Η διαχείριση της κρίσης χρέους στην ευρωζώνη και η δημοσιονομική πολιτική των ΗΠΑ αποτελούν σύμφωνα με τη Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών και Προβλέψεων της Eurobank τους κυριότερους κινδύνους που απειλούν την παγκόσμια οικονομία.
Οπως επισημαίνουν οι αναλυτές της στο εικοστό τεύχος της τριμηνιαίας της έκδοσης «Global Economic & Market Outlook», οι πολιτικές αστοχίες όσον αφορά τη διαχείριση της κρίσης στην ευρωζώνη αποτελούν το μεγαλύτερο κίνδυνο για την παγκόσμια οικονομία.
Σύμφωνα με την ίδια ανάλυση, απαραίτητη προϋπόθεση για να συνεχίσει να ανακάμπτει η οικονομική εμπιστοσύνη είναι η προσήλωση των ευρωπαίων πολιτικών στο μεταρρυθμιστικό τους έργο και στην περαιτέρω οικοδόμηση των ευρωπαϊκών θεσμών δημοσιονομικής και τραπεζικής ολοκλήρωσης.
«Ωστόσο, ο κίνδυνος να ατονήσει η μεταρρυθμιστική προσπάθεια είναι υπαρκτός. Στην Ελλάδα, η αυξανόμενη κοινωνική δυσαρέσκεια θα δοκιμάζει τις αντοχές μιας εύθραυστης κυβέρνησης συνεργασίας που καλείται να συνεχίσει την επίπονη αναδιάρθρωση της οικονομίας» τονίζει η Eurobank.
Στην Ισπανία, η βελτίωση των συνθηκών δανεισμού της χώρας είναι πιθανόν να οδηγήσει σε χαλάρωση της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας. Επιπλέον, η αποστροφή της Ισπανικής κυβέρνησης προς το μηχανισμό αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ είναι πιθανό να δημιουργήσει χρηματοπιστωτικές εντάσεις, αν οι αγορές πιέσουν τη χώρα να ζητήσει βοήθεια- το οποίο θεωρούμε ως το πιο πιθανό σενάριο- και η κυβέρνηση αργήσει να ανταποκριθεί.
Επιπρόσθετα, οι διαδικασίες για την επίτευξη δημοσιονομικής ολοκλήρωσης και τραπεζικής ενοποίησης αναμένεται να συνεχίσουν να εκτυλίσσονται με αργό ρυθμό. Οι διαφωνίες για το κατάλληλο βαθμό συλλογικής ανάληψης κινδύνων, από την μια, και μεταφοράς κρατικών αρμοδιοτήτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, από την άλλη, δεν αφήνουν περιθώρια για άμεση εξεύρεση μιας μόνιμης λύσης στην κρίση της ευρωζώνης. Οι γερμανικές εκλογές μάλλον αποτελούν έναν ακόμα ανασταλτικό παράγοντα όσον αφορά τις διαδικασίες της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Ο αμερικανικός κίνδυνος
Ενας δεύτερος κίνδυνος, κατά την Eurobank, πηγάζει από μια εκτεταμένη σε μέγεθος εμπροσθοβαρή δημοσιονομική προσαρμογή στις ΗΠΑ που θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη της οικονομίας.
Ηδη στις αρχές του 2013 ετέθησαν σε ισχύ ορισμένες αυξήσεις στη φορολογία που φτάνουν τα 200-230 δισ. δολάρια που αντιστοιχούν περίπου στο 1,5% του ΑΕΠ των ΗΠΑ. Επιπρόσθετα, εάν το Κογκρέσο δεν εγκρίνει νέα νομοθεσία μέχρι την 1η Μαρτίου ώστε έτσι να αναβάλει την περικοπή των κρατικών δαπανών, τότε θα ενεργοποιηθούν αυτομάτως μηχανισμοί περικοπών που θα μειώσουν τη δημόσια κατανάλωση κατά $85 δις το 2013, γύρω στο 0,5% του ΑΕΠ.
«Μια τέτοια εξέλιξη θα οδηγούσε σε πτώση του ομοσπονδιακού ελλείμματος του κρατικού προϋπολογισμού από 7,0% του ΑΕΠ το 2012 στο 5,0% του ΑΕΠ το 2013, αλλά ταυτόχρονα θα προκαλούσε μεγάλη επιβράδυνση της οικονομίας των ΗΠΑ με αρνητικές συνέπειες για την παγκόσμια ζήτηση και το εμπόριο» αναφέρουν οι οικονομολόγοι της τράπεζας.
«Για τον λόγο αυτό πιστεύουμε ότι οι Ρεπουμπλικανοί και οι Δημοκρατικοί θα καταλήξουν σε μια συμφωνία έτσι ώστε να περιορίσουν το ύψος των περικοπών και να αποφύγουν μια υπερβολική δημοσιονομική προσαρμογή στις ΗΠΑ» προσθέτουν.
Τέλος για την Κίνα τονίζουν ότι ο κίνδυνος μιας απότομης επιβράδυνσης της οικονομικής ανάπτυξης έχει υποχωρήσει σημαντικά σε σχέση με ένα τρίμηνο νωρίτερα.
Οπως σημειώνουν, τα επεκτατικά δημοσιονομικά και νομισματικά μέτρα που υιοθέτησε η Κινεζική κυβέρνηση για να δώσουν ώθηση στην οικονομία αποδείχθηκαν αποτελεσματικά ώστε να αποτραπεί ένας σημαντικά χαμηλότερος ρυθμός ανάπτυξης σε σχέση με το δυνητικό ρυθμό.
Μάλιστα, τα πιο πρόσφατα στοιχεία για την οικονομική δραστηριότητα της Κίνας υποδηλώνουν σταδιακή βελτίωση της οικονομίας.
Προοπτικές για την παγκόσμια οικονομία
Η Eurobank στο ίδιο δελτίο αναφέρει τα εξής:
«Η βελτίωση της οικονομικής εμπιστοσύνης κατά τους τελευταίους μήνες, κυρίως λόγω των πολιτικών δράσεων για τη μείωση της αβεβαιότητας που πηγάζει από την ευρωπαϊκή κρίση, οδήγησε σε μερική τόνωση της παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας.
Σύμφωνα με το βασικό μας σενάριο, η συνέχιση της χαλαρής νομισματικής πολιτικής από πολλές κεντρικές τράπεζες, τα αργά αλλά σταθερά βήματα των Ευρωπαίων πολιτικών προς την εύρεση μιας βιώσιμης λύσης για την κρίση χρέους, και οι προσδοκίες για επίτευξη συμφωνίας για τον προϋπολογισμό και το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ αναμένεται να επιτρέψουν μια οριακή αύξηση του παγκόσμιου ρυθμού ανάπτυξης το 2013 σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
Παρ’ όλο που οι κίνδυνοι για την παγκόσμια οικονομία έχουν υποχωρήσει σημαντικά, το παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον εξακολουθεί να είναι εύθραυστο και επιρρεπές σε απότομες μεταβολές του οικονομικό κλίματος.
Επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης για την οικονομία των ΗΠΑ εξαιτίας της δημοσιονομικής προσαρμογής
Η δυναμική της οικονομίας των ΗΠΑ επιταχύνθηκε ελαφρώς το 2012 (από 1,8% το 2011 στο 2,2% το 2012), αλλά ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας παραμένει σε επίπεδα χαμηλότερα από το δυνητικό ρυθμό.
Η συρρίκνωση της τάξης του 0,1% που σημειώθηκε κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2012 δεν παραπέμπει σε μια ύφεση της οικονομίας, καθώς οφείλεται στις μεγάλες μειώσεις που συντελέστηκαν στις αμυντικές κρατικές δαπάνες και τα αποθέματα των επιχειρήσεων.
Η κατανάλωση των νοικοκυριών και οι ιδιωτικές επενδύσεις συνεχίζουν να αυξάνονται με ρυθμούς που παραπέμπουν σε μια αργή αλλά σταθερή ανάκαμψη της οικονομίας. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μας, οι αυξήσεις στη φορολογία που ετέθησαν σε ισχύ στις αρχές του 2013 αναμένεται να αφαιρέσουν τουλάχιστον 1-1,5 ποσοστιαία μονάδα από το ρυθμό ανάπτυξης του ΑΕΠ κατά το 2013, με τον ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης να διαμορφώνεται στο 1,8%.
Αξίζει να σημειωθεί ότι αν δεν αναβληθεί η προγραμματισμένη περικοπή των δημοσίων δαπανών στις αρχές Μαρτίου λόγω της αναποφασιστικότητας της πολιτικής ηγεσίας, τότε ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας μπορεί να πέσει στο 1,3% το 2013.
Αναιμική ανάκαμψη στην ευρωζώνη το δεύτερο εξάμηνο του 2013
Η υποχώρηση των κινδύνων διάσπασης της ευρωζώνης, κυρίως λόγω των πρωτοβουλιών της ΕΚΤ, έχει επιτρέψει μια ομαλοποίηση των χρηματοοικονομικών συνθηκών και μια σταδιακή ανάκαμψη της οικονομικής εμπιστοσύνης.
Περαιτέρω βελτίωση της εμπιστοσύνης αναμένεται να επηρεάσει θετικά την πραγματική οικονομία. Σύμφωνα με το κεντρικό μας σενάριο, εκτιμούμε ότι το ΑΕΠ της ευρωζώνης θα αρχίσει να καταγράφει θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης το δεύτερο εξάμηνο του έτους.
Ωστόσο, η οικονομική ανάπτυξη προβλέπεται να είναι αναιμική λόγω της συνεχιζόμενης προ-κυκλικής δημοσιονομικής προσαρμογής σε πολλές χώρες της ευρωζώνης, των συνθηκών πιστωτικής στενότητας και της αυξανόμενης ανεργίας.
Η ανάπτυξη θα παραμείνει άνιση, καθώς η οικονομία της περιφέρειας θα συνεχίσει να συρρικνώνεται, σε αντιδιαστολή με την Γερμανία η οποία θα συνεχίσει να αποτελεί την ατμομηχανή της οικονομίας της ευρωζώνης.
Συνολικά, έχουμε αναθεωρήσει προς τα κάτω το ρυθμό ανάπτυξης της ευρωζώνης για το 2013 στο 0% από 0,3% τρεις μήνες νωρίτερα.
Ανάκαμψη στις αναπτυσσόμενες οικονομίες το 2013, όχι όμως και επιστροφή στους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης της τελευταίας δεκαετίας
Η βελτίωση τις οικονομικής εμπιστοσύνης, σε συνδυασμό με τις υποστηρικτικές πολιτικές στις αναδυόμενες οικονομίες, οδήγησαν σε τόνωση της οικονομικής τους δραστηριότητας κατά τους τελευταίους μήνες. Η σταδιακή ενίσχυση της εσωτερικής ζήτησης αναμένεται να ωθήσει την οικονομία των αναπτυσσόμενων χωρών.
Ωστόσο, η συνέχιση της δημοσιονομικής εξυγίανσης στις περισσότερες ανεπτυγμένες οικονομίες αναμένεται να διατηρήσει τους ρυθμούς ανάπτυξης των εξαγωγών των αναδυόμενων αγορών σε σχετικά μέτρια επίπεδα, κάτω από τον ιστορικό μέσο όρο.
Οσο η ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας παραμένει εύθραυστη και, ως εκ τούτου, ευάλωτη σε απότομες μεταβολές του οικονομικού κλίματος, υπάρχει ο κίνδυνος περαιτέρω μείωσης της παγκόσμιας ζήτησης.
Στο πλαίσιο αυτό και λαμβάνοντας υπόψη ότι ένα σημαντικό μερίδιο της πρόσφατης επιβράδυνσης των αναδυόμενων οικονομιών έχει διαρθρωτικό χαρακτήρα, πιστεύουμε ότι η ανάκαμψη στις αναπτυσσόμενες χώρες θα είναι αργή, και οι ρυθμοί ανάπτυξης δε θα επιστρέψουν στα υψηλά επίπεδα που είχαν καταγραφεί κατά την τελευταία δεκαετία».
