WSJ: «Σκοτώνει» το ευρώ η αναποφασιστικότητα των ηγετών

Το γαλλογερμανικό ηγετικό δίδυμο θα έχει μία ακόμα ευκαιρία για να προωθήσει ένα σχέδιο σωτηρίας της ευρωζώνης στις αρχές του νέου έτους σύμφωνα με πληροφορίες της αμερικανικής εφημερίδας Wall Street Journal. Η γερμανίδα καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ έχει προσκαλέσει στο Βερολίνο τον γάλλο πρόεδρο για να συζητήσουν τα φλέγοντα ζητήματα της ευρωζώνης στις 9 Ιανουαρίου. Μπορεί όμως η Ευρώπη να περιμένει καθοριστικές αποφάσεις από το γαλλογερμανικό άξονα; Για την αμερικανική εφημερίδα η απάντηση είναι «όχι».

Οι διχογνωμίες που ταλανίζουν τους ιθύνοντες σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο απειλούν όχι μόνο τη βιωσιμότητα του ευρωπαϊκού οικοδομήματος αλλά και τη σταθερότητα της παγκόσμιας οικονομίας.

Η WSJ αποκαλύπτει ότι οι ευρωπαίοι ηγέτες και οι επικεφαλής της ΕΚΤ, της Κομισιόν, του eurogroup και του ΔΝΤ είχαν τους τελευταίους μήνες αλλεπάλλήλες επαφές (άλλες γνωστές και άλλες μυστικές) χωρίς όμως να καταφέρουν «να διαχειριστούν αποτελεσματικά μια κρίση που ξεκίνησε από μικρές χώρες όπως η Ελλάδα και πλέον απειλεί ολόκληρη την ευρωζώνη και την παγκόσμια οικονομία».

Σε μία από τις επαφές που έμεναν άγνωστες μέχρι σήμερα, τον περασμένο Απρίλιο, ο τότε επικεφαλής του ΔΝΤ Ντομινίκ Στρος Καν είχε προειδοποιήσει τους Ευρωπαίους ότι η Ελλάδα θα χρειαστεί και δεύτερο πακέτο στήριξης. Οι ηγέτες της ευρωζώνης και η ΕΚΤ δεν κατάφεραν να συντονιστούν έγκαιρα και όταν τελικά τον Ιούλιο κατέληξαν στη γνωστή συμφωνία για το κούρεμα των ελληνικών ομολόγων η κατάσταση είχε επιδεινωθεί ώστε αυτή η λύση να θεωρηθεί «παυσίπονο για τον καρκίνο».

Ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε επέμενε από τότε ότι θα έπρεπε και οι ιδιώτες κάτοχοι ομολόγων (οι τράπεζες) να πληρώσουν το κόστος της ελληνικής διάσωσης. Εντελώς αντίθετος με αυτό το σκεπτικό ήταν ο γάλλος πρόεδρος της ΕΚΤ Ζαν Κλοντ Τρισέ ο οποίος «συμπαρέσυρε» για πολύ καιρό στην ίδια κατεύθυνση και τον Νικολά Σαρκοζί. Ο φόβος του Τρισέ, λέει η εφημερίδα, ήταν ότι η Ελλάδα πιθανόν να μην κατάφερνε να αποπληρώσει το νέο της δάνειο και με αυτό τον τρόπο ολόκληρο το ευρωσύστημα θα βυθιζόταν στην ανυποληψία με ανυπολόγιστες συνέπειες για κάθε μία ξεχωριστά από τις χώρες του ευρώ.

Η διχοστασία προκάλεσε όμως μεγαλύτερο πανικό. Οι αγορές είδαν ότι δεν αντιμετωπίζεται το πρόβλημα της Ελλάδας και έτσι επιτέθηκαν σε πιο ισχυρές οικονομίες όπως η Ιταλία και η Ισπανία. Ακολούθησε δεύτερος «μυστικός δείπνος» αυτή τη φορά στο Λουξεμβούργο στις 6 Μαΐου με τη συμμετοχή ορισμένων από τους υπουργούς Οικονομικών της ευρωζώνης συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας. Εκεί ο Τρισέ δήλωσε για πρώτη φορά απερίφραστα ότι ο ίδιος δεν συμφωνεί με τη συμμετοχή ιδιωτών (PSI) και κατά συνέπεια η ΕΚΤ δεν θα συμμετείχε στο μηχανισμό διάσωσης. Ετσι ολόκληρο το σχέδιο βρισκόταν στον αέρα.

Με πρωτοβουλία της Γερμανίας διοργανώνεται νέα μυστική συνάντηση των υπουργών Οικονομικών στη Βιέννη σε ένα παλιό ανάκτορο των Αψβούργων. Οι τράπεζες που κατέχουν ελληνικά ομόλογα δέχονται ασφυκτικές πιέσεις να δεχτούν «κούρεμα». Η ΕΚΤ επιμένει ότι η υποχρεωτική συμμετοχή σημαίνει χρεοκοπία για τους οίκους αξιολόγησης. Η ΕΚΤ θα σταματούσε σε αυτή την περίπτωση να δέχεται ελληνικά ομόλογα ως εγγύηση δανεισμού στις τράπεζες και έτσι η Ελλάδα θα βρισκόταν και ουσιαστικά σε χρεοκοπία. Γαλλία, Ιταλία και Ισπανία συμφώνησαν με την ΕΚΤ έχοντας απέναντί τους το γερμανικό μέτωπο. Το Βερολίνο όμως ήταν ανένδοτο και χρησιμοποίησε το τελευταίο του χαρτί: απείλησε την Ευρώπη ότι χωρίς επιβάρυνση των ιδιωτών δεν θα συμμετείχε στο πακέτο διάσωσης. Η Ελλάδα βρισκόταν ένα βήμα πριν το χάος καθώς η κυβέρνηση Παπανδρέου παρέπαιε.

Το ΔΝΤ αρκέστηκε να δώσει την έγκρισή του για τη δόση του Ιουλίου προκειμένου να αποφευχθεί το «μοιραίο».

Το βράδυ πριν την κρίσιμη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στις 21 Ιουλίου η Μέρκελ έκανε το τραπέζι στον Σαρκοζί στο μέγαρο της καγκελαρίας στο Βερολίνο. Κανείς από τους δύο δεν ευχαριστήθηκε τα πιάτα με τα λαχανικά και το στήθος πάπιας. Οι δύο ηγέτες τα βρήκαν «κάπου στη μέση». Η Γερμανία θα αποδεχόταν να ενισχυθούν οι ευρωπαϊκές οικονομίες με άμεσες αγορές ομολόγων από την ΕΚΤ και η Γαλλία θα συναινούσε στη συμμετοχή των τραπεζών στην αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Ο Τρισέ πήρε την τελευταία πτήση από τη Φρανκφούρτη για το Βερολίνο προκειμένου να συνυπογράψει το γαλλογερμανικό σύμφωνο.

Δεν πέρασαν μέρες για να αναφανούν νέες αντιρρήσεις. Πρώτη η Ολλανδία, μετά η Φινλανδία και ακολούθως η Σλοβενία ζήτησαν μεγαλύτερο κούρεμα καθώς με το 21% που είχε συμφωνηθεί το ελληνικό χρέος των 350 δισ. ευρώ θα μειωνόταν μόνο κατά 19 δισ. ευρώ. Και οι υπόλοιποι κατάλαβαν ότι το μεγαλήποβολο σχέδιο «πολύ φασαρία για το τίποτα».

Ο τότε πρωθυπουργός της Ελλάδας επεσήμανε τότε το αυτονόητο: «αν η Ευρώπη δεν μπορούσε να επιλύσει το ελληνικό πρόβλημα τότε δεν θα ήταν ικανή να λύσει κανένα άλλο». Εκτοτε το ελληνικό πρόβλημα παραμένει διαρκώς υπό συζήτηση, οι συναντήσεις των ευρωπαίων συνεχίζονται αλλά το ευρώ παραμένει μετέωρο.