Πίσω από το πακέτο μέτρων του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ για την οικονομία και τις κραυγές της πολιτικής αντιπαράθεσης που προκάλεσαν οι υποσχέσεις του, κρύβεται η στροφή του κόμματος της αριστεράς σε πιο ρεαλιστικές θέσεις για την άσκηση της οικονομικής πολιτικής. Αποκαλύπτεται όμως και η «αχίλλειος πτέρνα» του κ. Αλέξη Τσίπρα που δεν είναι άλλη από το «που θα βρεθούν τα λεφτά» για να καλύψουν τις απώλειες από την επαναφορά του αφορολόγητου ορίου στα 12.000 ευρώ και την κατάργηση του ΕΝΦΙΑ.

Παρά ταύτα, έμπειροι αναλυτές διακρίνουν με μια πιο ψύχραιμη και διαφορετική ματιά ότι το πακέτο που παρουσίασε ο κ. Τσίπρας στη ΔΕΘ αφήνει μεγάλα περιθώρια διαπραγμάτευσης με τους ευρωπαίους εταίρους για το κρίσιμο ζήτημα του χρέους και της ανάπτυξης.
Αναλύοντας, λοιπόν, τα όσα είπε ο κ. Τσίπρας για το χρέος, μπορούμε πίσω από τις γραμμές να διακρίνουμε θέσεις που έχουν υποστηριχθεί σαφώς από το ΔΝΤ ή ευρωπαίους οικονομολόγους.
Συγκεκριμένα ο κ. Τσίπρας είπε ότι θα ζητήσει:
1.Τη διαγραφή του µεγαλύτερου µέρους της ονοµαστικής αξίας του χρέους, ώστε να γίνει βιώσιµο.
2.Τον όρο της «ρήτρας ανάπτυξης» στην αποπληρωµή του υπολοίπου, έτσι ώστε να εξυπηρετείται από την ανάπτυξη και όχι από το πλεόνασµα του προϋπολογισµού.
3. Περίοδο χάριτος, δηλαδή «moratorium», στην εξυπηρέτησή του, για την άµεση εξοικονόµηση πόρων που θα διατεθούν για δημόσιες επενδύσεις.
Οσοι παρακολουθούν τις εξελίξεις γνωρίζουν ότι το ΔΝΤ θα προτιμούσε τη διαγραφή («κούρεμα») ποσοστού του χρέους όπως έγινε το 2012 με το PSI, αλλά αυτό σκοντάφτει στο γεγονός ότι το δημόσιο χρέος της Ελλάδας στο μεγαλύτερο του μέρος είναι πλέον οφειλές στα κράτη μέλη της ΕΕ και στο ΔΝΤ.
Τη λύση έχει δώσει σε ανύποπτο χρόνο ο τέως υπουργός Οικονομικών και νυν Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Γιάννης Στουρνάρας ο οποίος έβαλε από το Νοέμβριο του 2013 στο τραπέζι τη λύση της μείωσης της «καθαρής παρούσης αξίας» του χρέους με την επιμήκυνση της αποπληρωμής του στα 50 χρόνια και την περαιτέρω μείωση των επιτοκίων δανεισμού που ήδη όμως βρίσκονται σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Κι αυτή η λύση ισοδυναμεί με «κούρεμα»…
Στο πακέτο της βοήθειας που «τρέχει» μετά το «κούρεμα» του 2012 προβλέπεται δεκαετής περίοδος χάριτος στην αποπληρωμή των δανείων.
Το καινούριο στοιχείο είναι η «ρήτρα ανάπτυξης», θέση που έχει διατυπωθεί από οικονομολόγους ως λύση για να σπάσει ο «φαύλος κύκλος» της «λήψης μέτρων λιτότητας, ύφεσης, νέων μέτρων, βαθύτερης ύφεσης» αλλά στην οικονομική πραγματικότητα κάτι τέτοιο δεν έχει εφαρμοστεί σε επίπεδο κρατών.
Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι πλέον στο ESM δηλαδή τον ευρωπαϊκό μηχανισμό διαχείρισης του χρέους επεξεργάζονται όλες τις λύσεις για τη διαχείριση του ελληνικού χρέους και, ασφαλώς, μελετούν πολύ προσεκτικά τις προτάσεις Τσίπρα.
Νέο Σύμφωνο Σταθερότητας

Το νέο στοιχείο διαπραγμάτευσης απέναντι στους ευρωπαίους είναι η πρόταση για «την εξαίρεση του προγράµµατος δηµoσίων επενδύσεων από τους περιορισµούς του Συµφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης«, δηλαδή από το όριο του Συμφώνου σταθερότητας το έλλειμμα να μην υπερβαίνει το 3% του ΑΕΠ.
Η πρόταση αυτή διατυπώθηκε πρώτη φορά μετά από τις γαλλικές προεδρικές εκλογές του 2012 όταν το Ελεγκτικό Συνέδριο της Γαλλίας αποφάνθηκε ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα ξεφεύγει κι αυτός ο κανόνας (της εξαίρεσης των αναπτυξιακών μέτρων) θα αποτελούσε μια λύση για να απεμπλακεί η χώρα από τις «διαδικασίες υπερβολικού ελλείμματος». Στη συνέχεια η πρόταση ξεχάστηκε, δεν ετέθη στο τραπέζι.
Να σημειώσουμε όμως ότι όσοι προσεγγίζουν την οικονομική πολιτική της αριστεράς με ρεαλιστικούς όρους θα περίμεναν ίσως από τον κ. Τσίπρα να θέσει το μείζον θέμα της εξαίρεσης των αμυντικών δαπανών από τον περιορισμό του ελλείμματος στο όριο του 3% του ΑΕΠ, στο βαθμό που οι αμυντικές δαπάνες στην Ελλάδα πλησιάζουν κάθε χρόνο το 5% του ΑΕΠ (αν συμπεριληφθούν και οι αποδοχές των στρατιωτικών) και είναι σχεδόν διπλάσιες από το μέσο ευρωπαϊκό όρο. Το ζήτημα αυτό απασχολεί την Ελλάδα από την εποχή της ένταξης μας στην ΟΝΕ και ετέθη για πρώτη φορά (χωρίς αποτέλεσμα) από την κυβέρνηση Σημίτη.
Η πρόταση συµφωνίας για «Ευρωπαϊκό New Deal», µε δηµόσιες επενδύσεις για την ανάπτυξη και χρηµατοδότηση από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, θεωρείται μια θέση που μπορεί να υποστηριχθεί απ΄ όλα τα ευρωπαϊκά κράτη, καθώς το ζήτημα της ανάπτυξης είναι το μείζον για όλη την Ευρώπη.
Ο κ. Τσίπρας θα μπορούσε να σταματήσει εδώ αλλά με την ορμή της μεγάλης δημοσιότητας και της αυξανόμενης δημοφιλίας μίλησε για την ανάγκη:
ποσοτικής χαλάρωσης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, µε απευθείας αγορά κρατικών οµολόγων» προκαλώντας ήδη αντιδράσεις από κύκλους της ΕΚΤ που μετέδωσαν ότι η Φρανκφούρτη μπορεί να ακούει προσεκτικά τον κ. Τσίπρα, αλλά δεν σημαίνει ότι συμφωνεί!
Ασφαλώς όμως έχει δίκιο όταν δηλώνει απευθυνόμενος προς τη Γερμανία «τονίζουμε για ακόµα µία φορά ότι το θέµα του κατοχικού δανείου είναι για µας ανοικτό«.
Κατά τους επίσημους υπολογισμούς της επιτροπής που έχει συσταθεί στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους και τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος οι απαιτήσεις της χώρας μόνο από το κατοχικό δάνειο (με συντηρητικούς και ασφαλείς υπολογισμούς) ανέρχονται σε 12-13 δισ. ευρώ.
Μάλιστα γι΄αυτό το ζήτημα αυτό ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς έχει ζητήσει σαφή και συγκεκριμένη ενημέρωση από το υπουργείο Οικονομικών.
Η αχίλλειος πτέρνα
Αναλύοντας το Εθνικό Σχέδιο Ανασυγκρότησης με τα μέτρα αντιµετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης και τα άµεσα μέτρα για την επανεκκίνηση της οικονοµίας του κ. Τσίπρα θα διαπιστώσει κανείς ότι οι υποσχέσεις για επαναφορά του αφορολόγητου ορίου εισοδήματος στα 12.000 ευρώ με τα σημερινά δεδομένα απαλλάσσουν αυτόματα το ένα τρίτο του πληθυσμού από την άμεση φορολογία (σ.σ. σ΄αυτούς συμπεριλαμβάνεται σχεδόν το σύνολο των ελεύθερων επαγγελματιών οι οποίοι στα προ της κρίσης χρόνια ήταν πρωταθλητές της φοροδιαφυγής) και η κατάργηση του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) για την πρώτη κατοικία, απαλλάσσει από το φόρο πάνω 4.000.000 κατοικίες.
Οι απώλειες στα φορολογικά έσοδα είναι τεράστιες (σ.σ. αυτές θα υπολογίσει και θα ανακοινώσει σήμερα το υπουργείο Οικονομικών) όμως και στις δύο περιπτώσεις αυτό που μπορεί να δεχθεί κανείς είναι ο ΣΥΡΙΖΑ θα προχωρήσει στη διαμόρφωση μιας νέας φορολογικής κλίμακας με την οποία θα επιχειρεί να αναδιανείμει φορολογικά βάρη και εισοδήματα. Τα όσα είπαν στη συνέχεια τα στελέχη επί της οικονομίας του ΣΥΡΙΖΑ, για τη νέα φορολογική κλίμακα και το νέο ΦΜΑΠ, δεν έδωσαν ικανοποιητικές εξηγήσεις για το πως θα καλυφθεί το δημοσιονομικό κενό.
Ρυθμίσεις χρεών
το μεγάλο ατού
Για τον κ. Τσίπρα και το ΣΥΡΙΖΑ το μεγάλο ατού είναι το πακέτο των μέτρων για την ελάφρυνση των χρεών των ιδιωτών. Αυτό που δεν έχει κάνει η κυβέρνηση, αλλά ζητούν όλοι οι παραγωγικοί φορείς. Πρόκειται για τα μέτρα για την άµεση άρση της καταστολής στη πραγµατική οικονοµία που συνοπτικά είναι τα εξής:
-Ρύθμιση ληξιπρόθεσμων χρεών στην εφορία σε 84 µηνιαίες δόσεις και σε κάθε περίπτωση έτσι ώστε το συνολικό ποσό των ετήσιων δόσεων να είναι µέχρι το 20% του ετήσιου εισοδήµατος του οφειλέτη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι την ίδια πρόταση υποστηρίζουν σήμερα σχεδόν όλα τα κυβερνητικά στελέχη (σ.σ. το ΠαΣοΚ ζητεί ρύθμιση σε 100 δόσεις) τα οποία συμμετέχουν στη διαπραγμάτευση με την τρόικα.
-Αντίστοιχη διαδικασία ρύθµισης ληξιπρόθεσµων οφειλών θα προβλέπεται και για τα ασφαλιστικά ταµεία. Κατά τον κ. Τσίπρα σε περίπτωση συνδυασµού φορολογικής και ασφαλιστικής οφειλής, το συνολικό ποσό των ετήσιων δόσεων θα είναι µέχρι το 30% ετήσιου εισοδήµατος του οφειλέτη.
-Παύση ποινικών διώξεων και κατασχέσεων τραπεζικών λογαριασµών, πρώτης κατοικίας, µισθών, κλπ, καθώς και χορήγηση φορολογικής ενηµερότητας, σε όσους εντάσσονται στη διαδικασία ρύθµισης.
-Κατάργηση της αντισυνταγµατικής αυτόφωρης διαδικασία για οφειλές προς το ∆ηµόσιο.
-Κατάργηση της προκαταβολής 50% της βεβαιωθείσας οφειλής ως προϋπόθεση προσφυγής του φορολογουµένου στη ∆ικαιοσύνη, που οδηγεί σε στέρηση της δικαστικής προστασίας σε
όσους δεν µπορούν να πληρώσουν. Η προκαταβολή θα ορίζεται µε πράξη του δικαστή και θα
κυµαίνεται από 10% έως 20%, σύµφωνα µε την οικονοµική δυνατότητα του οφειλέτη.
Οργανισμός Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων
Παράλληλα προτείνεται υπό τον τίτλο «Νέα σεισάχθεια» η ρύθµιση των λεγόµενων «κόκκινων δανείων», που είναι προϋπόθεση για την εξυγίανση των χαρτοφυλακίων των τραπεζών και την αποκατάσταση της ρευστότητας. Η ρύθμιση θα περιλαµβάνει, κατά περίπτωση, διαγραφή µέρους των οφειλών για όσους δανειολήπτες είναι κάτω από το όριο της φτώχειας και, ως γενική αρχή, αναπροσαρµογή των οφειλών έτσι ώστε η συνολική εξυπηρέτησή τους σε τράπεζες, ∆ηµόσιο και ασφαλιστικούς οργανισµούς να µην ξεπερνά το 30% του εισοδήµατος του δανειολήπτη.
Ο κ. Τσίπρας έκανε λόγο για έναν δημόσιο ενδιάμεσο φορέα διαχείρισης ιδιωτικού χρέους όχι ως μία «κακή τράπεζα» αλλά ως διαχειριστή κάθε τύπου ληξιπρόθεσμης οφειλής προς τις τράπεζες και ελεγκτή των τραπεζών ως προς την εφαρμογή των συμφωνημένων ρυθμίσεων. Τις αμέσως προσεχείς ημέρες, ο ΣΥΡΙΖΑ θα φέρει στη Βουλή νομοθετική ρύθμιση για επ’ αόριστο παράταση της αναστολής στους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας, αξίας έως 300.000 ευρώ καθώς και νομοθετική απαγόρευση πώλησης ή εκχώρησης σε μη αναγνωρισμένους τραπεζικούς οργανισμούς ή επιχειρήσεις, δικαιωμάτων δανειακών συμβάσεων και εμπραγμάτων ασφαλειών.
Κατώτατος μισθός 751 ευρώ

Στην ίδια κατεύθυνση υιοθετώντας ουσιαστικά μια Κεϊνσιανή λογική ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ μίλησε για την ανάγκη δημιουργίας επενδυτικής τράπεζας με δημόσιους πόρους αλλά και για την επαναφορά κατώτατου µισθού στα 751 ευρώ για όλους τους εργαζόµενους, ανεξαρτήτως ηλικίας με προφανή στόχο την αύξηση της ζήτησης. Οπως είπε η επαναφορά του κατώτατου µισθού όχι µόνο δεν έχει δηµοσιονοµικό κόστος, αλλά θα έχει από µόνη της και αναπτυξιακό αποτέλεσµα. Μόνον τον πρώτο χρόνο, θα έχει ως αποτέλεσµα την αύξηση της εγχώριας ζήτησης, κατά 0,75%, και του ΑΕΠ κατά 0,5%. Επιπλέον, θα δηµιουργήσει και 7.500 νέες θέσεις εργασίας.
Οι άνεργοι

Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσονται και τα μέτρα για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης, εκτιµώµενου κόστος της τάξεως των 2 δις ευρώ, που περιλαμβάνουν:
-∆ωρεάν ρεύµα σε 300.000 νοικοκυριά κάτω από το όριο της φτώχειας για τα οποία η κυβέρνηση ήδη εφαρμόζει το κοινωνικό (μειωμένο) τιμολόγιο.
– Πρόγραµµα επιδότησης διατροφής µε κουπόνια σίτισης σε 300.000 άπορες οικογένειες σε
συνεργασία µε την τοπική αυτοδιοίκηση, την Εκκλησία της Ελλάδος, και οργανώσεις αλληλεγγύης, µέσω συµβεβληµένων και κοινωνικών παντοπωλείων.
-Στήριξη χαµηλοσυνταξιούχων με την επαναφορά του δώρου των Χριστουγέννων, ως 13η
σύνταξη, σε 1.262.920 συνταξιούχους που λαµβάνουν σύνταξη ως 700 ευρώ.
Ολα αυτά τα μέτρα, πέραν του μεγάλου κόστους για το οποίο θα πρέπει να απαντήσει «πώς θα το καλύψει» ο ΣΥΡΙΖΑ, είναι γεγονός ότι δημιουργούν σοβαρό πρόβλημα και μεγάλη πίεση για αλλαγή πολιτικής στην κυβέρνηση. Για κάποια από τα μέτρα Τσίπρα ήδη υπάρχουν εισηγήσεις να υιοθετηθούν και να εφαρμοστούν από την κυβέρνηση.
Βέβαια όλα αυτά αναμένεται να συμβούν όταν πάψουν οι κραυγές της δημόσιας και ρηχής πολιτικής αντιπαράθεσης.