Kαθώς όπως λέγεται η εξίσωση που βγήκε από τις κάλπες μοιάζει με τετραγωνισμό του κύκλου, δανειστές και εταίροι, αναλυτές και αγορές, θεωρούν ότι η Ελλάδα βρίσκεται στην κόψη του ξυραφιού, αφού μετά την οικονομική καταστροφή απειλείται με πολιτικό χάος, το οποίο θα τη φέρει πιο κοντά στην έξοδό της από το ευρώ. Ενώ η χώρα θα πρέπει με κάποιον τρόπο να σχηματίσει κυβέρνηση, είτε άμεσα (με μια κυβέρνηση συνασπισμού) είτε έμμεσα, έπειτα από έναν δεύτερο γύρο εκλογικής αναμέτρησης, οι εταίροι μας που επεξεργάζονται ένα «plan C» για την Ελλάδα, αλλά και διεθνείς τράπεζες, προετοιμάζονται για την επιστροφή στη δραχμή.
Η Ευρώπη φέρεται ότι επεξεργάζεται ένα «plan C», όπως αποκαλείται, για το ενδεχόμενο να υποχρεωθεί η Ελλάδα να επιστρέψει στο εθνικό της νόμισμα. Σε αυτή την περίπτωση, οι εταίροι επιθυμούν να υπάρξει απόλυτη προστασία των καταθέσεων σε ευρώ δεδομένου ότι πολίτες απ’ όλον τον κόσμο που έχουν εμπιστευθεί το κοινό νόμισμα δεν μπορούν να υποστούν απώλειες. Το σχέδιο προβλέπει τη συνύπαρξη των δύο νομισμάτων, με τη διατήρηση στην Ελλάδα των καταθέσεων σε ευρώ, ενώ παράλληλα για όσους το επιθυμούν οι συναλλαγές θα μπορούν πλέον να γίνονται και στο νέο νόμισμα. Σε πολιτικό επίπεδο όλοι απεύχονται μια τέτοια εξέλιξη, καθώς όπως επισημαίνεται ακόμη και ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ κ. Αλέξης Τσίπρας εξέφρασε στο CNBC την πρόθεσή του να κάνει ό,τι χρειαστεί για να κρατήσει την Ελλάδα στην ευρωζώνη. Βέβαια οι κίνδυνοι είναι τεράστιοι, καθώς ο πανικός που ενδεχομένως να προκληθεί θα μπορούσε να οδηγήσει στη φυγή καταθέσεων οδηγώντας την οικονομία ακόμη περισσότερο σε τέλμα.
Την ίδια στιγμή, ξένες τράπεζες ετοιμάζονται σιωπηρά για την έναρξη διαπραγμάτευσης του νέου ελληνικού νομίσματος, ενώ ορισμένα χρηματοπιστωτικά ινστιτούτα δεν είχαν διαγράψει τη δραχμή από τα συστήματά τους κατά την εισαγωγή του ευρώ και θα είναι έτοιμα με το πάτημα ενός κουμπιού εάν η Ελλάδα αναγκαστεί να επαναφέρει δικά της εθνικά χαρτονομίσματα και κέρματα. Από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης – η οποία γέννησε νομίσματα όπως η εσθονική κορόνα και το τένγκε του Καζακστάν – ως την εισαγωγή του ευρώ, οι τράπεζες απέκτησαν σημαντική εμπειρία ώστε να προετοιμάσουν τα συστήματά τους για νομισματικές αλλαγές. Η σιωπηρή προετοιμασία έχει ξεκινήσει από την έναρξη της κρίσης, είπε ο Χάρτμουτ Γκρόσμαν της ICS Risk Advisors, ο οποίος συνεργάζεται με τράπεζες της Wall Street. «Πολλές επιχειρήσεις, ιδίως στην Ευρώπη, εξετάζουν αυτό το ενδεχόμενο εδώ και κάποιο διάστημα» δήλωσε στο Reuters ο Γκρόσμαν. Σύμφωνα με τους τραπεζίτες πάντως, εάν η Ελλάδα αποχωρήσει από το ευρώ θα επιβάλει σχεδόν σίγουρα συναλλαγματικούς ελέγχους. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι δεν θα ήταν δυνατή η διαπραγμάτευση του νέου νομίσματος. «Τα τμήματα συναλλάγματος θα μπορούσαν να ετοιμαστούν σχετικά γρήγορα. Εξαρτάται από το πώς ακριβώς θα γίνει η έξοδος από το ευρώ» είπε ο Λιούις Ο’ Ντόναλντ, υψηλόβαθμο στέλεχος της ιαπωνικής επενδυτικής τράπεζας Nomura. Το μεγαλύτερο πρόβλημα θα ήταν για τις μεγάλες τράπεζες της ευρωζώνης που χρειάζονται ρευστό για τους πολίτες ή τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα. Θα βρεθούν αντιμέτωπες με το ποιο νόμισμα να χρησιμοποιήσουν ανάλογα με τους νόμους που θα επιβάλει η Ελλάδα για τις διαπραγματεύσεις στο νόμισμά της.
Οι Ελληνες, παρατηρούν οι αναλυτές, ψήφισαν προσφάτως κάτι αδύνατον: να παραμείνουν στο ευρώ χωρίς να συνεχιστούν οι μεταρρυθμίσεις. Προσπαθώντας να πετύχουν το αδύνατο όμως ίσως συμβεί κάτι που δεν επιθυμούν: η έξοδος από το ευρώ. Η BNP Paribas υπολόγισε πως ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα συνοδεύεται από μείωση στο ΑΕΠ της Ελλάδας κατά 20% και από πληθωρισμό της τάξης του 40% ως 50%. Ταυτόχρονα, η εκτίναξη του χρέους θα δημιουργήσει έντονες πολιτικές αναταραχές, εντονότερη ύφεση, υψηλότερη ανεργία και κοινωνική αναταραχή. Το κόστος ανά πολίτη από μια ενδεχόμενη έξοδο μιας αδύναμης χώρας όπως η Ελλάδα υπολογίζεται από την UBS μεταξύ 9.500 και 11.500 ευρώ το πρώτο έτος και 3.000 – 4.000 ευρώ ανά έτος τα επόμενα χρόνια. Ετσι ανέρχεται στο 40% – 50% του ΑΕΠ τον πρώτο χρόνο, σε μία στιγμή που το νέο νόμισμα θα υποτιμηθεί αρχικώς κατά 60%.
Στο επίκεντρο πλέον βρίσκονται οι προειδοποιήσεις για τήρηση των συμφωνηθέντων και οι γερμανικές απειλές για αναστολή της βοήθειας. Η Ελλάδα πρέπει να τηρήσει τις δεσμεύσεις της αν θέλει να δεχθεί περαιτέρω οικονομική βοήθεια και να παραμείνει στο ευρώ, επανέλαβε την Παρασκευή ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ενώ ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο ανέφερε πως η Ελλάδα θα αναγκαστεί να εγκαταλείψει τo ευρώ εάν δεν τηρήσει τις δεσμεύσεις της. «Είτε θα τηρήσουν το πρόγραμμα και θα λάβουν τη χρηματοδότηση από τις χώρες-μέλη ή θα πρέπει να χρεοκοπήσουν» ανέφερε εξάλλου στο Reuters ανώτατη πηγή στην ευρωζώνη. «Δεν υπάρχει μαγικό φίλτρο που θα λύσει την κρίση χρέους» επεσήμανε από την πλευρά της η γερμανίδα καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ, την ώρα που σύμφωνα με την εταιρεία ερευνών Toluna und Thoering Heer & Partner, «συνέχιση του προγράμματος λιτότητας ή έξοδος της Ελλάδας από την ευρωζώνη» αποτελεί το ζητούμενο για το 73% της κοινής γνώμης στη Γερμανία.
Σύμφωνα μάλιστα με τον γερμανό υπουργό Οικονομικών, η ευρωζώνη μπορεί να διαχειριστεί το ενδεχόμενο να εγκαταλείψει η Ελλάδα το ευρώ. «Εχουμε μάθει πολλά τα τελευταία δύο χρόνια και έχουμε καταφέρει να δημιουργήσουμε προστατευτικούς μηχανισμούς» ανέφερε ο Σόιμπλε, όπως μεταδίδει το Bloomberg επικαλούμενο συνέντευξή του στην εφημερίδα «Rheinische Post». Το συστημικό ρίσκο έχει εξάλλου μειωθεί, αφού οι ευρωπαϊκές τράπεζες που κατείχαν ελληνικά ομόλογα αξίας 186 δισ. δολαρίων πριν από το πρώτο μνημόνιο μείωσαν την έκθεσή τους (μετά τις πωλήσεις τους στην ΕΚΤ και στην ελεύθερη αγορά, αλλά και μετά το πρόγραμμα ανταλλαγής και το «κούρεμα») μόλις στα 30 δισ. δολάρια σήμερα. Η μεταφορά του ελληνικού χρέους προς την ΕΚΤ και τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θεωρείται επίσης πως μπορεί να αντιμετωπιστεί πλέον πιο αποτελεσματικά, καθώς η Ευρώπη έχει βελτιώσει αισθητά το «τείχος προστασίας» γύρω από τη χώρα μας.

Οι «γύπες» και τα ομόλογα της 15ης Μαΐου
Στο Συμβούλιο των Πολιτικών Αρχηγών η απόφαση για την πληρωμή ή όχι των 450 εκατ. ευρώ
Στο Συμβούλιο των Πολιτικών Αρχηγών υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας παρέπεμψε την κρίσιμη απόφαση για την πληρωμή ή όχι του ομολόγου των 450 εκατ. ευρώ το οποίο υπάγεται σε ξένο δίκαιο και λήγει στις 15 Μαΐου ο υπουργός Οικονομικών κ. Φ. Σαχινίδης, ενώ η επιλογή που θα γίνει αφορά τόσο τη χώρα μας όσο και την τρόικα η οποία ζητεί να ενημερωθεί.
Συνολικά ομόλογα αλλοδαπού δικαίου ύψους 6,4 δισ. ευρώ βρίσκονται στα χέρια κερδοσκοπικών κεφαλαίων που αποκαλούνται και «γύπες των αγορών» και απειλούν να σύρουν την Ελλάδα στα διεθνή δικαστήρια για χρόνια. Η πρώτη δοκιμασία και για τις δύο πλευρές θα έρθει στις 15 Μαΐου, όταν λήγουν τιμαριθμοποιημένα ομόλογα που υπάγονται σε ξένο δίκαιο αξίας 450 εκατ. ευρώ, ενώ ακολουθούν ομόλογα αξίας 183 εκατ. ευρώ που λήγουν στις 13 Σεπτεμβρίου, καθώς δεν συμμετείχαν στο πρόγραμμα ανταλλαγής απειλώντας με νέες περιπέτειες τη χώρα. Καθώς πάντως η πλειονότητα των ομολογιών που λήγουν τον Μάιο βρίσκεται στα χέρια του επιθετικού επενδυτικού κεφαλαίου Elliott Advisors, που είναι γνωστό για τις δικαστικές αντιδικίες του σε περιπτώσεις αναδιάρθρωσης χρεών σε χώρες της Λατινικής Αμερικής, τα πράγματα δείχνουν να περιπλέκονται. Η Ελλάδα, σύμφωνα με αναλυτές, έχει τρεις επιλογές: να αποπληρώσει τα ομόλογα στη λήξη τους• να μην αποπληρώσει τα ομόλογα διακινδυνεύοντας δικαστική διαμάχη• να υποβάλει νέα πρόταση, διασφαλίζοντας όμως παράλληλα την ισότιμη μεταχείρισή τους με όσους συμμετείχαν στην ανταλλαγή. Αν πληρωθούν όμως π.χ. τα ομόλογα που λήγουν στις 15 Μαΐου, θα εξαγριωθούν όσοι έχουν ήδη υποχρεωθεί να συμμετάσχουν στο PSI, ενώ αν η Ελλάδα δεν αποπληρώσει τους ομολογιούχους αυτούς, τότε ενδεχομένως να έχουμε μια χρεοκοπία στους εν λόγω τίτλους, κάτι που θα ενεργοποιήσει μάλλον και ασφάλιστρα κινδύνου αυτών των συμβολαίων.
Πριν από τις εκλογές η χώρα είχε υπαινιχθεί ότι ίσως να μην αποπλήρωνε τους τίτλους που λήγουν στις 15 Μαΐου επειδή οι κάτοχοι του εν λόγω ομολόγου, κυρίως αμοιβαία κεφάλαια υψηλού κινδύνου (hedge funds), αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα ανταλλαγής ελληνικών ομολόγων (PSI) που συμφωνήθηκε τον Φεβρουάριο με τους ιδιώτες.
Μεγάλη «πληγή» αναμένεται πάντως να αποδειχθούν σε κάθε περίπτωση τα κρατικά ομόλογα σε νόμισμα εκτός ευρώ, μέρος των οποίων φαίνεται να έχει συγκεντρωθεί στα χέρια hedge funds (όπως αυτά των Aurelius και Elliott) που συνηθίζουν να εκβιάζουν χρεοκοπημένες κυβερνήσεις.
Πώς σκιαγραφούν το νέο τοπίο οι ξένοι οίκοι
«’Η θα τηρήσουν το πρόγραμμα και θα λάβουν τη χρηματοδότηση ή θα πρέπει να χρεοκοπήσουν»
Το αποτέλεσμα των εκλογών ενδέχεται να απομακρύνει και άλλο την Ελλάδα από την ευρωζώνη, ενώ η «ομιχλώδης» πολιτική κατάσταση εντός θέτει σε κίνδυνο τις αποφάσεις που πρέπει να λάβει η Ελλάδα για τα ομόλογα σε ξένο δίκαιο που ωριμάζουν στις 15 Μαΐου, τα νέα μέτρα που καλείται να λάβει τον Ιούνιο, τις μεταρρυθμίσεις και την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, εκτίμησε η Goldman Sachs.
Για αρνητική έκπληξη κάνει λόγο και η Deutsche Bank, εξετάζοντας τρία πιθανά σενάρια για τη συνέχεια: Το πρώτο και όχι το πιο πιθανό είναι να σχηματιστεί κυβέρνηση συνασπισμού υπέρ του μνημονίου. Ενα πιθανότερο αποτέλεσμα είναι να σχηματιστεί ένας ευρύτερος συνασπισμός, με εντολή να επαναδιαπραγματευθεί το μνημόνιο, κάτι που θα προκαλούσε άμεσα μεγάλη αβεβαιότητα σε όλη την ευρωζώνη. Τέλος, δεν αποκλείεται η προκήρυξη νέων εκλογών, γεγονός που θα θέσει σε αμφισβήτηση τη διάσωση, καθώς οι εκλογές θα γίνουν περίπου όταν η Αθήνα θα πρέπει να λάβει την επόμενη δόση των δανείων.
Η Credit Suisse αναμένει οσονούπω μια νέα εκλογική αναμέτρηση, ενώ, όπως σημειώνει, τόσο ο σχηματισμός κυβέρνησης συνασπισμού που θα απορρίψει τις απαιτήσεις της τρόικας όσο και ο σχηματισμός κυβέρνησης εθνικής ενότητας που θα προσπαθήσει και θα αποτύχει να επαναδιαπραγματευθεί το μνημόνιο αποτελούν σενάρια που οδηγούν στην έξοδο από το ευρώ. «Βλέπουμε μεγάλη πιθανότητα μια νέα ελληνική κυβέρνηση να μην μπορέσει να πετύχει τον επόμενο γύρο των στόχων της, και άρα μεγαλύτερο κίνδυνο εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ στους επόμενους 12-18 μήνες, και αυξάνουμε την πιθανότητα αυτή από το αρχικό 50% στο 50%-75%» ανέφεραν επίσης οι αναλυτές της Citi Γιούργκεν Μίχελς και Γκιγιόμ Μενουέ.
«Οι πιθανότητες μετάδοσης (της κρίσης) στις υπόλοιπες χώρες της περιφέρειας σε περίπτωση εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ είναι κατά την άποψή μας υποτιμημένες από την αγορά» ανέφεραν.«Η ακύρωση του μνημονίου και των δανειακών συμβάσεων και, το σπουδαιότερο, η αντιστροφή της πολιτικής της δημοσιονομικής προσαρμογής και των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων οδηγούν τη χώρα εκτός της ζώνης του ευρώ και επίσης εκτός της ΕΕ-«27″» εκτιμά και η Alpha Bank.
Οπως μάλιστα επισημαίνει, «αν η Ελλάδα καταφύγει στις ανωτέρω ενέργειες, τότε θα χάσει τις σημαντικές ενισχύσεις που της παρέχονται και η χώρα θα υποχρεωθεί σε «άτακτη χρεοκοπία», ενώ ο ελληνικός λαός θα επωμισθεί ολόκληρο το κόστος».
«Είτε θα τηρήσουν το πρόγραμμα και θα λάβουν τη χρηματοδότηση από τις χώρες-μέλη ή θα πρέπει να χρεοκοπήσουν» ανέφερε εξάλλου μιλώντας στο Reuters ανώτατη πηγή στην ευρωζώνη. Με νέα υποβάθμιση της αξιολόγησης της Ελλάδας προειδοποιεί τέλος η S&P, αν οι πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα οδηγήσουν σε απώλεια της στήριξης από το ΔΝΤ και την ευρωζώνη.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ