Σε σαρωτικές αλλαγές για τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) κατέληξαν χθες, Τετάρτη, στις Βρυξέλλες τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Βασικότερα σημεία του νέου πλαισίου της ΚΑΠ, το οποίο αναμένεται να λάβει την έγκρισης της Ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (η οποία αναμένεται να γίνει χωρίς προβλήματα) την προσεχή εβδομάδα, αποτελούν η αποσύνδεση των αγροτικών επιδοτήσεων από τα επίπεδα αγροτικής παραγωγής και η συνάρτησή τους από την έκταση των αγροτικών κτημάτων, καθώς και η άρση των περιορισμών στην παραγωγή ζάχαρης έως το 2017, με στόχο την ενίσχυση των εξαγωγών.

Η χθεσινή συμφωνία η οποία επετεύχθη μεταξύ εκπροσώπων των κρατών-μελών της ΕΕ, του Ευρωπαϊκού Κοινουβουλίου, αλλά και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, καθορίζει το πώς θα μοιραστούν οι αγροτικές επιδοτήσεις οι οποίες φθάνουν σε ετήσια βάση τα 50 δισ. ευρώ στο πλαίσιο της ΚΑΠ, το χρονικό διάστημα 2014-2020.

Reuters: Οι μεγάλοι και πιο παραγωγικοί κτηματίες «χαμένοι».

Σύμφωνα με το Reuters, οι «μεγάλοι χαμένοι» της συμφωνίας είναι οι αγρότες με μεγάλη αγροτική παραγωγή σε χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία και η Ισπανία, οι οποίοι, βάσει του ισχύοντος πλαισίου λαμβάνουν και τη «μερίδα του λέοντος» των επιδοτήσεων.

Και τούτο διότι, όπως επισημαίνει χαρακτηριστικά το αμερικανικό πρακτορείο, αλλάζει πλέον το καθεστώς των δικαιούχων, με τις αγροτικές επιδοτήσεις να συνδέονται πλέον, όχι με την παραγωγή, αλλά με το μέγεθος των αγροτεμαχίων.

Το ισχύον σύστημα, όπως επισημαίνει το Reuters, ευνοούσε δυσανάλογα αγρότες οι οποίοι είχαν καταγράψει μεγάλη παραγωγή το χρονικό διάστημα 2000-2002, όπως για παράδειγμα τους παραγωγούς, σε βιομηχανική κλίμακα, του λεκανοπεδίου του Παρισιού.

Βάσει του νέου πλαισίου, οι μεγάλοι παραγωγοί ενδέχεται να δουν τις επιδοτήσεις τους να μειώνονται έως και 40% σε ορισμένες περιπτώσεις, με τους ιθύνοντες ωστόσο να αφήνουν χθες ένα «παραθυράκι» το οποίο θα δίνει στις κυβερνήσεις τη δυνατότητα περιορισμού των απωλειών στο 30%.

Οπως δήλωσε ο αρμόδιος ευρωπαίος Επίτροπος για θέματα Γεωργίας κ. Ντάσιαν Τσιόλος, «έχουμε μία κατ’ αρχήν συμφωνία για την αναθεώρηση της ΚΑΠ, η οποία μένει να εγκριθεί από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο». Κατά τον κ. Τσιόλος, η έγκριση της αναθεωρημένης ΚΑΠ θεωρείται σχεδόν δεδομένη, καθώς κινείται στο πλαίσιο των όσων συμφώνησαν οι υπουργοί Γεωργίας των κρατών-μελών της ΕΕ κατά τη σχετική συνεδρίασή τους την Τρίτη στο Λουξεμβούργο.

Κατάργηση των περιορισμών στη ζάχαρη

Ιδιαίτερα σημαντική αλλαγή στην αναθεωρημένη ΚΑΠ θεωρείται η άρση του περιορισμού στην παραγωγή ζάχαρης από τον Οκτώβριο του 2017, με το ισχύον εδώ και 45 έτη περιοριστικό σύστημα σε ποσότητες και τιμές, να θεωρείται υπεύθυνο για τη δημιουργία πλασματικών ελλείψεων στην ευρωπαϊκή αγορά, αλλά και για τον περιορισμό των εξαγωγών εκτός ΕΕ.

Περιβαλλοντικά ζητήματα – Συμβιβασμοί

Το 30% των άμεσων επιδοτήσεων εξάλλου, δηλαδή τα τρία τέταρτα περίπου του ετήσιου προϋπολογισμού της ΚΑΠ, θα συνδέεται πλέον με την «πράσινη πολιτική», θα εξαρτάται με άλλα λόγια από τα μέτρα που λαμβάνουν οι αγρότες για το περιβάλλον. Στα συγκεκριμένα μέτρα περιλαμβάνεται πλέον η υποχρέωση να μένει το 5% της συνολικής έκτασης ακαλλιέργητο για περιβαλλοντικούς λόγους, ποσοστό το οποίο ενδέχεται να φθάσει μετά το 2017 το 7%.

Ο συγκεκριμένος όρος βρίσκει κάθετα αντίθετους τα αγροτικά συνδικάτα, τα οποία υποστηρίζουν ότι το μέτρο ενδέχεται να θέσει σε κίνδυνο την διατροφική ασφάλεια της ΕΕ. Αντίθετοι ωστόσο είναι και εκπρόσωποι περιβαλλοντικών οργανώσεων, για τους οποίους το 5% ακαλλιέργητης γης είναι πολύ μικρό ποσοστό και αποτελεί υπαναχώρηση από αρχικές συζητήσεις και προτάσεις.

Σύνδεση του 15% με την παραγωγή

Βάσει της αναθεωρημένης ΚΑΠ ωστόσο, κάποιες χώρες, όπως η Γαλλία, κατόρθωσαν να εξασφαλίσουν σύνδεση άμεσων επιδοτήσεων έως και 15% με την αγροτική παραγωγή. Το συγκεκριμένο μέτρο ελήφθη με στόχο την ενίσχυση περιοχών οι οποίες αντιμετωπίζουν προβλήματα στις καλλιέργειες λόγω της φυσικής τους θέσης και του εδάφους. Χωρίς να λείπουν ωστόσο και αυτοί που υποστηρίζουν ότι το συγκεκριμένο μέτρο αποτελεί υπαναχώρηση από προηγούμενες αναθεωρήσεις της ΚΑΠ, το 1992, το 1999 και το 2003, στόχος των οποίων ήταν να σπάσει ο «ομφάλιος λώρος» μεταξύ επιδοτήσεων και αγροτικής παραγωγής που οδήγησε στις υπερβολές που καταγράφηκαν τις δεκαετίας του ’80 και του ’90. Η εν λόγω απόφαση εξάλλου χαρακτηρίστηκε ως «νίκη κατά της λογικής του φιλελευθερισμού» από τον αρμόδιο γάλλο υπουργό Γεωργίας κ. Στεφάν λε Φολ.

Επισημαίνεται ότι η Γαλλία, χώρα με τη μεγαλύτερη αγροτική παραγωγή στην ΕΕ, θα συνεχίσει να λαμβάνει τη μερίδα του λέοντος των αγροτικών κοινοτικών επιδοτήσεων, ύψους 8 δισ. ευρώ ετησίως, με την Ισπανία και τη Γερμανία να ακολουθούν με 6 δισ. περίπου.

Κατά τις χθεσινές συζητήσεις υπήρξαν και θέματα για τα οποία δεν επήλθε συμφωνία, όπως για παράδειγμα, η πρόταση να περιοριστούν οι ετήσιες επιδοτήσεις στα μεγάλα αγροκτήματα στα 300.000 ευρώ. Τα συγκεκριμένα θέματα ωστόσο δεν θεωρούνται, σύμφωνα με εκτιμήσεις, τόσο σοβαρά ώστε να οδηγήσουν σε «μπλοκάρισμα» της συμφωνίας, και αναμένεται να επιλυθούν στο πλαίσιο των συζητήσεων για τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό για το χρονικό διάστημα 2014-2020.

Η συμφωνία για την αναθεωρημένη ΚΑΠ θα περάσει από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την προσεχή εβδομάδα.