Από τον Πρόδρομο Μποδοσάκη στον Σαντάμ Χουσεΐν

Τώρα θα διερωτηθείτε, πώς είναι δυνατόν ο Μποδοσάκης να πουλά όπλα και στον φασίστα Φράνκο και στους δημοκρατικούς επαναστάτες; Και όμως, βρήκε τον τρόπο. Πουλούσε στους ισπανούς επαναστάτες πολυβόλα γερμανικής προέλευσης αλλά ελληνικής κατασκευής από την ΠΥΡΚΑΛ μέσω… Μεξικού, αφού δεν μπορούσε να τα πουλήσει ευθέως λόγω των σχέσεων που είχαν οι Γερμανοί με τον Φράνκο. Κατάφερε δηλαδή να πουλά όπλα και στις δύο αντιμαχόμενες πλευρές, φαινομενικά νόμιμα, αποκομίζοντας τεράστια κέρδη.

Τη δόξα, τα κέρδη και τη φήμη της ΠΥΡΚΑΛ στη διάρκεια της λειτουργίας της πολλοί εζήλεψαν και πολλοί ετίμησαν. Με το αζημίωτο βεβαίως, αφού στην ΠΥΡΚΑΛ διορίζονταν κομματικά στελέχη.

Αλήθεια, ποιος πάλι δεν θυμάται στη δεκαετία του 1980, με κρατική πλέον την ΠΥΡΚΑΛ, ορισμένους συνδικαλιστές του ΠαΣοΚ, καθώς και πολιτικούς, που πήγαιναν τα πρωινά της Τρίτης στο πεδίο βολής της ΠΥΡΚΑΛ μέσα στις εγκαταστάσεις της στον Υμηττό για να δοκιμάσουν (με δωρεάν σφαίρες) τα όπλα τους; Ακόμη και την ευθυβολία τους στα εξάκαννα πολυβόλα Vulcan των… F-16, με σφαίρες διαμετρήματος 20mm, δοκίμαζαν ορισμένοι μυστικά στον Υμηττό. Και να ήταν μόνο αυτά; Η ΠΥΡΚΑΛ είχε γίνει για ένα διάστημα πεδίο δοκιμής των θωρακισμένων αυτοκινήτων υπουργών (κάποια θωρακισμένα Λάντσια σοσιαλιστικής… μεγαλοπρέπειας που είχαμε αγοράσει από την Ιταλία). Τότε που δοκίμαζαν την αντοχή της θωράκισής τους ακόμη και στις διατρητικές σφαίρες των Καλάσνικοφ κινεζικής κατασκευής.

Υπήρξε από την ίδρυσή της κερδοφόρα, δεδομένου ότι όλες οι ευρωπαϊκές χώρες είχαν αρχίσει τότε τις πολεμικές προετοιμασίες για τον παγκόσμιο πόλεμο και η ζήτηση για το πολεμικό υλικό που παρήγε ήταν εκείνη την περίοδο αυξημένη. Τώρα, το πώς κατάντησε έτσι 139 χρόνια αργότερα, να χρωστά στους πάντες, να υπολειτουργεί, να μην εξάγει προϊόντα, να έχουν αυξηθεί τόσο πολύ οι υπάλληλοί της και να της χρωστά από πάνω και 126 εκατ. ευρώ το Ιράκ, είναι μεγάλη ιστορία.

Η απογείωση της εταιρείας

Ολα όμως άρχισαν ουσιαστικά το 1934, όταν το τιμόνι της ΠΥΡΚΑΛ ανέλαβε ο Πρόδρομος Μποδοσάκης, ο οποίος και την απογείωσε. Ο Μποδοσάκης, Μικρασιάτης στην καταγωγή, με δύο έλληνες γονείς αγρότες, υπήρξε αμφιλεγόμενο πρόσωπο: πεισματάρης, φανατικός αντικομμουνιστής, υπερασπιστής του Ελευθέριου Βενιζέλου (από τον οποίο όπως λένε κόλλησε το «μικρόβιο» της πολιτικής), ξεκίνησε από τον Πόρο της Νίγδης (Καππαδοκία) ξυπόλυτος και κατάφερε να μεγαλουργήσει. Τα τουρκάκια της γειτονιάς του τον φώναζαν «Μποντό», παραφθορά του ονόματος «Πρόδρομος» στα τουρκικά, και έτσι καθιερώθηκε το όνομα Μποδοσάκης… Η πρώτη του δουλειά ήταν στο παντοπωλείο του πατέρα του Θωμά όπου τον βοηθούσε. Επειτα ασχολήθηκε με το λιανεμπόριο δημητριακών, κυρίως σταριού. Μετά αγόρασε έναν ατμοκίνητο αλευρόμυλο, ίδρυσε εν συνεχεία ένα πλήρως βιομηχανοποιημένο εκκοκκιστήριο βάμβακος και σε ηλικία μόλις 25 χρόνων είχε αναδειχθεί μειοδότης σε δημοπρασία προμήθειας κρέατος. Ετσι κατάφερε να προμηθεύσει με πάνω από 160.000 τόνους κρέατος τον τουρκικό στρατό και να καλύψει την τροφοδοσία των εργαζομένων στη σιδηροδρομική γραμμή της Βαγδάτης. Ως τα 30 του χρόνια κατάφερε να ανελιχθεί σε έναν από τους πλέον γνωστούς βιομηχάνους της Τουρκίας με τα ξενοδοχεία που αγόραζε το ένα πίσω από το άλλο στη Σμύρνη και αλλού.

Η ΠΥΡΚΑΛ, την οποία ανέλαβε το 1934, μεγαλουργούσε. Οταν πλέον η γερμανική εισβολή ήταν εμφανής, ο Μποδοσάκης ζητούσε επίμονα από την κυβέρνηση να φυγαδεύσει τον εξοπλισμό της ΠΥΡΚΑΛ στη Μέση Ανατολή προκειμένου να μην πέσει στα χέρια τους. Οταν δόθηκε όμως η έγκριση ήταν ήδη πολύ αργά. Οι κατακτητές ναζί, με την άφιξή τους στην Ελλάδα, έσπευσαν να απογυμνώσουν το εργοστάσιο της ΠΥΡΚΑΛ και να μεταφέρουν τα πάντα στη Γερμανία.

Μεταπολεμικά, η λειτουργία της ΠΥΡΚΑΛ άρχισε ουσιαστικά το 1951 με την είσοδο της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ. Η μεταπολεμική περίοδος για την ΠΥΡΚΑΛ δεν είχε την αναμενόμενη ευτυχή έκβαση. Ισως γιατί, όπως τότε γράφτηκε, η χρήση πολεμικού υλικού μειώθηκε αλλά κυρίως επειδή η Ελλάδα ως χώρα του ΝΑΤΟ υποχρεωνόταν να αγοράζει όπλα, αλλά και να πουλά, μόνο σε χώρες του ΝΑΤΟ. Αλλωστε, η τότε κυβέρνηση μαζί με τη στρατιωτική ηγεσία αμφισβητούσαν την ποιότητα των προϊόντων της ΠΥΡΚΑΛ και συχνά προμηθεύονταν πυρομαχικά από το εξωτερικό.

Ηταν τότε που ο κρατικός παρεμβατισμός ήταν έντονος, γιατί το κράτος ανέκαθεν εκδήλωνε την πρόθεσή του να θέσει υπό τον απόλυτο έλεγχό του την πολεμική βιομηχανία της χώρας. Το 1981 τελικά η ΠΥΡΚΑΛ κρατικοποιήθηκε.

Πώς μας φέσωσε το Ιράκ

Αξιοποιώντας τις σχέσεις που είχε το (σοσιαλιστικό) ΠαΣοΚ με το κόμμα Μπάαθ του Ιράκ, η ΠΥΡΚΑΛ έκλεισε συμφωνία να πουλά πυρομαχικά στις ιρακινές στρατιωτικές δυνάμεις του Σαντάμ Χουσεΐν στη διάρκεια του οκταετούς πολέμου κατά του Ιράν. Λέγεται μάλιστα ότι δόθηκαν και κάποιες μίζες σε ιρακινούς αξιωματούχους για να προτιμήσουν τις ελληνικές σφαίρες (και όχι τις κινεζικές), μια πληροφορία όμως που ποτέ δεν διαψεύστηκε αλλά ούτε και επιβεβαιώθηκε. Κάποτε, όταν ρωτήθηκε κυβερνητικός αξιωματούχους εάν αληθεύει ότι δόθηκαν μίζες στους Ιρακινούς, η απάντησή του ήταν ότι «στο εμπόριο όπλων τα deals δεν γίνονται πάντα πάνω από το τραπέζι». Οπως και να ‘χει το πράγμα, συνεχίζαμε να προμηθεύουμε με πυρομαχικά και κάλυκες τον Σαντάμ Χουσεΐν, αξίας 132,9 εκατ. δολαρίων, και όταν αρχίσαμε να ζητάμε τα χρεωστούμενα από το πλούσιο σε παραγωγή πετρελαίου Ιράκ, ήταν η εποχή που ο Σαντάμ Χουσεΐν πραγματοποιούσε την εισβολή στο Κουβέιτ, με τα γνωστά αποτέλεσμα. Τελικά, χρήματα δεν πήραμε ποτέ από τους Ιρακινούς. Παρά το γεγονός ότι τότε το κόμμα Μπάαθ που κυβερνούσε είχε υποσχεθεί στην ελληνική κυβέρνηση φθηνό και καλής ποιότητας πετρέλαιο, δεν τήρησε τις υποσχέσεις του. Και να ‘ταν μόνο αυτό; Πριν από έναν μήνα, να σου και πάλι οι Ιρακινοί στην Ελλάδα. Οχι βεβαίως για να μας εξοφλήσουν το χρέος που μας άφησε ο Σαντάμ Χουσεΐν, αλλά για να εκδηλώσουν το ενδιαφέρον τους για την αγορά στρατιωτικών οχημάτων από την Ελληνική Βιομηχανία Οχημάτων (ΕΛΒΟ).