Είναι θέμα πρωτοκόλλου. «Η πρωτοβουλία για τη συνάντηση δυο πρωθυπουργών ανήκει, σύμφωνα με τα διπλωματικά ειωθότα, στον νεοεκλεγμένο από αυτούς, όχι στον αρχαιότερο σε θητεία ομόλογό του» έλεγε κυβερνητική πηγή στο Βερολίνο απαντώντας στο ερώτημα, εάν την Πέμπτη, στη διάσκεψη κορυφής των Βρυξελλών, η Άνγκελα Μέρκελ θα κάνει το πρώτο βήμα για να συναντήσει τον Αλέξη Τσίπρα. Όμως είναι σίγουρος, πρόσθεσε, ότι τελικά θα βρεθεί τρόπος για να συνομιλήσουν, ανεξάρτητα από το ποιος θα πάρει την πρωτοβουλία.
Στην πραγματικότητα βέβαια, η συνάντηση Μέρκελ-Τσίπρα προετοιμάζεται από καιρό. Προς το σκοπό αυτό, ως έγινε γνωστό, υπάρχει άμεση επαφή μεταξύ των λεγόμενων «σέρπα» (των συμβούλων που εκτελούν μυστικά λεπτές διπλωματικές αποστολές) της καγκελάριου και του έλληνα πρωθυπουργού. Σημαντικό ρόλο στο κλείσιμο του ραντεβού παίζει και η γερμανική πρεσβεία στην Αθήνα, η οποία έχει επικοινωνήσει σχετικά με τον υπουργό επικρατείας Νίκο Παππά.
Η συνάντηση λοιπόν θα γίνει πιθανότατα σε «οργανωμένη» βάση, όχι σε τυχαία, όπως συμβαίνει συνήθως στις συνόδους κορυφής, όταν οι υψηλοί προσκεκλημένοι συναντώνται στα «πεταχτά» για ένα απεριτίφ και μερικές κουβέντες προτού αρχίσει το γεύμα εργασίας. Αρχικά, ως λέγεται, η κ.Μέρκελ δεν ήθελε ούτε να ακούσει για τέτοια συνάντηση, επειδή θεωρούσε ότι και η πιο σύντομη επαφή της με τον κ.Τσίπρα θα αναβάθμιζε πολιτικά τον τελευταίο.
Τελικά όμως επεκράτησαν άλλες σκέψεις: Ο νέος κίνδυνος μετάδοσης της οικονομικής «πυρκαγιάς» από την Ελλάδα στην ευρωζώνη, την έκανε να θέλει να παίξει πιο άμεσα το ρόλο του πυροσβέστη μπροστά στον υποτιθέμενο «εμπρηστή».
Η προκαταρκτική εργασία για την συζήτηση του ελληνικού θέματος, υπενθύμισε η πηγή, γίνεται στο Eurogroup, που συνεδρίασε ήδη το βράδυ της Τετάρτης. Στη συνεδρίαση αυτή επρόκειτο να κριθεί, αν οι προτάσεις της νέας ελληνικής κυβέρνησης «είναι συμβατές με τις θεμελιακές παραμέτρους του τρέχοντος προγράμματος βοήθειας». Και δεδομένου ότι κρίθηκαν καταρχάς ασύμβατες, η σύνοδος κορυφής δεν θα είναι σε θέση να αποφανθεί τελεσίδικα για το θέμα.
Αυτό δεν θα εμποδίσει την Άνγκελα Μέρκελ να δείξει στο σημερινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ποιος «κάνει κουμάντο» και να θέσει η ίδια το πλαίσιο των συνομιλιών. Εκείνο που θέλει βέβαια στην αρχή, είναι να ακούσει μια εμπεριστατωμένη (αναλυτική, κοστολογημένη και με ακριβές χρονοδιάγραμμα) πρόταση της Αθήνας για το πολυθρύλητο πρόγραμμα- γέφυρα – και δη κατά το δυνατόν βελτιωμένη, σε σχέση με εκείνη που παρουσίασε την Τετάρτη στο Eurogroup ο Γιάννης Βαρουφάκης. «Πρώτα θα ακούσει και ύστερα θα μιλήσει» είπε η πηγή. Και αυτά που θα πει, θα ηχούν κάθε άλλο παρά ευχάριστα στα αυτιά των ελλήνων διαπραγματευτών.
Ο καιρός των μεγαλόστομων, πλην όμως ασαφών διακηρύξεων, είπε η πηγή, έχει περάσει στα μάτια της ανεπιστρεπτί. Τώρα είναι η ώρα της επαγγελματικής πολιτικής: των σκληρών διαπραγματεύσεων και των «μπακάλικων» συναλλαγών – κάτι που πρέπει να καταλάβει επιτέλους και η ελληνική πλευρά.
Η γερμανική κυβέρνηση, πρόσθεσε, παρακολούθησε με ενδιαφέρον τις κυβερνητικές δηλώσεις του Αλέξη Τσίπρα. Όμως, ανάμεσα στις κυβερνητικές δηλώσεις και σε ένα λεπτομερειακό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, υφίσταται χάσμα. «Οι λεπτομέρειες κάνουν τη διαφορά» τόνισε. Αυτές μόνο μπορούν να δώσουν νόημα και στην εξαγγελία του Γιάννη Βαρουφάκη, να κρατήσει το 70% των μέτρων του μνημονίου και να αντικαταστήσει το υπόλοιπο «τοξικό» 30% με δικά του μέτρα.
«Ποια ακριβώς μέτρα συμπεριλαμβάνονται όμως στο 70%; Ποια στο 30%; Τι επιπτώσεις θα έχει η διακοπή ορισμένων εκ των μεταρρυθμίσεων στη δημοσιονομική και οικονομική εξέλιξη της χώρας;» διαρωτήθηκε. Μόνο στη βάση των λεπτομερειών, τόνισε, μπορεί να γίνει η αποτίμηση του περιεχομένου της πρότασης – όχι στη βάση γενικόλογων εξαγγελιών στη Βουλή, ή δηλώσεων στα μέσα ενημέρωσης.
Από την άλλη βέβαια, τόνισε, η κ.Μέρκελ δεν θέλει να χαθεί στις λεπτομέρειες. «Δεν αποκρούει συλλήβδην τις αλλαγές» είπε. «Εκείνο που θέλει είναι, οι αλλαγές αυτές να ταιριάζουν στο σημερινό πρόγραμμα βοήθειας. Αν η κυβέρνηση Τσίπρα μειώσει, για παράδειγμα, τις στρατιωτικές δαπάνες για να αυξήσει τις κοινωνικές, αυτό είναι κάτι που το εξετάζουμε. Το πρόβλημα πάντως δεν είναι το κάθε ξεχωριστό μέτρο, αλλά το αν η εφαρμογή του ανατρέπει την ισορροπία του προγράμματος».
Πέρα από αυτό, πρόσθεσε, η καγκελάριος θα επιμείνει στην κανονική περαίωση του δεύτερου προγράμματος βοήθειας, ή στη συντεταγμένη από αυτό. Τυχόν επιμήκυνση του μπορεί να γίνει μόνο στο νομικό πλαίσιο και με τους όρους του δεύτερου προγράμματος. Για αυτό και θα απορρίψει το πρόγραμμα-γέφυρα της Αθήνας ως ασύμβατο, νομικά και πολιτικά, με το υπάρχον πρόγραμμα.
Ταυτόχρονα θα αποκρούσει κάθε πρόταση, που θα αποβλέπει στην κατάργηση της τρόικας. Η τελευταία μπορεί ίσως να αλλάξει όνομα, όχι όμως ρόλο. «Αυτό το είπαμε την άνοιξη, το είπαμε το καλοκαίρι, το είπαμε το φθινόπωρο και θα το ξαναπούμε τον χειμώνα» είπε η πηγή.
Κάτι παρόμοιο θα κάνει και για το αίτημα της ριζικής αναμόρφωσης των συμφωνικών μεταξύ της Ελλάδας και των χωρών-δανειστών. Αυτό προϋποθέτει μακρόχρονες διεργασίες στις Βρυξέλλες και σε πολλά εθνικά κοινοβούλια. Αυτό όμως δεν είναι επιθυμητό από το Βερολίνο. «Η καγκελάριος δεν βλέπει προς το παρόν καμιά αναγκαιότητα και καμία αφορμή γι αυτό» δήλωσε.
Από την άλλη πάλι, η κ.Μέρκελ θα φανεί ελαστική και θα δεχθεί οποιαδήποτε αλλαγή που προσαρμόζεται στην «πραγματικότητα» του ισχύοντος προγράμματος. Η Ιρλανδία, σύμφωνα με την πηγή, αποτελεί πρότυπο για αυτό. «Πριν μερικά χρόνια είχαμε κι εκεί παρόμοια κατάσταση με την Ελλάδα» είπε. Η νεοεκλεγμένη ιρλανδική κυβέρνηση θέλησε να αντικαταστήσει ορισμένα μέτρα της προκατόχου της με νέα. Αφού η τρόικα διαπίστωσε, ότι η εφαρμογή τους δεν απειλεί το συνολικό πρόγραμμα, έδωσε αμέσως την έγκρισή τους σε αυτά.
Συνολικά λοιπόν, η καγκελάριος θα παίξει από την αρχή το σκληρό χαρτί της στη σύνοδο κορυφής, η ευελιξία της θα κινείται αποκλειστικά στο πλαίσιο του δεύτερου προγράμματος. Ο άμεσος στόχος της είναι προφανώς να «τσαλακώσει» διεθνώς τον έλληνα πρωθυπουργό, ο απώτερος να εξασφαλίσει τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους και την έξοδος τη Ελλάδας στις αγορές με τους δικούς της όρους. Αυτό θα είναι η πυξίδα σε κάθε κίνησή της στην αίθουσα της συνόδου – όπως φυσικά και κατά τη συνάντησή της με τον Αλέξη Τσίπρα.
