Το βασικό πρόβλημα της Ευρώπης τώρα είναι η λιτότητα, εξηγεί σε συνέντευξή του στο γερμανικό περιοδικό «Der Spiegel», ο νομπελίστας οικονομίας και καθηγητής οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια των ΗΠΑ, Τζόζεφ Στίγκλιτς.
Αλλά και η πηγή της κρίσης, κατά τον καθηγητή, «δεν βρίσκεται στα υπερβολικά υψηλά, μακροπρόθεσμα χρέη και ελλείμματα. Η ύφεση προκάλεσε τα ελλείμματα, και όχι το αντίστροφο. Πριν από την κρίση η Ισπανία και η Ιρλανδία είχαν δημοσιονομικά πλεονάσματα και δεν μπορούν να κατηγορηθούν για σπατάλες».
Τέλος, για τη διέξοδο από την κρίση, ο Στίγκλιτς δεν βλέπει παρά δύο λύσεις: «Οι εναλλακτικές λύσεις είναι: περισσότερη ή καθόλου Ευρώπη. Όλες οι ενδιάμεσες λύσεις είναι ασταθείς».
Τα αποσπάσματα της συνέντευξης, τα οποία αφορούν στην ευρωπαϊκή κρίση είναι τα εξής:
Ερώτηση: Θα αποτελούσε η αναδιανομή – από το Βορρά στο Νότο – τη λύση και για την Ευρώπη και την κρίση στην Ευρωζώνη;
Απάντηση: Το βασικό πρόβλημα στην Ευρώπη είναι προς το παρόν τα πακέτα λιτότητας, τα οποία μειώνουν την ζήτηση και αποδυναμώνουν την οικονομική ανάπτυξη. Η εγκατάλειψη αυτής της πολιτικής είναι απολύτως αναγκαία, για να αποκτήσουμε περισσότερη ισότητα. Για παράδειγμα, η Ισπανία γίνεται όλο και πιο αδύναμη, το χρήμα φεύγει από τη χώρα, είναι παγιδευμένη σε μια υφεσιακή πορεία.
Ερώτηση: Δεν αποτελεί το πραγματικό πρόβλημα η έλλειψη ανταγωνιστικότητας; Η Ισπανία και οι άλλες χώρες που διέρχονται κρίση ζούσαν πέραν των δυνατοτήτων τους, για το λόγο αυτό τώρα βρίσκονται σε δύσκολη κατάσταση.
Απάντηση: Όχι, η αιτία για την κρίση της Ευρώπης δεν βρίσκεται στα υπερβολικά υψηλά, μακροπρόθεσμα χρέη και ελλείμματα. Η ύφεση προκάλεσε τα ελλείμματα, και όχι το αντίστροφο. Πριν από την κρίση η Ισπανία και η Ιρλανδία είχαν δημοσιονομικά πλεονάσματα και δεν μπορούν να κατηγορηθούν για σπατάλες. Περισσότερη δημοσιονομική πειθαρχία απλώς θα επιδείνωνε την παρακμή. Ποτέ καμία εθνική οικονομία δεν ξεπέρασε την ύφεση με τη βοήθεια πολιτικής της λιτότητας.
Ερώτηση: Σίγουρα; Και η Εσθονία και η Λιθουανία; Οι χώρες της Βαλτικής βελτίωσαν την παραγωγικότητά τους μέσω μισθολογικών περικοπών και ανέκαμψαν.
Απάντηση: Πρόκειται για μικρές χώρες, οι οποίες μπορούν να εξισορροπήσουν την απώλεια δημοσίων δαπανών με περισσότερες εξαγωγές. Αλλά αυτό δεν λειτουργεί τόσο απλά, όταν η συναλλαγματική ισοτιμία είναι σταθερή και οι εμπορικοί εταίροι δεν είναι σε καλή κατάσταση. Οι χώρες που βρίσκονται σε κρίση δεν υποφέρουν από υπερβολικές δαπάνες. Το πρόβλημα εκεί δεν είναι η προσφορά, αλλά η ζήτηση. Η δημοσιονομική και η νομισματική πολιτική είναι υπεύθυνες να αποκαταστήσουν την πλήρη απασχόληση.
Ερώτηση: Ανεξαρτήτως τιμήματος; Κανένας ιδιωτικός προϋπολογισμός δεν μπορεί μονίμως να ζει πέραν των δυνατοτήτων του. Γιατί θα πρέπει να αποτελέσουν εξαίρεση οι κυβερνήσεις;
Απάντηση: Επειδή οι κυβερνήσεις διαφέρουν από τους ιδιωτικούς προϋπολογισμούς. Αν ένας πολίτης περιορίζει τις δαπάνες του, αυτό δεν έχει επιπτώσεις στη χώρα. Εξ αυτού δεν αυξάνεται η ανεργία. Όταν όμως η κυβέρνηση μειώνει τις δαπάνες της, τότε αυτό έχει ισχυρό αντίκτυπο. Μια αύξηση μπορεί να θέσει σε κίνηση την παραγωγή, θα δημιουργηθούν θέσεις εργασίας για ανθρώπους, οι οποίοι διαφορετικά θα παρέμεναν άνεργοι.
Ερώτηση: Ποιες ευκαιρίες για το μέλλον βλέπετε για την Ευρώπη;
Απάντηση: Η Ευρώπη βρίσκεται σε κρίσιμο σημείο. Οι εναλλακτικές λύσεις είναι: περισσότερη ή καθόλου Ευρώπη. Όλες οι ενδιάμεσες λύσεις είναι ασταθείς.
Ερώτηση: Ποια από αυτές τις επιλογές θα ήταν επωφελέστερη για τη Γερμανία;
Απάντηση: Και οι δύο στρατηγικές θα κόστιζαν στη Γερμανία, αλλά η «περισσότερη Ευρώπη» θα κοστίσει λιγότερα. Η Ευρώπη χρειάζεται ένα κοινό τραπεζικό σύστημα και μια κοινή δημοσιονομική πολιτική. Και αν εκδώσει κοινά ομόλογα, θα μπορούσε να έχει ακόμα ευνοϊκότερη πρόσβαση στις αγορές δανεισμού απ’ ό,τι οι ΗΠΑ. Έτσι, η «περισσότερη Ευρώπη» δεν είναι καλύτερη μόνο για την Ισπανία ή την Ιταλία, αλλά και για τη Γερμανία.
