Το άρθρο 4 παρ. 5 του Συντάγματος της Ελλάδας αναφέρει ότι «οι Ελληνες πολίτες συνεισφέρουν χωρίς διακρίσεις στα δημόσια βάρη, ανάλογα με τις δυνάμεις τους». Ανάλογες διατάξεις που κατοχυρώνουν τη φορολογική ισότητα υπάρχουν σε θεμελιώδεις ή απλούς νόμους όλων των δημοκρατικών κρατών. Οι νομοθεσίες, όμως, των κρατών είναι δαιδαλώδεις και αντιφατικές. Και οι νομοθέτες επιρρεπείς στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων των οικονομικά ισχυρών. Ετσι, ξεφυτρώνουν τα περίφημα «παραθυράκια», που εκμεταλλεύονται όσοι έχοντες και κατέχοντες πιστεύουν ότι το νόμιμο είναι και ηθικό. Οι φορολογικοί παράδεισοι ανθούν και ευημερούν γι’ αυτά ακριβώς τα πρόσωπα, φυσικά και νομικά. Οταν ανθούν και οι οικονομίες ουδείς ασχολείται μ’ αυτούς. Οταν ο οικονομικός κύκλος είναι καθοδικός, τότε αρχίζει και το κυνήγι των παραδείσων. Που όμως καταφέρνουν να επιβιώνουν. Και να περιμένουν μέχρι να γυρίσει και πάλι ο τροχός.

Χρόνια τώρα η λεγόμενη διεθνής κοινότητα διαρρηγνύει τα ιμάτιά της με τους φορολογικούς παραδείσους, διαμηνύοντας προς πάσα κατεύθυνση ότι ως «εδώ και μη παρέκει», ότι «ο κόμπος έφτασε στο χτένι», ότι «τα ψέματα τελείωσαν» και άλλα παρόμοια (ψέματα). Ειδικότερα μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001, όταν ανέκυψαν βάσιμες υποψίες ότι μέσω παραδείσων, εκτός από το χρήμα του κοινού εγκλήματος, διακινείται και το χρήμα που οπλίζει τα χέρια των τρομοκρατών, κλιμακώθηκαν οι πιέσεις της διεθνούς κοινότητας (μέσω του Οργανισμού για την Οικονομική Συνεργασία και την Ανάπτυξη που έχει αναλάβει το σισύφειο έργο της πάταξης της παγκόσμιας φοροδιαφυγής και του ξεπλύματος χρήματος) προς τις χώρες και τις πρώην αποικιακές κτήσεις που ευνοούν την ανεξέλεγκτη – καθ’ ότι αφορολόγητη – διακίνηση κεφαλαίων.

Οι πιέσεις κλιμακώθηκαν βεβαίως στα λόγια και όχι στην πράξη. Για να αντιληφθεί κανείς το μάταιο της προσπάθειας, αρκεί να αναλογιστεί ότι προ δεκαετίας (τον Απρίλιο του 2002 συγκεκριμένα) ο ΟΟΣΑ διέγραψε από τη μαύρη λίστα των φορολογικών παραδείσων 28 από τις 35 χώρες, αφού έκρινε ότι «επέδειξαν πνεύμα συνεργασίας υποσχόμενες να έχουν υιοθετήσει πλήρως ως το 2005 τις πρακτικές φορολόγησης που ισχύουν στον υπόλοιπο κόσμο και να προαγάγουν τη διαφάνεια κυρίως στα τραπεζικά τους συστήματα». Μόνο επτά χώρες αρνήθηκαν τότε να εγκαταλείψουν την εχεμύθειά τους σε ό,τι αφορά τη διακίνηση κεφαλαίων και να υιοθετήσουν διαφανείς διαδικασίες διακίνησης των κεφαλαίων. Πρόκειται για το Πριγκιπάτο του Λιχτενστάιν, το Πριγκιπάτο του Μονακό, την Ανδόρα, τη Λιβερία, τα Νησιά Μάρσαλ, το Ναούρου και το Βανουάτου.
Σήμερα, δέκα χρόνια μετά την πανηγυρικώς διακηρυχθείσα από τον ΟΟΣΑ πρόοδο στον αγώνα κατά του ξεπλύματος χρήματος και της φοροδιαφυγής, η περίφημη μαύρη λίστα του Οργανισμού αριθμεί… 42 φορολογικούς παραδείσους! Το διάστημα αυτό βεβαίως προέκυψε ένα νέο υπερεθνικό φόρουμ, το οποίο ανέλαβε με νεανική ορμή και ζέση τη μάχη κατά των παραδείσων. Πρόκειται για τον όμιλο των 20 κρατών του πλανήτη με το μεγαλύτερο ΑΕΠ (σε απόλυτο αριθμό, όχι δηλαδή κατά κεφαλήν), γνωστό και ως G20. Προ διετίας μάλιστα στη σύνοδο του G20 στο Λονδίνο ο τότε πρωθυπουργός της Βρετανίας Γκόρντον Μπράουν είχε ανακοινώσει την απόφαση των ισχυρών της Γης να δημιουργήσουν μια «νέα παγκόσμια τάξη», που θα αντιμετώπιζε δυναμικά την κρίση και θα έδινε οριστική λύση στο «άγος» των φορολογικών παραδείσων.
Ηταν αρχές Απριλίου του 2009, μόλις επτά μήνες μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers, η παγκόσμια οικονομία βυθιζόταν στην ύφεση, οι κυβερνήσεις όλου του κόσμου πάσχιζαν να περιορίσουν τις δαπάνες τους και ταυτόχρονα να εξυπηρετήσουν τις υποχρεώσεις τους απέναντι στους πολίτες και τα άλλα κράτη, και η απώλεια φορολογικών εσόδων ήταν γι’ αυτές πολύ σημαντικότερη από όσο την εποχή των παχιών αγελάδων και των διαφόρων χρηματιστηριακών και άλλων φουσκών.
Δέκα χρόνια λοιπόν μετά τον περιορισμό των παραδείσων από 35 σε 7 και δύο χρόνια μετά τις υπερφίαλες εξαγγελίες του G20, ο όμιλος – όπως άλλωστε και ο ΟΟΣΑ – διαπίστωσε κάποιες… αστοχίες στα προγράμματά του. Ειδικότερα, στο Λος Κάμπος του Μεξικού, ξαναμμένοι από το τσίλι και τα τάκος οι ηγέτες του G20 διαπίστωσαν, συνεπικουρούντος του επικεφαλής του ΟΟΣΑ Ανχελ Γκουρία (πρόκειται άλλωστε για Μεξικανό), ότι η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται και πάλι σε κρίσιμη καμπή, τη φορά αυτή λόγω της κρίσης χρέους στην ευρωζώνη. Και όταν αναζήτησαν τρόπους για αύξηση των φορολογικών εσόδων, εξεπλάγησαν αντιλαμβανόμενοι ότι οι λεγόμενοι παράδεισοι υφίστανται και ευημερούν και επίσης ότι κορυφαίες επιδόσεις μεταξύ αυτών δεν έχουν οι διαρκώς ενοχοποιούμενες υπερπόντιες κτήσεις και τα εξωτικά νησάκια της Καραϊβικής, αλλά μεγάλες βιομηχανικές χώρες, με ανεπτυγμένη οικονομία, πολλές μάλιστα… συμμετέχουσες στο G20. Διότι στην κορυφή της λίστας βρίσκεται πάντοτε η Ελβετία που δεν μετέχει στον Ομιλο, λίγο πιο κάτω όμως λάμπουν χώρες όπως η Βρετανία και οι ίδιες οι ΗΠΑ! Σημειωτέον ότι πρόκειται για τη λίστα του G20 και όχι του ΟΟΣΑ, γι’ αυτό και η Βρετανία και οι ΗΠΑ απουσιάζουν από τον χάρτη.
Γιατί όμως η Βρετανία και οι ΗΠΑ ευνοούν το ξέπλυμα χρήματος; Σε ό,τι αφορά τη Βρετανία, η απάντηση βρίσκεται στο γεγονός πως εξακολουθεί να διατηρεί προνομιακό φορολογικό καθεστώς σε εδάφη της επικράτειάς της – νησιά της Μάγχης και υπερπόντιες κτήσεις. Η πρωτοσέλιδη «αποκάλυψη» της εφημερίδας «Times» του Λονδίνου, την περασμένη Τρίτη, ότι χιλιάδες ευκατάστατοι Βρετανοί φορολογούνται με συντελεστή από 1% ως 1,25% επειδή επωφελούνται διαφόρων φορολογιστικών σχημάτων, όπως το περιβόητο Κ2, που τους επιτρέπει να γλιτώνουν φόρους 4,5 δισ. στερλινών ή 5,6 δισ. ευρώ ετησίως (ο υπολογισμός είναι της βρετανικής κυβέρνησης), καταδεικνύει ότι τα οικονομικά της Γηραιάς Αλβιώνος δεν προδιαγράφονται ανθηρά και ότι η κυβέρνηση του Λονδίνου (του συνασπισμού Συντηρητικών και Φιλελευθέρων τη φορά αυτή) ξανάρχισε τις ρητορείες περί φορολογικής ισότητας.
Πώς η Google και η Apple γλιτώνουν φόρους δισ. δολαρίων
Το δημοφιλέστερο «ψαχτήρι» του Διαδικτύου μεταφέρει τα κέρδη του στην Ιρλανδία για να καταλήξουν στις Βερμούδες
Επειδή «οι καιροί ου μενετοί» και για τις ΗΠΑ, που όχι μόνο ανησυχούν για τις καταστρεπτικές οικονομικές επιπτώσεις που θα είχε μια ραγδαία επιδείνωση της κρίσης χρέους στην ευρωζώνη, αλλά βρίσκονται και σε προεκλογική περίοδο – και ο Μπαράκ Ομπάμα πρέπει να δείξει ότι δεν είναι σαν τους Συντηρητικούς, αλλά προωθεί την οικονομική και φορολογική δικαιοσύνη -, οι έρευνες του αμερικανικού Τύπου με θέμα τη φοροδιαφυγή διαδέχονται η μία την άλλη. Αίφνης όλοι μιλούν όχι μόνο για τους πλούσιους Αμερικανούς που στέλνουν τις οικονομίες τους στην Ελβετία, αλλά και για τις επιχειρήσεις που μέσω των θυγατρικών τους γλιτώνουν φόρους δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Αποκαλύφθηκε φέρ’ ειπείν ότι η Google πληρώνει φόρο μόνο για το 2,4% των κερδών της (το 2011 έφθασαν τα 9,74 δισ. δολάρια). Το δημοφιλέστερο «ψαχτήρι» του Διαδικτύου μεταφέρει τα κέρδη του στην Ιρλανδία, που ως γνωστόν αποτελεί το προγεφύρωμα πάμπολλων αμερικανικών εταιρειών στην Ευρώπη. Από την Ιρλανδία το χρήμα μεταφέρεται σε άλλη θυγατρική στην Ολλανδία και από εκεί στις Βερμούδες.
Επίσης, έρευνα των «New York Times» αποκάλυψε τη φορολογική τακτική της Apple. Η πρωτοποριακή και καινοτόμα εταιρεία που ίδρυσε ο Στιβ Τζομπς διατηρεί κάποιες θυγατρικές-«κλειδιά» σε Πολιτείες αμερικανικές αλλά και σε διάφορα κράτη του πλανήτη όπου η φορολόγηση των επιχειρήσεων είναι από χαμηλή ως μηδενική. Ενα παράδειγμα που δίνει η αμερικανική εφημερίδα αφορά μια θυγατρική της Apple η οποία διαχειρίζεται και επενδύει δισεκατομμύρια δολάρια και εδρεύει στο Ρίνο της Πολιτείας της Νεβάδα, μόλις 300 χιλιόμετρα από την έδρα της επιχείρησης στο Καπερτίνο της Καλιφόρνιας. Ενώ στην Καλιφόρνια ο συντελεστής φορολόγησης των επιχειρήσεων είναι 8,84%, στη Νεβάδα ο συντελεστής είναι μηδενικός. Οι ερευνητές της εφημερίδας (που παρεμπιπτόντως είναι ένα φύλλο απολύτως συστημικό και διόλου αντικαπιταλιστικό ή πολέμιο των αγορών) αναφέρουν επίσης ότι η Apple έχει ιδρύσει δεκάδες θυγατρικές σε πολλά μέρη του κόσμου που πολλές φορές δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια ταχυδρομική θυρίδα ή ένα γραφείο σε κάποιον όροφο κτιρίου με ένα άσχετο όνομα εταιρείας ή φυσικού προσώπου στο κουδούνι.
«Η Apple, που είναι η μεγαλύτερη σε κεφαλαιοποίηση εισηγμένη εταιρεία στον κόσμο, φοροδιαφεύγει με πλήρη νομιμότητα. Η εταιρεία δεν αποκρύπτει τις φορολογικές της πρακτικές, αλλά τις υπερασπίζεται» γράφουν οι «New York Times». Και συμπληρώνουν ότι ακολουθεί την πρακτική που ακολουθούν και οι άλλες εταιρείες του κλάδου υψηλής τεχνολογίας, όπως η Microsoft, η Yahoo ή η Dell. «Οι 71 εταιρείες του κλάδου που μετέχουν στον δείκτη S&P 500 κατέβαλαν πέρυσι φόρους 33% χαμηλότερους απ’ όσο οι άλλες εταιρείες του δείκτη» τονίζεται στο δημοσίευμα της εφημερίδας.

Μαύρα πρόβατα και αντιδραστικές δυνάμεις
Το Λονδίνο φοβάται ότι η προώθηση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης συνιστά απειλή για το Σίτι
Αν η Ελβετία, παρά τις λίστες με αμερικανούς, γερμανούς και γάλλους φοροφυγάδες που δίνει (με το σταγονόμετρο) στη δημοσιότητα έπειτα από ασφυκτικές πιέσεις των κυβερνήσεων της Ουάσιγκτον, του Βερολίνου και του Παρισιού αντίστοιχα, αναδείχθηκε στη σύνοδο κορυφής του G20 σε «μαύρο πρόβατο» του ομίλου (ο χαρακτηρισμός είναι της γαλλικής εφημερίδας «Le Figaro»), η Βρετανία επιβεβαίωσε τον ρόλο της κατ’ εξοχήν «αντιδραστικής δύναμης», τον οποίο παραδοσιακά διαδραματίζει σε κάθε προσπάθεια ενοποίησης της Ευρώπης. Διότι το Λονδίνο εγείρει συστηματικά αντιρρήσεις σε κάθε ευρωπαϊκό σχέδιο που αποσκοπεί στην καλύτερη αντιμετώπιση της κρίσης, στην προστασία των ευρωπαϊκών τραπεζών, στη μεγαλύτερη διαφάνεια των συναλλαγών και στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Οπως γράφουν οι «Financial Times» ένα από τα έντονα, διαφιλονικούμενα εκ μέρους των Βρετανών, σχέδια των Βρυξελλών είναι εκείνο για την υπαγωγή του ευρωπαϊκού χρηματοοικονομικού συστήματος υπό έναν ενιαίο έλεγχο με τη δημιουργία μιας τραπεζικής ένωσης. Στόχος της ΕΕ είναι να καλύπτει το σύνολο των 27 κρατών-μελών της ΕΕ. «Εθνικά συμφέροντα όμως αντιτίθενται στην εκχώρηση κυριαρχίας που προϋποτίθεται για την ανάληψη του ελέγχου των ευρωπαϊκών τραπεζών από μια αρχή με πανευρωπαϊκή εξουσία» γράφουν οι «Financial Times» στο φύλλο της περασμένης Τρίτης.
Η βρετανική οικονομική εφημερίδα αναλύει τις αντιρρήσεις που διατυπώνονται ακόμη και στο εσωτερικό της ευρωζώνης στην προοπτική μιας ευρωπαϊκής τραπεζικής ένωσης. Δεν κρύβει όμως ότι μείζονα προσκόμματα εγείρει η Βρετανία. Ο βρετανός υπουργός Οικονομικών Τζορτζ Οσμπορν ξεκαθάρισε ότι η Βρετανία δεν μπορεί να μετάσχει σε ένα τέτοιο εγχείρημα, διότι απλούστατα διαθέτει το Σίτι, που είναι το μεγαλύτερο χρηματοοικονομικό κέντρο ολόκληρης της Ευρώπης. «Η τραπεζική ένωση δεν αποτελεί αναπόφευκτη συνέπεια της ευρωπαϊκής ενιαίας αγοράς» δήλωσε χαρακτηριστικά ο Οσμπορν.
Η θωράκιση του Σίτι αποτελεί μείζονα προτεραιότητα του Λονδίνου κι αυτό το έχει ξεκαθαρίσει ακόμη και ο λίγο τρελούτσικος δήμαρχος της πόλης, ο Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος πρώτος αντιτάχθηκε στην επιβολή φόρου επί των χρηματιστηριακών συναλλαγών που θα περιόριζε τον κερδοσκοπικό τζόγο και θα αποθάρρυνε τη δημιουργία νέων «φουσκών» – που τόσο ακριβά πλήρωσαν άλλωστε και η βρετανική οικονομία και οι φορολογούμενοι. Οι αντιφάσεις όμως ουδέποτε έλειψαν από την πολιτική, οικονομική και τραπεζική ελίτ της Βρετανίας, που φοβούνται μήπως οι τραπεζίτες του Σίτι αρχίσουν να φτιάχνουν τις βαλίτσες τους με προορισμό τη Σιγκαπούρη ή το Χονγκ Κονγκ.
Εξαιτίας του φόβου αυτού (και για ένα σωρό ιδεοληψίες βεβαίως) το Λονδίνο φοβάται ότι η προώθηση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης συνιστά απειλή για το Σίτι. Οι «Financial Times» αναφέρουν άλλωστε ότι όσο προωθείται η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση τόσο πλησιάζει η προοπτική της διενέργειας ενός δημοψηφίσματος στη Βρετανία με το ερώτημα της παραμονής ή όχι της χώρας στην ΕΕ.

Το αφορολόγητο ως αρχή
Θεμελιώδης αρχή της βρετανικής οικονομικής ορθοδοξίας είναι η χαμηλή φορολόγηση, η οποία θεωρείται ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της οικονομίας για την προσέλκυση επενδύσεων. Φυσικά και νομικά πρόσωπα φορολογούνται με χαμηλούς συντελεστές, ενώ για τους
πλέον ευκατάστατους φορολογούμενους και για τις μεγαλύτερες εταιρείες η χώρα διαθέτει και τα νησιά της Μάγχης και τις υπεράκτιες κτήσεις, όπου η φορολόγηση είναι μηδενική. Σε περιόδους παχέων αγελάδων ουδείς ασχολείται με την κατάφωρη παραβίαση της ισότητας σε ό,τι αφορά την κατανομή των φορολογικών βαρών. Σε περιόδους κρίσης αρχίζει η γκρίνια.
Στο φύλλο της περασμένης Τρίτης οι «Times» του Λονδίνου δημοσίευσαν έρευνα για τα διάφορα φορολογικά σχήματα που έχουν στη διάθεσή τους οι ευκατάστατοι Βρετανοί, προκειμένου να γλιτώνουν φόρους. Στο στόχαστρό της η συντηρητική εφημερίδα έβαλε έναν εύκολο στόχο, τον ηθοποιό Τζίμι Καρ. Οι «Times» αποκάλυψαν συγκεκριμένα ότι ο ηθοποιός χάρη στο σχήμα Κ2 έκρυψε πέρυσι εισοδήματα ύψους 3,3 εκατ. στερλινών (4,1 εκατ. ευρώ) μεταφέροντας τα χρήματα αυτά σε εταιρεία διαχείρισης κεφαλαίων στα νησιά Τζέρσεϊ. Από εκεί πήρε δάνειο 100.000 στερλινών για τα προς το ζην. Επειδή επρόκειτο για δάνειο, τα 100.000 παρέμειναν ουσιαστικά αφορολόγητα.

Πανευρωπαϊκός ΑΦΜ προτείνει η Κομισιόν
Ενα μεγάλο άλμα προς τη φορολογική ενοποίηση ετοιμάζεται να κάνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με την πρόταση για την καθιέρωση ενός ενιαίου αριθμού φορολογικού μητρώου στην ΕΕ, που θα καταθέσει τις προσεχείς ημέρες εν όψει της Συνόδου Κορυφής της 28ης και 29ης Ιουνίου. «Δεν μπορούμε να ζητούμε από τους Ευρωπαίους να αποδέχονται το βάρος των αυξανόμενων φόρων και των περικοπών στις δημόσιες υπηρεσίες αν δεν προσπαθήσουμε να σταματήσουμε τις πρακτικές εκείνες που στερούν από τα κράτη-μέλη τα νόμιμα έσοδα» δήλωσε την περασμένη Τετάρτη ο αρμόδιος για φορολογικά θέματα επίτροπος της ΕΕ Αλγκιρντας Σεμέτα. Ο ενιαίος ευρωπαϊκός ΑΦΜ προτείνεται να συνοδεύεται από ενιαία φορολογική ταυτότητα φυσικών και νομικών προσώπων προκειμένου «να αποθαρρύνονται φορολογούμενοι και εταιρείες να εκμεταλλεύονται παραθυράκια που τους προσφέρουν τα φορολογικά συστήματα τρίτων χωρών».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ