on line εκδόσεις των εφημερίδων: «Ο Τσίπρας ταπεινώνει τον Βαρουφάκη» («Süddeutsche Zeitung»), «Η υφέρπουσα αποδυνάμωση του Γιάννη Βαρουφάκη» («Der Spiegel»), «Ο υπουργός οικονομικών έχασε την εξουσία του» («Bild Zeitung»), «Ο Τσίπρας αλλάζει τον κύριο διαπραγματευτή του» («Die Zeit»).

Στην καθιερωμένη κυβερνητική συνέντευξη τύπου ωστόσο, οι τόνοι ήταν χαμηλοί. Η κυβερνητική εκπρόσωπος Κριστίνα Βιρτς επιβεβαίωσε την τηλεφωνική επικοινωνία της Κυριακής μεταξύ του κ.Τσίπρα και της Άνγκελα Μέρκελ, απέφυγε όμως να υπεισέλθει σε οποιαδήποτε λεπτομέρεια της συνομιλίας τους. «Είναι η συνέχεια του διαλόγου που είχαν τις προάλλες στις Βρυξέλλες» αρκέστηκε να πει.

Αίσθηση προκάλεσε η δήλωση του εκπροσώπου του υπουργείου οικονομικών Μάρτιν Γιέγκερ αναφορικά με τη σύσκεψη του Eurogroup στη Ρίγα. «Εμείς, και όταν λέω εμείς εννοώ στην προκειμένη περίπτωση το Eurogroup, θα θέλαμε να έχουμε προόδους, αλλά τέτοιες προφανώς δεν υπήρξαν» είπε – σαν να ήταν ο ίδιος και εκπρόσωπος του Eurogroup και σαν να μην ήταν ο κ.Βαρουφάκης ισότιμο μέλος της ομάδας των υπουργών οικονομικών, αλλά απλώς υπόλογός της. Σε ερώτηση δημοσιογράφου απέφυγε να δώσει σχετικές διευκρινίσεις. Αυτό ανέλαβε να το κάνει έμπειρος γερμανός διπλωμάτης. «Η Ελλάδα είναι από καιρό σε αποκλεισμένη εντός της ευρωζώνης, σε ένα ιδιότυπο καθεστώς πολιτικού αποκλεισμού και θεσμικού εσωκλεισμού» είπε. Κι αυτό, πρόσθεσε, εξηγεί τέτοιες παράδοξες δηλώσεις, σαν αυτές του κ.Γιέγκερ.