Η οικονομική κρίση της Ευρώπης είναι πράγματι ευκαιρία. Η τελευταία έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την απασχόληση και τις κοινωνικές εξελίξεις στην Ευρωπαϊκή Ενωση το 2011 δείχνει με τον πιο ανάγλυφο τρόπο το νέο μωσαϊκό που δημιουργείται στην Ευρώπη των ανέργων, των φτωχών και των κοινωνικά αποκλεισμένων.
Μέχρι τα μέσα της χρονιάς έξι εκατομμύρια κάτοικοι της ΕΕ βρέθηκαν χωρίς δουλειά ενώ το ίδιο διάστημα δημιουργήθηκαν μόλις 1,5 εκατ. νέες θέσεις εργασίας. Οι μακροχρόνια άνεργοι αυξάνονται με ταχείς ρυθμούς και αποτελούν πλέον το 40% όσων βρίσκονται εκτός αγοράς εργασίας. Τα (θλιβερά) πρωτεία κατέχουν η Ισπανία και η Ελλάδα τόσο στους μακροχρόνια άνεργους όσο και στην ανεργία των νέων που προσεγγίζει στις δύο χώρες το 50%. Στις υπόλοιπες «περιορίζεται» προς το παρόν στο 25% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού.
Αλλά δεν είναι μόνο όσοι δεν έχουν κανένα απολύτως εισόδημα. Στις κατηγορίες των πολιτών που βλέπουν το βιοτικό τους επίπεδο να επιδεινώνεται ραγδαία εντάσσονται και όσοι αμείβονται με πενιχρούς μισθούς. Η Κομισιόν διαπιστώνει ότι «λόγω της έντασης της ύφεσης μετά το 2008 οι νέες θέσεις εργασίας χαρακτηρίζονται από πόλωση καθώς οι μισθοί κινούνται προς τα δύο άκρα». Όπως επισημαίνουν οι ερευνητές της Επιτροπής παρατηρείται «υπερσυγκέντρωση» πολύ υψηλά αμειβόμενου προσωπικού σε ορισμένους τομείς όπως η παροχή υπηρεσιών (συμπεριλαμβανομένων των χρηματοοικονομικών) ενώ σε άλλους κλάδους οι μισθοί παραμένουν στάσιμοι σε χαμηλά επίπεδα.
Συνέπεια αυτής της «πόλωσης» είναι η αύξηση των «φτωχών εργαζόμενων» που ξεπερνά τα 115 εκατ. κατοίκους της Ένωσης. Εν δυνάμει «φτωχό» είναι και ένα επιπλέον ποσοστό της τάξης του 8% των εργαζομένων στην ΕΕ που κινδυνεύει να υποπέσει σε αυτή την κατηγορία. Ανησυχητική είναι και η (εύλογη) διαπίστωση της Κομισιόν για τη δημογραφική εξέλιξη καθώς σημειώνεται ότι η ύπαρξη παιδιών καθιστά περισσότερο επισφαλές ένα ζευγάρι από οικονομικής άποψης «λόγω της έντασης στην αγορά εργασίας».
Παράγοντα «φτωχοποίησης» του εργαζόμενου πληθυσμού αποτελούν και οι εργασιακές σχέσεις καθώς όσοι απασχολούνται με ελαστικούς ή επισφαλείς όρους (μερική, εποχική ή κατ’ αποκοπή εργασία) αμείβονται με μισθούς (κατ’ αναλογία) 14% χαμηλότερους από τους αντίστοιχους όσων απασχολούνται με μόνιμη και σταθερή σχέση εργασίας. Η όξυνση των οικονομικών και κοινωνικών αποκλίσεων στους κόλπους της Ενωσης ολοκληρώνεται με την «επιλεκτική κινητικότητα» των εργαζομένων. Όπως έδειξε και η πρόσφατη έρευνα της γερμανικής στατιστικής υπηρεσίας Ifo τα μεταναστευτικά κύματα πολιτών της ΕΕ κινούνται προς τις εύρωστες οικονομικά χώρες όπως η Γερμανία αφήνοντας χώρες όπως η Ισπανία, η Ιρλανδία και η Ελλάδα αντιμέτωπες με το διπλό πρόβλημα της ύφεσης και της απώλειας εργατικού δυναμικού. Η επιδεινούμενη οικονομική κρίση συνιστά λοιπόν μια ευκαιρία είτε για σύγκλιση είτε για περαιτέρω μεγέθυνση του χάσματος πλουσίων και φτωχών στην Ευρώπη.
