Για οριακή κατάσταση των ταμειακών διαθεσίμων έκανε λόγο στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή της Βουλής ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών κ. Χρ. Σταϊκούρας, επισημαίνοντας ότι το «πάγωμα» των χρηματοδοτικών ροών του Μηχανισμού Στήριξης από τον περασμένο Ιούνιο «έχει διαμορφώσει συνθήκες ασφυξίας τόσο στα δημόσια οικονομικά, όσο, όμως και στη ρευστότητα της πραγματικής οικονομίας». Όπως είπε χαρακτηριστικά, «από την στιγμή που η χώρα δεν έχει λάβει τις προγραμματισμένες δόσεις της χρηματοδοτικής στήριξης έχει δημιουργηθεί πρωτοφανής πίεση στην ταμειακή της κατάσταση». Η πίεση αυτή θα εντείνεται συνεχώς μέχρι τη λήψη της επόμενης δόσης, υπογράμμισε ο κ. Σταϊκούρας υπενθυμίζοντας ότι υπό προϋποθέσεις θα έπρεπε να είχε αποδεσμευθεί δόση ύψους 31,2 δισ. ευρώ από το δεύτερο τρίμηνο του έτους και 5 δισ. ευρώ από το τρίτο τρίμηνο, ενώ εκκρεμεί ακόμη μια δόση ύψους 7,2 δισ. ευρώ για το τέταρτο τρίμηνο.
Οι δόσεις που εκκρεμούν είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για να «ξεμπλοκάρει» η οικονομία, καθώς το Δημόσιο θα μπορέσει να αποπληρώσει μέρος των ληξιπρόθεσμων οφειλών του προς τον ιδιωτικό τομέα, να τονώσει την ρευστότητα στην πραγματική οικονομία, να συμβάλλει στην ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών και να ενισχύσει τα ταμειακά διαθέσιμα. Μετά «η οικονομική πολιτική θα είναι σε θέση να αξιοποιήσει αποτελεσματικά συγκεκριμένα μέτρα και πολιτικές τόσο για την ανάσχεση των έντονων υφεσιακών πιέσεων, όσο και για την τόνωση της ρευστότητας στην πραγματική οικονομία».
Χαρακτήρισε το πακέτο των νέων μέτρων εξαιρετικά επώδυνο αλλά «τα δεδομένα, οι εκτιμήσεις και οι πολιτικές που εμπεριέχονται στο υπό συζήτηση προσχέδιο του προϋπολογισμού μας επιβάλλουν να κρατήσουμε γερά, χωρίς ταλάντευση, το τιμόνι του σκάφους για να πάρουμε τη δύσκολη στροφή», όπως είπε χαρακτηριστικά, επισημαίνοντας ότι η εθνική προσπάθεια κατ’ ανάγκην θα ενσωματώνει όρους των εταίρων, αλλά θα εμπεριέχει και τη σταθερή βούληση της κυβέρνησης να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες ώστε «εν πορεία να τροποποιήσει σε συνεργασία με τους εταίρους, όρους του Προγράμματος, προς την κατεύθυνση της ελάφρυνσης των πιέσεων».
Κατά τα λοιπά, ο κ. Σταϊκούρας είπε ότι οι θυσίες των Ελλήνων για την περίοδο 2010-2012 έχουν φτάσει τα 49 δισ. ευρώ ή το 22,5%, η ύφεση ξεπέρασε το 22% και η ανεργία εκτοξεύθηκε στο πρωτόγνωρο 24,5%. Σημειώνεται, εξάλλου, ότι το προσχέδιο προϋπολογισμού προβλέπει περικοπές ύψους 40 δισ. ευρώ, ενώ ήδη έχουν περικοπεί 27 δισ. ευρώ από τον προϋπολογισμό του 2012. Όσον αφορά τις εκτιμήσεις του οικονομικού επιτελείου για την ύφεση του 2012, προβλέπουν ότι θα διαμορφωθεί στο 6,5% «ίσως και περισσότερο», από το 4,8% που ήταν η πρόβλεψη του Μαρτίου.
Η ασφυξία
«Tο «πάγωμα» των χρηματοδοτικών ροών του Μηχανισμού Στήριξης από τον περασμένο Ιούνιο έχει διαμορφώσει συνθήκες «ασφυξίας» τόσο στα δημόσια οικονομικά και στη ρευστότητα της πραγματικής οικονομίας.
Από τη στιγμή που η χώρα δεν έχει λάβει, ως τώρα, τις προγραμματισμένες δόσεις της χρηματοδοτικής στήριξης έχει δημιουργηθεί πρωτοφανής πίεση στην ταμειακή της κατάσταση, η οποία θα υπάρχει και θα εντείνεται μέχρι τη λήψη της επόμενης δόσης».
Ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών κ. Χρήστος Σταικούρας θύμισε ότι:
-Εντός του 2012, υπό την προϋπόθεση της υλοποίησης των συμφωνηθέντων με την τρόικα από την κυβέρνηση Παπαδήμου, θα έπρεπε να αποδεσμευθεί δόση ύψους 31,2 δισ. ευρώ από το 2ο τρίμηνο και 5 δισ. ευρώ από το 3ο τρίμηνο.
Επίσης εκκρεμεί ακόμη μία δόση ύψους 7,2 δισ. ευρώ για το 4ο τρίμηνο του έτους.
Ο κ. Σταικούρας αποφεύγοντας τις τριβές με τις άλλες πολιτικές δυνάμεις που άλλωστε στηρίζουν την κυβέρνηση Σαμαρά είπε ότι οι τεράστιες θυσίες που έχουν υποβληθεί οι Έλληνες τα τελευταία χρόνια έχουν φτάσει, για την περίοδο 2010-2012, τα 49 δισ. ευρώ ή το 22,5% του ΑΕΠ.
Παράλληλα, η πραγματική οικονομία ακολούθησε μια έντονα πτωτική πορεία. Βυθίστηκε σε μια πρωτοφανή ύφεση που σωρευτικά τα τελευταία χρόνια ξεπέρασε το 22%, ενώ η ανεργία εκτοξεύθηκε στο πρωτόγνωρο 24,5%.
Τα αποτελέσματα αυτά αποδίδονται στο ότι δεν δόθηκε η δέουσα προσοχή σε μέτρα για την ανάκαμψη της οικονομίας και την τόνωση της παραγωγικής διαδικασίας.
Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι και όσα θετικά μέτρα επιχειρήθηκαν να εφαρμοστούν παρέμειναν ημιτελή και επομένως δεν απέδωσαν, δυστυχώς, ως τώρα τα αναμενόμενα αποτελέσματα.
Ο ίδιος τόνισε: «Το περιβάλλον στο οποίο συντάχθηκε το Προσχέδιο του Προϋπολογισμού και τις ιδιαιτερότητές του σε σχέση με τα αντίστοιχα των προηγούμενων ετών.
Πρόκειται για ένα ρευστό περιβάλλον στο μέσον μιας σημαντικής διαπραγματευτικής διαδικασίας, η οποία, μέχρι να ολοκληρωθεί, εκ των πραγμάτων, συντελεί στην αύξηση του βαθμού αβεβαιότητας ως προς τη διάρθρωση του Προσχεδίου.
Συνοπτικά, τα βασικά δομικά συστατικά στοιχεία του εν λόγω περιβάλλοντος είναι:
1ον. Οι επικρατούσες τάσεις δημοσιονομικής πολιτικής σε πολλές οικονομίες της Ευρωζώνης.
2ον. Οι αυστηροί περιορισμοί στην άσκηση δημοσιονομικής πολιτικής.
3ον. Το σημερινό μακροοικονομικό, και όχι μόνο, περιβάλλον.
4ον. Η οριακή κατάσταση των ταμειακών διαθεσίμων του Κράτους.
Πιο συγκεκριμένα και ενδεικτικά για κάθε ένα από αυτά:
Όσον αφορά το 1ο, τις τάσεις δημοσιονομικής πολιτικής στην Ευρωζώνη, σημειώνω ότι στην Ισπανία, η κυβέρνηση ενέκρινε τον προϋπολογισμό του 2013, ο οποίος προβλέπει σκληρά μέτρα λιτότητας, με έμφαση στις κοινωνικές δαπάνες.
Το προσχέδιο του προϋπολογισμού προβλέπει περικοπές ύψους 40 δισ. ευρώ.
Να σημειωθεί ότι η Κυβέρνηση ήδη έχει περικόψει 27 δισ. ευρώ από τον προϋπολογισμό του 2012.
Στη Γαλλία, η Κυβέρνηση ανακοίνωσε τον προϋπολογισμό του 2013, τον σκληρότερο της 30ετίας, σε συνθήκες μηδενικής ανάπτυξης.
Σύμφωνα με το σχέδιο του προϋπολογισμού προβλέπονται μέτρα ύψους 37 δισ. ευρώ που θα προέλθουν από την αύξηση φόρων και την περικοπή δαπανών το επόμενο έτος.
Στην Πορτογαλία ανακοινώθηκαν νέα μέτρα σκληρής λιτότητας.
Μεταξύ άλλων, αύξηση της μέσης φορολογίας στο εισόδημα των πολιτών, ειδική έκτακτη εισφορά, αύξηση των φόρων για τα έσοδα από ίδια κεφάλαια, την ακίνητη περιουσία, κ.α.
Αντίστοιχο είναι το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής και στην Ιταλία, ενώ η κατάσταση είναι ιδιαίτερα ανησυχητική στην Σλοβενία και στην Κύπρο, με την τελευταία να βρίσκεται σε συζητήσεις με τους εταίρους ώστε να συμφωνηθεί εγκαίρως το δικό της πρόγραμμα στήριξης.
Διαπιστώνουμε, συνεπώς, ότι πολλά κράτη-μέλη της Ευρωζώνης καλούνται να κάνουν δρακόντειες περικοπές στο κοινωνικό τους κράτος και να μειώσουν δραστικά το βιοτικό τους επίπεδο.
Όσον αφορά το 2ο, τους περιορισμούς στην άσκηση δημοσιονομικής πολιτικής, σημειώνω ότι τα περιθώρια άμεσης αλλαγής της «συνταγής» που εφαρμόζεται από την αρχή του Προγράμματος είναι σχεδόν ανύπαρκτα.
Και αυτό διότι η αλήθεια είναι ότι από τη στιγμή που η Ελλάδα προσέφυγε στο Μηχανισμό Στήριξης, και λαμβανομένων υπόψη των εσωτερικών χρόνιων αδυναμιών μας, ο χώρος σχεδιασμού πολιτικών είναι αυστηρά περιορισμένος και εξαρτημένος από το πλαίσιο συνεργασίας με τους εταίρους και δανειστές μας.
Σύμφωνα, λοιπόν, με το Πρόγραμμα Οικονομικής Πολιτικής, το οποίο έχει ψηφιστεί το Μάρτιο από το Ελληνικό Κοινοβούλιο, προβλέπονταν η λήψη μέτρων ύψους 11,7 δισ. ευρώ για την περίοδο 2013-2014 ώστε να επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι που είχαν τεθεί.
Και πιο συγκεκριμένα η λήψη μέτρων ύψους 7,8 δισ. ευρώ για το 2013.
Πρόκειται, σαφώς, για ένα πακέτο εξαιρετικά επώδυνο για τους πολίτες και ιδιαίτερα δύσκολο για την Κυβέρνηση και τις πολιτικές δυνάμεις που την απαρτίζουν, το οποίο όμως αποτελεί δέσμευση της χώρας, και το οποίο θα έπρεπε ήδη να έχει εξειδικευθεί από τον περασμένο Ιούνιο.
Και είναι εξαιρετικά επώδυνο εάν αναλογιστούμε ότι περίπου το 78% των πρωτογενών δαπανών της Γενικής Κυβέρνησης αφορά μισθούς, συντάξεις και κοινωνικά επιδόματα.
Όσον αφορά το 3ο, το μακροοικονομικό περιβάλλον, σημειώνω ότι οι αποκλίσεις από τις εκτιμήσεις του Μαρτίου, και οι οποίες επηρεάζουν και το προηγούμενο σημείο, είναι μεγάλες.
∙Η ύφεση είναι πρωτοφανής σε βάθος, έκταση και ένταση.
Ειδικότερα, το 2011 διαμορφώθηκε στο 7,1%.
Το 2012 εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στο 6,5%, ίσως και περισσότερο μετά την μεταγενέστερη της κατάθεσης του Προσχεδίου αναθεώρηση των στοιχείων από την ΕΛΣΤΑΤ, από 4,8% που ήταν η πρόβλεψη του Προγράμματος το Μάρτιο.
Ενώ εκτιμάται ότι θα φτάσει το 3,8% το 2013, από πρόβλεψη του Προγράμματος για εξάλειψη των υφεσιακών πιέσεων (0%).
Το εύρος της απόκλισης καθίσταται ακόμα μεγαλύτερο εάν λάβουμε υπόψη την πρόβλεψη της Τρόικα για ύφεση κοντά στο 5% την επόμενη χρονιά.
∙Αντίστοιχες είναι και οι αστοχίες στις προβλέψεις για την ανεργία.
Ειδικότερα, το 2012 το ποσοστό ανεργίας εκτιμάται να ανέλθει στο 23,5% από 19,4% που ήταν η πρόβλεψη του Προγράμματος το Μάρτιο, ενώ αναμένεται να διατηρηθεί η τάση, χωρίς τη λήψη μέτρων για ανάταξη της οικονομίας, και το 2013, όπως υποστηρίζει στην πρόσφατη Έκθεσή του και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
∙Επίσης, τον Ιούνιο, η εκτέλεση του κρατικού προϋπολογισμού ήταν εκτός στόχων.
∙Ενώ, η υλοποίηση των απαραίτητων για την οικονομία και συμφωνηθέντων με τους εταίρους μας διαρθρωτικών αλλαγών είχε παγώσει, με αποτέλεσμα 89 διαρθρωτικά μέτρα που έπρεπε να είχαν προωθηθεί από το Μάρτιο να συνιστούν τώρα αναγκαίες δράσεις για την αποδέσμευση της δόσης του Προγράμματος.
∙Τέλος, το έλλειμμα αξιοπιστίας που διαμορφώθηκε τα τελευταία τρία περίπου χρόνια λόγω τεράστιων αποκλίσεων μεταξύ προθέσεων, σχεδιασμού, υλοποίησης και κυρίως αποτελέσματος ήταν μεγάλο και δύσκολα διαχειρίσιμο.
Όσον αφορά το 4ο, την οριακή κατάσταση των ταμειακών διαθεσίμων, το «πάγωμα» των χρηματοδοτικών ροών του Μηχανισμού Στήριξης από τον περασμένο Ιούνιο έχει διαμορφώσει συνθήκες «ασφυξίας» τόσο στα δημόσια οικονομικά, όσο, όμως, και στη ρευστότητα της πραγματικής οικονομίας.
Από τη στιγμή που η χώρα δεν έχει λάβει, ως τώρα, τις προγραμματισμένες δόσεις της χρηματοδοτικής στήριξης έχει δημιουργηθεί πρωτοφανής πίεση στην ταμειακή της κατάσταση».
Ο νέος προϋπολογισμός
Άμεση επιδίωξη είναι ο περιορισμός των δανειακών αναγκών της χώρας, επιτυγχάνοντας πρωτογενές πλεόνασμα από το 2013.
Δηλαδή στόχος είναι τα έσοδα του Κράτους να υπερτερούν των πρωτογενών δαπανών του, ώστε οι βασικές του λειτουργίες να πραγματοποιούνται χωρίς την ανάγκη χρηματοδοτικής στήριξης.
Η επιτυχία αυτού του εθνικού στόχου σημαίνει ότι θα έχει σταματήσει η δημιουργία πρόσθετου δημόσιου χρέους μέσω πρωτογενών ελλειμμάτων και ακόμη ότι η χώρα θα αποκτά βαθμούς ελευθερίας.
Προς την κατεύθυνση αυτή, μπορούμε να πούμε ότι έχουμε κάποιες πρώτες, μικρές αλλά πάντως θετικές ενδείξεις.
Ενδείξεις που εντοπίζονται και καταγράφονται στο Προσχέδιο του Προϋπολογισμού.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις του:
∙Το έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης, παρά τη βαθύτερη από τις εκτιμήσεις ύφεση, και πριν την αναθεώρηση των μεγεθών για την ύφεση που έγινε προχθές από την ΕΛΣΤΑΤ, θα διαμορφωθεί στα 13,3 δισ. ευρώ ή στο 6,6% του ΑΕΠ το 2012, από 19,4 δισ. ευρώ ή 9,0% του ΑΕΠ το 2011.
∙Το πρωτογενές έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης το 2012, χωρίς νέα – εκτός Προϋπολογισμού – μέτρα, θα διαμορφωθεί στα 2,8 δισ. ευρώ ή στο 1,4% του ΑΕΠ, έναντι 4,5 δισ. ευρώ ή 2,1% του ΑΕΠ το 2011.
∙Οι συνολικές δαπάνες του Τακτικού Προϋπολογισμού το 2012 θα είναι μειωμένες κατά 12% σε σχέση με το 2011.
∙Το έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης το 2013 με τις απαιτούμενες, υπό διαπραγμάτευση, παρεμβάσεις δημοσιονομικής προσαρμογής συνολικού ύψους, επί του παρόντος, ίσου με ότι προβλέπεται στο Πρόγραμμα Οικονομικής Πολιτικής, προβλέπεται να περιορισθεί ακόμη περισσότερο, στα 8 δισ. ευρώ ή στο 4,2% του ΑΕΠ.
∙Επίσης το 2013 η χώρα, παρά την παρατεταμένη ύφεση της οικονομίας, αναμένεται να έχει πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 2,2 δισ. ευρώ ή 1,1% του ΑΕΠ.
∙Οι συνολικές δαπάνες του Τακτικού Προϋπολογισμού προβλέπεται να διαμορφωθούν σε 56,6 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση 8,5% σε σχέση με τις αντίστοιχες εκτιμήσεις για το 2012.
∙Ενώ οι ληξιπρόθεσμες οφειλές αναμένεται να αποπληρωθούν στο σύνολό τους την περίοδο 2012-2013, μέσα από τις δόσεις του δανείου, όπως προβλέπεται και στο Πρόγραμμα Οικονομικής Πολιτικής.
