Η αξιολόγηση των εταιρειών που διενεργούμε τα τελευταία τέσσερα-πέντε χρόνια στο πλαίσιο της έρευνας Best Workplaces, δηλαδή κατά την περίοδο της κρίσης, εμπεριέχει έντονα και το στοιχείο του εργασιακού βαρόμετρου. Δηλαδή παρακολουθούμε χρόνο με τον χρόνο τι αλλάζει στο εργασιακό περιβάλλον, πώς έχει επηρεάσει η κρίση τις απόψεις των εργαζομένων, αν έχουν διαφοροποιηθεί τα κριτήρια με τα οποία αξιολογούν τις εταιρείες τους, τι είναι πλέον σημαντικό για αυτούς.
Πρέπει βέβαια να σημειώσω ότι οι εταιρείες που συμμετέχουν στη διαδικασία αξιολόγησης, είτε διακρίνονται είτε όχι, δεν αντιπροσωπεύουν τον μέσο όρο της ελληνικής αγοράς. Είναι σε γενικές γραμμές καλές εταιρείες, οι οποίες ενδιαφέρονται για το εργασιακό τους περιβάλλον και προσπαθούν να το αξιολογήσουν, να το μετρήσουν και να το βελτιώσουν. Μόνο και μόνο αυτή η προσπάθειά τους τις κάνει να διαφέρουν.
Μέσα από τη φετινή διαδικασία αξιολόγησης παρατηρήσαμε δύο στοιχεία τα οποία είναι αξιοσημείωτα και τα οποία πιστεύω ότι συνδέονται μεταξύ τους.
Το πρώτο είναι ότι συνολικά οι αξιολογήσεις που πραγματοποιούν οι εργαζόμενοι για τις εταιρείες τους στο ανώνυμο ερωτηματολόγιο που συμπληρώνουν είναι καλύτερες από τις προηγούμενες χρονιές. Δηλαδή χρόνο με τον χρόνο βαθμολογούν θετικότερα την εταιρεία τους. Ιδιαίτερα στην κατηγορία εταιρειών με 50-250 εργαζομένους. Το ίδιο παρατηρείται και φέτος!
Η αίσθηση μας είναι ότι αυτό το γεγονός δεν οφείλεται τόσο στην εντυπωσιακή βελτίωση των εταιρειών που συμμετέχουν στην έρευνά μας, αλλά στην αλλαγή της οπτικής θεώρησης των εργαζομένων τους.
Εταιρικές πρακτικές και παροχές που εφαρμόζει η εταιρεία τους και που έως τώρα θεωρούνταν από τους εργαζομένους δεδομένες παίρνουν νέα διάσταση, εφόσον απ’ ό,τι φαίνεται πλέον στην αγορά δεν μπορούν να θεωρούνται δεδομένες. Το γεγονός λοιπόν ότι εξακολουθούν να υφίστανται στην εταιρεία τους αποτελεί από μόνο του ένα σημαντικό στοιχείο διαφοροποίησης. Μέσα σε έναν κυκεώνα αλλαγών των εργασιακών σχέσεων και υιοθέτησης νέων κανονισμών, οι εορταζόμενοι συνειδητοποιούν ότι η εταιρεία τους εξακολουθεί και κρατά σταθερά, χωρίς να βιάζεται να υιοθετήσει άκρατα νέα μέτρα και πρακτικές (στις οποία συχνά δεν συμφωνεί). Και αυτό λοιπόν το επικροτούν!
Το δεύτερο στοιχείο που έπεσε στην αντίληψή μας προέρχεται από τις ανοικτές ερωτήσεις του ερωτηματολογίου όπου οι εργαζόμενοι μπορούν να περιγράψουν (εάν πιστεύουν ότι υπάρχουν) τους λόγους που κάνουν την εταιρεία τους να διαφέρει και να ξεχωρίζει.
Είναι εντυπωσιακό λοιπόν, μεταξύ άλλων, ο αριθμός των σχολίων που αφορούν τη συνέπεια της εταιρείας τους στις τυπικές υποχρεώσεις της! Δηλαδή στην καταβολή του μισθού στην καθορισμένη ημερομηνία, στην πληρωμή των υπερωριών (όπου προβλέπονται), στην τήρηση του ωραρίου, στην αποζημίωση των εκτός έδρας μετακινήσεων. Η συνέπεια της εταιρείας αποτελούσε πάντα ένα σημαντικό κριτήριο θετικής αξιολόγησης (φυσικά από μόνη της δεν ήταν ποτέ αρκετή για να χαρακτηρίσει μια εταιρεία ως καλό εργασιακό περιβάλλον), αλλά στο παρελθόν δεν αναφερόταν με τόση μεγάλη συχνότητα. Γιατί συμβαίνει λοιπόν;
Θεωρώ ότι αυτό είναι ενδεικτικό της κατάστασης της ελληνικής αγοράς. Οι εργαζόμενοι γνωρίζουν την πραγματικότητα της ελληνικής αγοράς, έχουν παραδείγματα φίλων και συγγενών όπου οι εργοδότες δεν τηρούν τις τυπικές υποχρεώσεις τους, όπου καταστρατηγούνται βασικά εργασιακά δικαιώματα.
Αυτό τους κάνει λοιπόν να επισημάνουν και να αναγνωρίζουν στην εταιρεία τους την τήρηση αυτών των πρωταρχικών υποχρεώσεων. Οι εργαζόμενοι επικροτούν και προβάλλουν τη συνέπεια των εταιρειών τους.
Προσοχή όμως: Αν η ασυνέπεια μιας εταιρείας μπορεί να αποτελέσει σημαντική αιτία δυσαρέσκειας των εργαζομένων, σε καμία περίπτωση η συνέπεια δεν μπορεί να αποτελέσει από μόνη της πηγή ικανοποίησης.
Οι εταιρείες που διακρίνονται για το εργασιακό περιβάλλον τους το γνωρίζουν αυτό και δεν χρησιμοποιούν ούτε επαφίενται στην τυπική τήρηση των υποχρεώσεών τους για να δημιουργήσουν σχέσεις εμπιστοσύνης. Ακόμα και όταν οι εργαζόμενοί τους τους το αναγνωρίζουν.

Μεθοδολογία, διαδικασία και στοιχεία της έρευνας
Για 12η συνεχόμενη χρονιά διεξήχθη η έρευνα Best Workplaces, για την αξιολόγηση και επιλογή των εταιρειών με το καλύτερο εργασιακό περιβάλλον στην Ελλάδα. Η έρευνα διοργανώνεται από το Great Place to Work® Institute Hellas και η αξιολόγηση των εταιρειών γίνεται σε συνεργασία με το Τμήμα Εφαρμοσμένης Ερευνας του ALBA Graduate Business School. Η συμμετοχή των εταιρειών στην έρευνα είναι εθελοντική.
Η έρευνα αξιολογεί και βραβεύει τρεις κατηγορίες εταιρειών ανάλογα με τον αριθμό των εργαζομένων τους: Η πρώτη κατηγορία περιλαμβάνει τις 10 καλύτερες εταιρείες με περισσότερους από 250 εργαζομένους, η δεύτερη τις 10 με 50-250 εργαζομένους και η τρίτη 4 εταιρείες με 20-49 εργαζομένους.
Η επιλογή και κατάταξη διενεργείται μέσα από δύο άξονες αξιολόγησης:
α) Τις ανώνυμες και εμπιστευτικές απαντήσεις των εργαζομένων της κάθε εταιρείας σε ένα ειδικά μελετημένο ερωτηματολόγιο 58 κλειστών και δύο ανοικτών ερωτήσεων ελεύθερου σχολιασμού (Trust Index©).
β) Τις πολιτικές και τις πρακτικές διοίκησης του ανθρώπινου δυναμικού της εταιρείας που καταγράφονται και αναλύονται με αποδεικτικά στοιχεία σε 2 ειδικά σχεδιασμένα ερωτηματολόγια (Culture Audit®).
Η σύνθεση των δύο ανωτέρω αποτελεσμάτων καθορίζει την τελική κατάταξη των εταιρειών. Η ιδιαιτερότητα του συγκεκριμένου μοντέλου αξιολόγησης είναι ότι οι απαντήσεις των εργαζομένων (Trust Index©) έχουν τη μεγαλύτερη βαρύτητα (κατά τα δύο τρίτα) στην τελική βαθμολογία.
Η ερευνητική διαδικασία εξετάζει και αξιολογεί τις παρακάτω 5 βασικές παραμέτρους του εργασιακού περιβάλλοντος όπως καθορίζονται από τη μεθοδολογία του Great Place to Work®.

1. Την αξιοπιστία της διοίκησης:
  • Αποτελεσματικότητα της επικοινωνίας μέσα στην επιχείρηση.
  • Αξιοποίηση υπαρχόντων πόρων.
  • Ακεραιότητα, τιμιότητα και ηθική συμπεριφορά των διοικούντων.
2. Τον σεβασμό προς τους εργαζομένους:
  • Υποστήριξη στην επαγγελματική ανάπτυξη και εξέλιξη.
  • Συνεργασία και εμπλοκή των εργαζομένων σε αποφάσεις.
  • Φροντίδα και προσωπικό ενδιαφέρον.

3. Το αίσθημα δικαιοσύνης που υπάρχει στην εταιρεία:
  • Ισοτιμία και αίσθημα δικαίου.
  • Αντικειμενικότητα και αμεροληψία σε προσλήψεις και προαγωγές.
  • Κοινωνική δικαιοσύνη, απουσία διακρίσεων.
4. Την υπερηφάνεια που νιώθουν οι εργαζόμενοι:
  • Προσωπική συμμετοχή και συνεισφορά στα αποτελέσματα.
  • Ικανοποίηση από τους στόχους της ομάδας.
  • Υπερηφάνεια για τα προϊόντα και το κοινωνικό πρόσωπο της εταιρείας.
5. Τη συντροφικότητα που αναπτύσσεται:
  • Ανεση, οικειότητα, ειλικρίνεια στις σχέσεις με τους συναδέλφους.
  • Φιλόξενη, ευχάριστη και φιλική εργασιακή ατμόσφαιρα.
  • Κλίμα ομαδικότητας, υποστήριξης και κοινότητας μέσα στην εταιρεία.
Η εφετινή έρευνα είναι η 12η κατά σειρά που διεξάγεται στη χώρα μας και συμμετείχαν συνολικά 54 εταιρείες, διαφόρων μεγεθών και από ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων.
Η μεγαλύτερη εταιρεία απασχολεί πάνω από 8.000 εργαζομένους, ενώ η μικρότερη μόλις 22.
Από τις συμμετέχουσες εταιρείες οι 21 είναι αμιγώς ελληνικές και οι 33 πολυεθνικές.
Στις εταιρείες με λιγότερους από 250 εργαζομένους αποστέλλονται ερωτηματολόγια σε όλους τους εργαζομένους, ενώ στις μεγαλύτερες εταιρείες αποστέλλονται ερωτηματολόγια σε στατιστικά τυχαία επιλεγμένο από τους διοργανωτές δείγμα 250 εργαζομένων της (εκτός εάν η εταιρεία επιθυμεί διερεύνηση στο σύνολο του πληθυσμού της).
Συνολικά απεστάλησαν στους εργαζομένους των εταιρειών 10.959 ερωτηματολόγια (χάρτινα ή ηλεκτρονικά) και επεστράφησαν συμπληρωμένα 9.061.
Το ποσοστό συμμετοχής στην έρευνα ανήλθε στο 86% στο σύνολο των ερωτηθέντων εργαζομένων.
Η ομάδα αξιολογητών αποτελείται από στελέχη του ALBA Graduate Business School και του Great Place to Work® Institute Hellas.
Την εφετινή ομάδα αξιολογητών αποτέλεσαν: από το ALBA η Ζωή Κουρουνάκου, συντονίστρια της αξιολόγησης και διευθύντρια Εφαρμοσμένης Ερευνας και Διεθνών Σχέσεων, η Εύη Μπαραλού, επίκουρη καθηγήτρια Οργανωσιακής Συμπεριφοράς, ο Αριστοτέλης Αλεξόπουλος, HR Director & Senior Project Manager, η Μαρία Μελιώτη, Career Development Manager, η Βίκυ Μοσχοπούλου, υπεύθυνη MSc in Marketing, η Λίλα Ευσταθιάδη, υπεύθυνη MSc in Finance and Risk Management, η Νατάσα Μιτόγλου και η Μαρία Παππά, Senior Account Managers, η Αντωνίνα Καλκαβούρα, διευθύντρια Corporate Affairs, η Κατερίνα Γεωργίτσου, διευθύντρια Βιβλιοθήκης – απόφοιτος ΜΒΑ, η Ελένη Τσιτούνα, υπεύθυνη γραφείου πρύτανη, απόφοιτος MSc in SHRM, και από το Great Place to Work® η Ανθή Τσέντου, Senior Project Manager, και ο Δημήτρης Γκανούδης, γενικός διευθυντής.
Επίσης δόθηκε η ευκαιρία συμμετοχής και απόκτησης εμπειρίας σε αποφοίτους του μεταπτυχιακού προγράμματος MSc in Strategic Human Resources Management του ALBA (Κωνσταντίνος Ζώνγκας, Αθηνά Ντόβα, Ιωάννης Νικολαΐδης, Δημήτρης Προβατάς, Μαρία-Ευγενία Ζορμπά, Βασιλική Ζαχαράκη) και του μεταπτυχιακού προγράμματος MSc in Human Resources Management του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (Βασιλική Ψωμά και Αθανασία Γκριτζάπη).
Η συνολική ακαδημαϊκή εποπτεία ανήκε στη δρα Ολγα Επιτροπάκη, αναπληρώτρια καθηγήτρια, κάτοχο της Επώνυμης Ακαδημαϊκής Εδρας «Σταύρος Κωστόπουλος» στη Διοίκηση και Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού και ακαδημαϊκή διευθύντρια του MSc in Strategic Human Resource Management, του ALBA Graduate Business School.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ