Αποφασισμένος να προχωρήσει δυναμικά στην υιοθέτηση μιας στρατηγικής ανάπτυξης για την Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) είναι ο Φρανσουά Ολάντ. Αυτό προκύπτει από το «Σύμφωνο για την Ανάπτυξη στην Ευρώπη» που αποκαλύπτει αποκλειστικά σήμερα «Το Βήμα της Κυριακής» και το οποίο ο πρόεδρος της Γαλλίας θα παρουσιάσει την ερχόμενη εβδομάδα στη Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών.
«Η ανάπτυξη είναι σήμερα πολύ αδύναμη στην Ευρώπη για να προετοιμάσουμε το μέλλον και να συνοδεύσουμε την απαραίτητη εξυγίανση των δημοσίων οικονομικών των κρατών-μελών» αναφέρεται χαρακτηριστικά στην πρώτη παράγραφο του εμπιστευτικού εγγράφου. «Αυτή η κατάσταση απειλεί τη συνοχή των κοινωνιών μας» προσθέτει, προειδοποιώντας εμμέσως για την άνοδο των ευρωσκεπτικιστικών αλλά και των ακροδεξιών πολιτικών δυνάμεων στην Ευρώπη. Ο Ολάντ ωστόσο είναι πολύ προσεκτικός έναντι των γερμανικών θέσεων για παραχώρηση εθνικής κυριαρχίας στους υπερεθνικούς θεσμούς της ΕΕ, ιδιαίτερα στην Επιτροπή, χωρίς όμως να κλείνει τελείως την πόρτα σε ένα από τα βασικά αιτήματα του Βερολίνου.
Το 11σέλιδο κείμενο στρατηγικής κινείται σε τέσσερις άξονες, οι οποίοι συνδέονται με τη συζήτηση που διεξάγει η «ομάδα των τεσσάρων» για το μέλλον της ευρωπαϊκής ενοποίησης και την τραπεζική ένωση.
Ο πρώτος αφορά την ενίσχυση της ανάπτυξης, της επένδυσης και της απασχόλησης με την άμεση αξιοποίηση ως τα τέλη του 2012 κονδυλίων ύψους ως και 120 δισ. ευρώ.
Ο δεύτερος την εκμετάλλευση της εσωτερικής αγοράς και της πολιτικής ανταγωνισμού και εμπορίου για την τόνωση της ευρωπαϊκής παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών. Στο σημείο αυτό γίνεται ιδιαίτερα αναφορά στην ανάγκη ενίσχυσης της απασχόλησης, της κινητικότητας της εργασίας, αλλά και της αναγνώρισης συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων σε πανευρωπαϊκή κλίμακα.
Ο τρίτος αφορά τη διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας με τη σύσταση ενός μηχανισμού διαχείρισης κρίσεων, με την εγγύηση των καταθέσεων σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά και με την αξιοποίηση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) ώστε να μπορεί να επανακεφαλαιοποιεί άμεσα τις τράπεζες.
Ο τέταρτος σχετίζεται με τη δημιουργία ενός πλαισίου για την ενίσχυση και την ολοκλήρωση της Οικονομικής και Νομισματικής Ενωσης. Αυτό θα πρέπει να γίνει, σύμφωνα με τον γάλλο πρόεδρο, μέσω ενός οδικού χάρτη για την επόμενη δεκαετία, που θα περιλαμβάνει και την έκδοση ευρωομολόγων.
Το αναπτυξιακό σχέδιο του Φρανσουά Ολάντ έχει ως βάση να χρησιμοποιηθούν άμεσα, μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους, 120 δισ. ευρώ που θα πέσουν σε τομείς όπως η απασχόληση των νέων, η έρευνα και η καινοτομία των επιχειρήσεων, η ενεργειακή αποτελεσματικότητα και οι υποδομές.
Τα «ομόλογα έργου» (project bonds) είναι το πρώτο όπλο στη μάχη της ανάπτυξης. Ως τον Δεκέμβριο του 2012 ο πρόεδρος της Γαλλίας προτείνει να τεθεί σε εφαρμογή η πρώτη πιλοτική φάση των «project bonds» που θα επιτρέψει τη χρηματοδότηση έργων με κόστος περίπου 4,5 δισ. ευρώ.
Κρίσιμη για την αναπτυξιακή ώθηση είναι η χρηματοδοτική ένεση 10 δισ. ευρώ στο κεφάλαιο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) ώστε να μπορεί στη συνέχεια να ρίξει στην αγορά πιστώσεις ύψους ως και 60 δισ. ευρώ. Η ΕΤΕπ θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιήσει εκτενέστερα τα εργαλεία επιμερισμού κινδύνου (risk – sharing instruments) μέσω και των εγγυήσεων του κοινοτικού προϋπολογισμού για την ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Ο κ. Ολάντ θέλει επίσης να προωθήσει τον αναπρογραμματισμό των αδιάθετων διαρθρωτικών κονδυλίων (το ύψος των οποίων ανέρχεται σε περίπου 55 δισ. ευρώ) για την ανάπτυξη, την απασχόληση και την κατάρτιση. Η αξιοποίηση των κονδυλίων αυτών πρέπει να αρχίσει εντός του 2012.
Στις συνομιλίες του με τους υπόλοιπους ευρωπαίους ηγέτες ο Σοσιαλιστής γάλλος πρόεδρος θα τονίσει ότι πρέπει να εκκινήσει άμεσα η διεύρυνση των «project bonds» με την αξιοποίηση και αδιάθετων κονδυλίων από τα διαρθρωτικά ταμεία, να χρησιμοποιηθεί ο κοινοτικός προϋπολογισμός της περιόδου 2014 – 2020 για αναπτυξιακούς σκοπούς, να υποστηριχθούν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τέλος να προωθηθεί άμεσα ο φόρος επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών (FTT).
Ο φόρος επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών είναι ένα ζήτημα στο οποίο ο κ. Ολάντ έχει την ισχυρή υποστήριξη και των γερμανών Σοσιαλδημοκρατών που πίεσαν έντονα την καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ να συμφωνήσει επ’ αυτού κατά τις διαπραγματεύσεις που προηγήθηκαν στο Βερολίνο για την επικύρωση από την Μπούντεσταγκ του Δημοσιονομικού Συμφώνου και της συνθήκης για τον ESM. Με βάση τη συμφωνία αυτή, η κυβέρνηση Μέρκελ θα πιέσει ώστε ο φόρος να υιοθετηθεί από τουλάχιστον εννέα εκ των 17 κρατών-μελών της ευρωζώνης για να υπερκεράσει τα νομικά εμπόδια και να εφαρμοστεί.
«Βραχυπρόθεσμα, για να αποφευχθεί το αρνητικό σπιράλ μεταξύ κρατικού χρέους και της κατάστασης στον τραπεζικό τομέα, θα ήταν ευκταίο να μπορεί να κινητοποιηθεί άμεσα ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας ώστε να χρηματοδοτεί είτε την ανακεφαλαιοποίηση είτε την εξυγίανση (resolution) ενός πιστωτικού ιδρύματος χωρίς η συμμετοχή του να επιβαρύνει το χρέος του συγκεκριμένου κράτους-μέλους» αναφέρεται χαρακτηριστικά στο εμπιστευτικό γαλλικό έγγραφο.
Η ιδέα αυτή αποτελεί βασικό πυλώνα της στρατηγικής Ολάντ, αν και ο γάλλος πρόεδρος είναι προσεκτικός. Η απευθείας χρηματοδότηση των τραπεζών από τον ESM δεν μπορεί και δεν πρέπει να γίνει χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα προβλεπόμενα από μια μελλοντική τραπεζική ένωση που θα δίνει έμφαση στην επιτήρηση της λειτουργίας των πιστωτικών ιδρυμάτων. Επιπλέον, ο ESM θα πρέπει να αποκτήσει πρόσβαση στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ώστε να μην μπορεί κανείς να αμφισβητήσει την ικανότητά του να παρεμβαίνει όποτε χρειαστεί, με επαρκή κονδύλια, ενώ δεν θα πρέπει να αποκλειστεί η ενεργοποίησή του για την εγγύηση των καταθέσεων σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Η πανευρωπαϊκή εγγύηση των καταθέσεων είναι ένας από τους τρεις άξονες στους οποίους πρέπει να στηριχθεί η νέα χρηματοπιστωτική αρχιτεκτονική στην Ευρώπη.

Οι άλλοι δύο είναι:

Πρώτον, η θεσμοποίηση μιας ενισχυμένης και πιο ολοκληρωμένης επιτήρησης που θα απαιτήσει και τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής Αρχής με ενισχυμένες εξουσίες, που θα αποτελείται όμως από αντιπροσώπους των κρατών- μελών.
Δεύτερον, η οργάνωση ενός ευρωπαϊκού συστήματος τραπεζικής εξυγίανσης που θα επιτρέπει την εγγύηση της αναδιάρθρωσης ή της διάλυσης πιστωτικών ιδρυμάτων. Η διαχείριση των τραπεζικών κρίσεων θα πρέπει να γίνεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά οι μέτοχοι και οι ιδιώτες θα συνδράμουν στις παρεμβάσεις του δημοσίου τομέα.
Κοινή δημοσιονομική πολιτική
Οδικός χάρτης για ΟΝΕ και ευρωομόλογα

«Η στιγμή έφθασε για να ενδυναμώσουμε την Οικονομική και Νομισματική μας Ενωση ώστε να της προσφέρουμε τις συνθήκες για μια βιώσιμη ανάπτυξη και να επιτρέψουμε στους ευρωπαίους πολίτες να ξανασμίξουν με την κοινωνική πρόοδο» σημειώνει ο Φρανσουά Ολάντ. Ο γάλλος πρόεδρος θα ζητήσει τον συντονισμό των οικονομικών πολιτικών ώστε με τη συνδρομή και της ΕΚΤ να ενισχυθεί η οικονομική ανάπτυξη, η επανεξέταση του ρόλου του Eurogroup και του προέδρου του ώστε να ενισχυθεί ο διάλογος με τα κράτη-μέλη και τα εθνικά Κοινοβούλια και την εξέταση των δυνατοτήτων που υπάρχουν για ενιαία προγράμματα στους τομείς της έρευνας, των υποδομών και των εξοπλισμών.

Τα ευρωομόλογα δεν θα μπορούσαν να λείπουν από το «Σύμφωνο» που προτείνει ο πρόεδρος της Γαλλίας. Ο Ολάντ υπογραμμίζει ότι πρέπει, σε πρώτη φάση, να εξεταστεί η έκδοση βραχυπρόθεσμων ομολόγων χρέους (eurobills) που δεν θα ξεπερνούν ένα συγκεκριμένο όριο του ΑΕΠ για κάθε κράτος.
Αυτός ο μηχανισμός θα επιτρέψει τη μείωση του κόστους χρηματοδότησης και θα ενισχύσει την εικόνα μιας ευρωζώνης που θα δρα από κοινού. Επίσης, και για να ισορροπήσει το αίτημά του αυτό έναντι της Ανγκελα Μέρκελ, ο Ολάντ αναφέρεται στην πιθανότητα δημιουργίας ενός Ευρωπαϊκού Ταμείου Απόσβεσης Χρέους (πρόταση του Γερμανικού Συμβουλίου Εμπειρογνωμόνων).
Κατά τον γάλλο πρόεδρο η ΕΕ έχει ανάγκη από έναν οδικό χάρτη για την επόμενη δεκαετία που θα επιτρέψει την επίτευξη της βιώσιμης ανάπτυξης, την έκδοση ευρωομολόγων, ένα δημοσιονομικό πλαίσιο που θα επιτρέπει στις επιχειρήσεις να ευημερούν, αλλά και θα αποτελεί έναν ισχυρό κοινωνικό πυλώνα που θα σέβεται τις εθνικές παραδόσεις του κοινωνικού διαλόγου και της κοινωνικής προστασίας.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ