Κορυφαίος όμιλος βάσει κερδοφορίας για το 2011 ανεδείχθη ο όμιλος εταιρειών ΟΤΕ Α.Ε. ακολουθούμενος από τον όμιλο εταιρειών COSMOTE A.E, σύμφωνα με ανάλυση της ICAP Group για τις 500 πιο κερδοφόρες επιχειρήσεις στην Ελλάδα, καθώς και τους 200 πιο κερδοφόρους ομίλους εταιρειών, βάσει δημοσιευμένων ισολογισμών για τη χρήση του 2011.
Σημειώνεται ότι στην Ελλάδα η οικονομία διέρχεται περίοδο βαθιάς κρίσης αφού βρίσκεται σε ύφεση για πέμπτη συνεχή χρονιά, γεγονός που έχει άμεσο αντίκτυπο στη λειτουργία και τις επιδόσεις όλων των επιχειρήσεων της χώρας.

Η επιδείνωση είναι εκτεταμένη και πλήττει όλο το εύρος των οικονομικών δραστηριοτήτων, η δε κερδοφορία του ιδιωτικού τομέα για ένα ακόμη έτος δέχθηκε βαρύ πλήγμα, με χαρακτηριστικό το γεγονός ότι όλοι οι γενικοί επιχειρηματικοί κλάδοι είχαν ζημιογόνο τελικό καθαρό αποτέλεσμα.

Σε ένα τέτοιο περιβάλλον όπου κυριαρχεί η διάχυτη αβεβαιότητα, το ενδιαφέρουν προσελκύουν οι επιδόσεις των κορυφαίων ελληνικών επιχειρήσεων. Στο πλαίσιο αυτό η ICAP Group, αξιοποιώντας τα στοιχεία της ICAP Databank, ανέδειξε για 5η χρονιά τις 500 πιο κερδοφόρες επιχειρήσεις στην Ελλάδα, καθώς και τους 200 πιο κερδοφόρους ομίλους εταιρειών, βάσει δημοσιευμένων ισολογισμών για τη χρήση του 2011.

Το κριτήριο με βάση το οποίο γίνεται η κατάταξη των επιχειρήσεων (και ομίλων αντίστοιχα) είναι τα κέρδη EBITDA (Earnings Before Interest, Tax, Depreciation and Amortization), δηλαδή τα κέρδη της επιχείρησης από λειτουργικές δραστηριότητες πριν την επίδραση των χρηματοοικονομικών και έκτακτων εσόδων-εξόδων, καθώς και των αποσβέσεων επί των παγίων στοιχείων.

Στις συνθήκες συνεχούς ύφεσης, η συμμετοχή των 500 επιχειρήσεων της κατάταξης στα συνολικά μεγέθη των ελληνικών επιχειρήσεων ξεπέρασε κάθε προηγούμενο.

Οι επιχειρήσεις αυτές, παρόλο που υπέστησαν σημαντική μείωση σε επίπεδο καθαρών κερδών, ωστόσο διατήρησαν τις εργασίες τους σε ικανοποιητικά επίπεδα και κατάφεραν να ανταπεξέλθουν με πολύ λιγότερες απώλειες τις επιπτώσεις της κρίσης, σε αντίθεση με το σύνολο των ελληνικών επιχειρήσεων. Πράγματι, οι 500 πιο κερδοφόρες εταιρείες:

∙κάλυψαν με τον κύκλο εργασιών τους ποσοστό 49,2% του συνολικού κύκλου εργασιών όλων των εταιρειών (Επί συνόλου 22.376 εταιρειών που εξέδωσαν ισολογισμό τόσο για το 2011 όσο και για το 2010)
∙εμφάνισαν κέρδη EBITDA της τάξης των 10 δισ., ενώ τα τελικά κέρδη EBITDA του συνόλου των επιχειρήσεων κατέστησαν αρνητικά (σημειώθηκε ανατροπή, από κέρδη το 2010 σε υψηλές ζημίες το 2011, γεγονός που σε μεγάλο βαθμό προέρχεται από τα αρνητικά αποτελέσματα του τραπεζικού τομέα).
∙εμφάνισαν κέρδη προ φόρου της τάξης των 1,9 δισ. το 2011, ενώ το τελικό καθαρό αποτέλεσμα του συνόλου των εταιρειών ήταν για δεύτερη χρονιά ζημιογόνο, με ζημίες πολλαπλάσιες έναντι του 2010.
Βέβαια, οι συνθήκες κρίσης που επεκράτησαν το 2011 επηρέασαν αρνητικά και τις κερδοφόρες εταιρείες και ομίλους. Επισημαίνεται ότι το κατώτατο όριο κερδών EBITDA προκειμένου να συμπεριληφθεί μία επιχείρηση στις 500 πιο κερδοφόρες εταιρείες το 2011 διαμορφώθηκε σε 3,37 εκατ., όριο μειωμένο κατά 11% συγκριτικά με εκείνο των 3,79 της έκδοσης του 2010. Είναι αξιοσημείωτο ότι η πτώση του ορίου προκύπτει για τέταρτη συνεχή χρονιά. Είναι επίσης ενδεικτικό ότι το όριο αυτό ήταν 5,9 εκατ. το 2007.
Πιο έντονα επηρεάστηκαν οι όμιλοι, αφού το κατώτατο όριο κερδών EBITDA, προκειμένου να συμπεριληφθεί ένας όμιλος εταιρειών στην κατάταξη των 200 πιο κερδοφόρων ομίλων το 2011 διαμορφώθηκε σε 2,47 εκατ., μειωμένο κατά 33% σε σχέση με το όριο των 3,68 εκατ. του 2010.
Σε επίπεδο ομίλων αποτυπώνεται η εξέλιξη των μεγεθών που προκύπτουν από τη συνολική δραστηριότητα τους, η οποία και διαφοροποιείται σε πολλά σημεία από την εικόνα που προκύπτει σε επίπεδο μεμονωμένων εταιρειών.
Βάσει των στοιχείων των ενοποιημένων ισολογισμών ομίλων του 2011, προκύπτει επιδείνωση της κερδοφορίας των ομίλων. Συγκεκριμένα, παρά το γεγονός ότι ο συνολικός κύκλος εργασιών των ομίλων της κατάταξης αυξήθηκε κατά 5% περίπου, τα συνολικά κέρδη EBITDA μειώθηκαν κατά 7,6% και τα προ φόρου κέρδη κατά 11,6%. Τέλος, τα συνολικά ίδια κεφάλαια των ομίλων εμφάνισαν αξιόλογη αύξηση το 2011/10.
Σημειώνεται ότι 32 όμιλοι της αντίστοιχης κατάταξης του 2010 δεν περιλαμβάνονται στη νέα κατάταξη και αντικαταστάθηκαν από νεοεισερχόμενους ομίλους. Από τους ομίλους που βγήκαν από τη λίστα, 24 όμιλοι εμφάνισαν ζημιογόνα αποτελέσματα (αρνητικά κέρδη EBITDA) το 2011 με συνέπεια, ενώ τα συνολικά κέρδη EBITDA των ομίλων που εξαιρέθηκαν ανήρχοντο σε 1,7 δισ. περίπου το 2010, τα αντίστοιχο μέγεθος μετετράπη σε ζημίες ύψους 39,59 δισ. κατά το 2011 (ποσοστό περίπου 95% των ζημιών αυτών προήλθε από 8 τραπεζικούς ομίλους).
Και σε αυτό το επίπεδο διαπιστώνεται ότι καθοριστικό ρόλο έχει μία μικρή ομάδα επιχειρηματικών ομίλων, εφόσον οι 20 κορυφαίοι όμιλοι της κατάταξης κάλυψαν (από κοινού) ποσοστό 75,7% επί των συνολικών κερδών EBITDA, καθώς και το 65,3% του συνολικού κύκλου εργασιών που πραγματοποίησαν των 200 ομίλων της κατάταξης.
Κορυφαίος όμιλος βάσει κερδοφορίας για το 2011 ανεδείχθη και πάλι ο όμιλος εταιρειών ΟΤΕ Α.Ε. ακολουθούμενος από τον όμιλο εταιρειών COSMOTE A.E. Στις επόμενες θέσεις της κατάταξης βρίσκονται οι όμιλοι εταιρειών COCA COLA Ελλην. Ετ. Εμφιαλώσεως Α.Ε. και Δ.Ε.Η. Α.Ε.
Η δραματική επιδείνωση που χαρακτήρισε τις μακροοικονομικές εξελίξεις στην εγχώρια οικονομία το 2011 ξεπέρασε κάθε προηγούμενο, διαψεύδοντας τις όποιες προβλέψεις. Το ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 7,1% το 2011, ενώ οι παράγοντες που συνέβαλλαν καθοριστικά ήταν, η συνεχιζόμενη μείωση τόσο της κατανάλωσης όσο και των επενδύσεων, σαν αποτέλεσμα των μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής αλλά και της έντονης αβεβαιότητας.

Οι αρνητικές αυτές εξελίξεις έπληξαν την επιχειρηματική δραστηριότητα γενικά και οι επιπτώσεις ήταν διάχυτες σε όλους τους κλάδους. Παρόλα αυτά, αρκετές ελληνικές επιχειρήσεις προσαρμοζόμενες στις νέες συνθήκες, εμφάνισαν θετικές επιδόσεις στα οικονομικά τους αποτελέσματα.

Αναφορικά με τη σύνθεση της ομάδας των πλέον κερδοφόρων ελληνικών εταιρειών (βάσει κερδών EBITDA του έτους 2011), σημειώνεται ότι 107 εταιρείες της αντίστοιχης κατάταξης του 2010 δεν περιλαμβάνονται στη νέα κατάταξη και αντικαθιστώνται από νεοεισερχόμενες επιχειρήσεις. Από τις επιχειρήσεις που βγήκαν από την κατάταξη, 41 εταιρείες εμφάνισαν ζημιογόνα αποτελέσματα (αρνητικά κέρδη EBITDA) το 2011 με συνέπεια, ενώ τα συνολικά κέρδη EBITDA αυτών των 107 εταιρειών ανέρχονταν σε 761,2 εκατ. το 2010, τα αντίστοιχο μέγεθος μετετράπη σε ζημίες ύψους 20,2 δισ. κατά το 2011 (κυρίως λόγω υψηλών ζημιών τραπεζικών και ασφαλιστικών εταιρειών). Τέλος, επισημαίνεται ότι από τις 500 πιο κερδοφόρες εταιρείες του 2011 μόνο 61 εταιρείες είναι εισηγμένες στο Χ.Α.
Συγκρίνοντας τα βασικά οικονομικά μεγέθη των 500 εταιρειών της κατάταξης του 2011 σε σχέση με τα αντίστοιχα μεγέθη των ίδιων εταιρειών το 2010, προκύπτουν αρκετές μεταβολές. Κατ΄ αρχήν, παρά το δυσμενές περιβάλλον, ο συνολικός κύκλος εργασιών των 500 επιχειρήσεων εμφάνισε αξιόλογη αύξηση το 2011 (7,05%), ενώ και τα κέρδη EBITDA αυξήθηκαν με ανάλογο ρυθμό (6,69%). Αντίθετα, στο τελικό καθαρό αποτέλεσμα σημειώθηκε έντονη επιδείνωση, αφού τα προ φόρου κέρδη υπέστησαν και πάλι μεγάλη πτώση (-16,04%).

Με βάση το τελικό αποτέλεσμα του 2011, από τις 500 εταιρείες το 77,6% ήταν κερδοφόρες ενώ οι λοιπές ήταν ζημιογόνες. Συγκριτικά με το προηγούμενο έτος, το ήμισυ σχεδόν των εταιρειών (50,6%) εμφάνισε βελτίωση της κερδοφορίας του το 2011.

Περαιτέρω, οι εταιρείες της κατάταξης συνολικά εμφανίζουν μικρή μεν αύξηση των ιδίων κεφαλαίων τους (3,3%) το 2011, γεγονός όμως θετικό λαμβανομένου υπόψη ότι το γενικότερο κλίμα χαρακτηρίσθηκε από υποχώρηση των επενδύσεων γενικά.
Στο σημείο αυτό τονίζεται ότι, η εξέλιξη της κερδοφορίας των εταιρειών της κατάταξης είναι σαφέστατα θετικότερη σε σύγκριση με το σύνολο των ελληνικών εταιρειών, στις οποίες διαπιστώνεται δραστική επιδείνωση, με εμφάνιση αρνητικών συνολικών κερδών EBITDA και καταγραφή υπέρογκων ζημιών το 2011.
Τομεακή Κατανομή Εταιρειών και Κερδών το 2011 – Μερίδια
Πέραν των μεταβολών που χαρακτηρίζουν τα βασικά οικονομικά μεγέθη των εταιρειών της κατάταξης, στη συνέχεια αξιολογείται η συμμετοχή των επί μέρους τομέων οικονομικής δραστηριότητας, στα αποτελέσματα των 500 πλέον κερδοφόρων επιχειρήσεων το 2011.
Όσον αφορά τις εταιρείες που συγκροτούν τον κατάλογο των top 500 εταιρειών βάσει EBITDA, η βασική σύνθεση παρουσιάζει (σε γενικές γραμμές) ομοιότητες με τα προηγούμενα έτη, εφόσον επεκράτησε και πάλι ο ευρύτερος τομέας των Υπηρεσιών (συνυπολογιζομένων και των τραπεζών-ασφαλειών), με συμμετοχή 169 εταιρειών παροχής υπηρεσιών συνολικά (ποσοστό 33,8%).

Ωστόσο εντοπίζεται μία σημαντική διαφορά το 2011, η οποία σχετίζεται με την δραστική μείωση της συμμετοχής των τραπεζών στην κατάταξη (απουσία όλων των γνωστών εμπορικών τραπεζών), γεγονός που επηρέασε τόσο τη διαμόρφωση των συνολικών αποτελεσμάτων, όσο και τις ετήσιες μεταβολές τους.

Ακολουθεί με ελάχιστη διαφορά ο τομέας της Βιομηχανίας με 166 επιχειρήσεις (ποσοστό 33,2%), στη συνέχεια δε το Εμπόριο με 121 εταιρείες (24,2%). Όπως και τα προηγούμενα έτη έτσι και στην παρούσα ανάλυση (για λόγους συγκρισιμότητας) εξετάζοντας τη συμμετοχή των τομέων οικονομικής δραστηριότητας στα βασικά οικονομικά μεγέθη, έγινε διαχωρισμός της κατηγορίας των Τραπεζών-Εταιρειών Factoring και των Ασφαλειών αντίστοιχα από τις λοιπές εταιρείες παροχής υπηρεσιών, λόγω της ιδιαιτερότητας τους.
Όσον αφορά το κύριο κριτήριο της κατάταξης (κερδοφορία), διαπιστώνεται μία αντικρουόμενη εικόνα που χαρακτηρίζει τον τομέα των «Λοιπών Υπηρεσιών» (πλην Τραπεζών-Ασφαλειών). Ο τομέας αυτός κατέκτησε (με διαφορά) το κορυφαίο μερίδιο όσον αφορά τη συμμετοχή του στα συνολικά κέρδη EBITDA (56,3%), ωστόσο η συμμετοχή του στα κέρδη προ φόρων υπέστη δραστική υποχώρηση με το μερίδιο του να περιορίζεται σε 14% το 2011 (μερίδιο μικρότερο κατά 39 σχεδόν ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το αντίστοιχο που εμφάνιζε ο τομέας στην περυσινή έκδοση).
Αντίθετα, ο τομέας της Βιομηχανίας αναδείχθηκε κορυφαίος όσον αφορά τη συμμετοχή του στα συνολικά κέρδη προ φόρου το 2011, με το μερίδιο του να εκτοξεύεται σε 49,9%. Περαιτέρω ο τομέας ανεδείχθη δεύτερος ως προς τη συμμετοχή στα συνολικά κέρδη EBITDA του 2011, με μερίδιο 24,4%.
Ο Εμπορικός τομέας παρουσιάζει αξιόλογη συμμετοχή στα συνολικά κέρδη προ φόρου (μερίδιο 19,9%), ενώ το μερίδιο του στα κέρδη EBITDA διαμορφώθηκε σε 12,4% το 2011.
Ο τομέας των Τραπεζών – εταιρειών Factoring υπέστη βαρύ πλήγμα από τις συνέπειες της κρίσης και τις διαδικασίες που αποφασίσθηκαν για τη δημοσιονομική εξυγίανση, με αποτέλεσμα στην φετινή κατάταξη να εκπροσωπείται από μόνον πέντε εταιρείες (εκ των οποίων οι 4 είναι εταιρείες Factoring), ενώ τα μερίδια συμμετοχής του γενικά υπέστησαν καθίζηση. Επιδείνωση (όχι όμως με την ίδια ένταση) εμφάνισε και ο τομέας των ασφαλειών.
Aναφορικά με τα μερίδια συμμετοχής των διαφόρων τομέων στο συνολικό κύκλο εργασιών των 500 εταιρειών της κατάταξης κατά το 2011, ο τομέας της Βιομηχανίας κατετάγη πρώτος με μερίδιο 34,8%, ενώ τη δεύτερη θέση κατέλαβε ο τομέας του Εμπορίου (μερίδιο 31,3%), εκτοπίζοντας τον τομέα των «Λοιπών Υπηρεσιών» στην τρίτη θέση πλέον, με μερίδιο 28,2%. Έπονται οι Τράπεζες και οι λοιποί τομείς στη συνέχεια.

Κλαδική Κατανομή Εταιρειών και Αντίστοιχων Κερδών EBITDA

·Βιομηχανία
Στον τομέα της Βιομηχανίας, γενικά (ανεξαρτήτως επί μέρους κλάδων), στην κορυφή της κατάταξης βρίσκονται έξι επιχειρήσεις που εμφάνισαν το 2011 κέρδη EBITDA υψηλότερα των 50 εκατ. ευρώ η κάθε μία. Κορυφαία (βάσει κερδοφορίας) βιομηχανική επιχείρηση (2011) ήταν η εταιρεία ΜΟΤΟΡ ΟΙΛ (Ελλάς) Διυλιστήρια Κορίνθου Α.Ε., ακολουθούμενη από την Ελληνικά Πετρέλαια Α.Ε., εταιρείες του κλάδου προϊόντων Πετρελαίου.
Στην τρίτη θέση βρίσκεται μία επιχείρηση του κλάδου Μεταλλικών Κατασκευών (ΜΕΤΚΑ Α.Ε.) και ακολουθούν μία Βιομηχανία Ποτών (Αθηναϊκή Ζυθοποιία ΑΕ), μία εταιρεία του κλάδου Ειδών Διατροφής (NESTLE Ελλάς Α.Ε.) και μία εταιρεία του κλάδου Μεταλλικών Προϊόντων (ΕΛΒΑΛ Α.Ε.).
Στη βιομηχανία παρατηρείται σχετικά υψηλός βαθμός συγκέντρωσης της κερδοφορίας, εφόσον οι προαναφερθείσες 6 επιχειρήσεις πραγματοποίησαν από κοινού συνολικά κέρδη EBITDA ύψους 916,4 εκατ. ευρώ (κάλυψαν μερίδιο περίπου 37,8% του συνόλου των αντίστοιχων κερδών των 166 βιομηχανικών εταιρειών της κατάταξης).
Η κλαδική κατανομή των αντίστοιχων κερδών του τομέα ανέδειξε τους πλέον κερδοφόρους βιομηχανικούς κλάδους της κατάταξης, οι οποίοι για το 2011 ήταν οι εξής:
Οι παραπάνω κλάδοι κάλυψαν από κοινού το 67,4% των συνολικών κερδών EBITDA και το 78,9% του συνολικού κύκλου εργασιών του τομέα της Βιομηχανίας.
·Εμπόριο
Στον τομέα του Εμπορίου αντίστοιχα, ανεξαρτήτως επί μέρους κλάδων, στην κορυφή της κατάταξης ανεδείχθησαν έξι επιχειρήσεις που εμφάνισαν το 2011 κέρδη EBITDA υψηλότερα των 30 εκατ. ευρώ η κάθε μία. «Πρωταθλήτρια» κερδών του τομέα ανεδείχθη για τρίτο συνεχές έτος η εταιρεία Jumbo ΑΕ.

Την κορυφαία εξάδα των κερδοφόρων εμπορικών επιχειρήσεων συμπληρώνουν μία εταιρεία του κλάδου Διάφορα Είδη (Καταστήματα Αφορολογήτων Ειδών ΑΕ), και 4 επιχειρήσεις του κλάδου Σουπερμάρκετ Πολυκαταστήματα (ΑΛΦΑ-ΒΗΤΑ Βασιλόπουλος Α.Ε., Σκλαβενίτης, Ι. & Σ., Α.Ε.Ε., Μασούτης Δ, Σουπερμάρκετ Α.Ε. και ΜΕΤΡΟ Α.Ε.).

Τα συνολικά κέρδη EBITDA που πραγματοποίησαν από κοινού οι παραπάνω εταιρείες ανήλθαν σε 381,2 εκατ. ευρώ περίπου. Σε αυτόν τον τομέα το μερίδιο των συνολικών κερδών EBITDA των έξι κορυφαίων εταιρειών, επί του συνόλου του τομέα ήταν 30,8%.
Η κατανομή των αντίστοιχων κερδών ανά κλάδο ανέδειξε τους πέντε κορυφαίους εμπορικούς κλάδους του τομέα, οι οποίοι παρέμειναν ακριβώς οι ίδιοι όπως και στην περυσινή έκδοση: Οι παραπάνω κλάδοι κάλυψαν από κοινού το 76,4% των συνολικών κερδών EBITDA και το 81,7% του συνολικού κύκλου εργασιών του τομέα του Εμπορίου.
·Λοιπές Υπηρεσίες (εκτός Τραπεζών Ασφαλειών)
Στον τομέα των Λοιπών Υπηρεσιών, στην κορυφή της κατάταξης το 2011 βρίσκονται έξη επιχειρήσεις κάθε μία εκ των οποίων εμφάνισε κέρδη EBITDA υψηλότερα των 200 εκατ. ευρώ. Κορυφαία εταιρεία είναι μία επιχείρηση του κλάδου Τυχερά Παιχνίδια Καζίνο (Ο.Π.Α.Π. – Οργανισμός Προγνωστικών Αγώνων Ποδοσφαίρου A.E.), η οποία(όπως προαναφέρθηκε) ήταν και η «πρωταθλήτρια» κερδών συνολικά, εφόσον κατέλαβε την πρώτη θέση μεταξύ των 500 Business Leaders στην Ελλάδα. Ακολουθεί μία εταιρεία του κλάδου Ενέργεια-Νερό (ΔΕΗ Α.Ε.), και δύο εταιρείες Τηλεπικοινωνιών (Cosmote Κινητές Τηλεπικοινωνίες A.E., Οργανισμός Τηλεπικοινωνιών Ελλάδος A.E..). Στις επόμενες θέσεις είναι η εταιρεία «ΑΔΜΗΕ» Α.Ε. και ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών «Ελ. Βενιζέλος» Α.Ε.
Οι επιχειρήσεις αυτές πραγματοποίησαν από κοινού συνολικά κέρδη EBITDA ύψους 3.252 εκατ. ευρώ και κάλυψαν μερίδιο 57,6% του συνόλου των αντίστοιχων κερδών των 164 εταιρειών του τομέα. Από τα παραπάνω είναι προφανές ότι και στον τομέα των Λοιπών Υπηρεσιών υφίσταται αυξημένη συγκέντρωση της κερδοφορίας.
Οι πέντε κορυφαίοι κλάδοι του τομέα Λοιπών Υπηρεσιών, όπως προκύπτουν από την κλαδική κατανομή των κερδών για το 2011, ήταν οι εξής:
Οι παραπάνω κλάδοι κάλυψαν από κοινού το 85,5% των συνολικών κερδών EBITDA και το 86,8% του συνολικού κύκλου εργασιών του εν λόγω τομέα.
·Τράπεζες Εταιρείες Factoring
Στον τομέα αυτόν το 2011 σημειώθηκε πραγματικά ανατροπή, αφού στη συνολική κατάταξη των Business Leaders από πλευράς του τραπεζικού συστήματος βρίσκεται μόνον η Τράπεζα της Ελλάδος Α.Ε., ενώ καμία εμπορική τράπεζα δεν συμμετέχει. Πέραν αυτής στην κατάταξη περιλαμβάνονται 4 εταιρείες factoring, με πολύ χαμηλότερα επίπεδα κερδών.
Τέλος, στον τομέα του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ, η κορυφαία εξάδα αποτελείται αποκλειστικά από εταιρείες ενοικίασης αυτοκινήτων, με επί κεφαλής τις εταιρείες Olympic A.E., και Autohellas (Hertz) ΑΤΕΕ.