Σφυροκοπήθηκαν για δεύτερη ημέρα την Πέμπτη τα γερμανικά ομόλογα και το ευρώ. Και όλα δείχνουν ότι η σημερινή ημέρα θα «σφραγίσει» τη χειρότερη εβδομάδα στο 12χρονο βίο της ζώνης του ευρώ. Η κρίσιμη εξέλιξη, που ίσως αποδειχθεί – όλοι βεβαίως το απεύχονται – ότι ισοδυναμεί με το άνοιγμα του κουτιού της Πανδώρας, είναι το πρωτοφανές φιάσκο με τη δημοπρασία 10ετών ομολόγων της γερμανικής κυβέρνησης την Τετάρτη.

Η χθεσινή αποτυχία της τριμερούς συνάντησης Μέρκελ-Σαρκοζί-Μόντι για το ευρωομόλογο και το ρόλο της ΕΚΤ δεν συνέβαλε στην αναστροφή του κλίματος. Ούτε βεβαίως η ανέλπιστη ανάκαμψη του ηθικού των Γερμανών επιχειρηματιών το Νοέμβριο, για πρώτη φορά από τον περασμένο Ιούνιο, που κατέγραψε επίσης χθες το ινστιτούτο Ifo.

Λέγεται ότι οι αγορές έχουν συμπεριφορά αγέλης. Λέγεται επίσης ότι εκείνο που «μετρά» περισσότερο στις αγορές είναι η «ψυχολογία». Δηλαδή η εμπιστοσύνη.

Οταν το κλονιστεί η εμπιστοσύνη, όταν δηλαδή στο μυαλό των επενδυτών μπουν αμφιβολίες για την ισχύ ή την ικανότητα ή την αποτελεσματικότητα ενός επενδυτικού προϊόντος, τότε ξεκινά μια πορεία κατηφορική που δύσκολα μπορεί να αντιστραφεί. Εν προκειμένω η εμπιστοσύνη που μοιάζει να κλονίζεται αφορά την ισχύ του γερμανικού οικονομικού μοντέλου. Το οποίο, ως γνωστόν, αποτελεί τη γραμμή Μαζινό ολόκληρης της ευρωζώνης για την αντιμετώπιση και υπέρβαση της κρίσης χρέους.

Η αδυναμία της γερμανική κυβέρνησης να πουλήσει 10ετή ομόλογα μόλις 6 δισ. ευρώ αποτέλεσε αναμφίβολα ένα ρήγμα στη γραμμή Μαζινό. Και η χθεσινή εμμονή της Ανγκελα Μέρκελ στις σύγχρονες τευτονικές πληθωριστικές ιδεοληψίες, όπως αυτές διαμορφώθηκαν έπειτα από τις αλγεινές εμπειρίες της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης που οδήγησαν στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ουδόλως περιόρισε (αν δεν διεύρυνε) το ρήγμα.
«Τίποτε δεν άλλαξε σε ό,τι αφορά τη θέση μου», απάντησε η Μέρκελ σε ό,τι αφορά την έκδοση ευρωομολόγου. «Η Γαλλία και η Γερμανία έχουν ιστορικά διαφορετικές απόψεις για την Ευρωτράπεζα», πρόσθεσε ο γάλλος πρόεδρος

Νικολά Σαρκοζί.

Η διαφορά της Γερμανίας με την υπόλοιπη Ευρώπη (είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και οι δορυφόροι του Βερολίνου, όπως η Χάγη, το Ελσίνκι και η Βιέννη τηρούν αμήχανη σιγή) συνοψίζεται σε δύο σκέλη: στην έκδοση ευρωομολόγου με αντάλλαγμα «γερμανικού τύπου» εποπτεία (έως και επιτροπεία) στα επιρρεπή σε δημοσιονομικούς εκτροχιασμούς οικονομικά επιτελεία των κρατών-μελών και στη διεύρυνση του ρόλου της Ευρωτράπεζας προς την κατεύθυνση των… άλλων Κεντρικών Τραπεζών της υφηλίου, που έχουν τη δυνατότητα να παρεμβαίνουν στις αγορές για την στήριξη όχι μόνο της σταθερότητας των τιμών (είναι η μοναδική αποστολή που ανέχεται για την ΕΚΤ η Μέρκελ) αλλά και για την στήριξη της σταθερότητας των οικονομιών.

Μορατόριουμ για την ΕΚΤ
Από όσα φάνηκαν κατά την τριμερή (ουσιαστικά διμερή) συνέντευξη τύπου που δόθηκε χθες στο Στρασβούργο, η Μέρκελ απέρριψε ασυζητητί την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που είχε παρουσιάσει την προηγουμένη ο Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο για έκδοση ευρωομολόγου. Επίσης, απέρριψε και την πρόταση για αλλαγή του ρόλου της ΕΚΤ, αν και όπως διεφάνη, το θέμα αυτό το κουβέντιασε με τον Σαρκοζί.
Είναι χαρακτηριστικές οι δηλώσεις των δύο ηγετών επ’ αυτού: Ο γάλλος πρόεδρος είπε ότι «η Γαλλία και η Γερμανία επιδίωξαν ένα συμβιβασμό για το ρόλο της ΕΚΤ». Η γερμανίδα καγκελάριος είπε ότι «οι συζητούμενες αλλαγές της Συνθήκης της ΕΕ δεν αφορούν την ΕΚΤ». Οι δύο ηγέτες, πάντως, συμφώνησαν σε ένα μορατόριουμ δηλώσεων σε ό,τι αφορά το φλέγον ζήτημα της ΕΚΤ. Διότι οι Γάλλοι υπουργοί δεν έχαναν ευκαιρία το τελευταίο διάστημα για να «καρφώνουν» την άκαμπτη στάση του Βερολίνο στο ζήτημα μετατροπής της ΕΚΤ σε μια «κανονική Κεντρική Τράπεζα».
Εν κατακλείδι, στο Στρασβούργο επιβεβαιώθηκε η πάγια πολιτική αρχή που λέει ότι δεν έχουν νόημα οι συναντήσεις κορυφής αν δεν έχει υπάρξει επαρκής προετοιμασία των θεμάτων που θα συζητηθούν από τα επιτελεία των δύο πλευρών.
Και το ερώτημα που αβίαστα ανακύπτει είναι τι πρόκειται να γίνει από δω και στο εξής. Η επόμενη αναζήτηση στρατηγικής για τη διάσωση της ευρωζώνης και του ευρώ θα γίνει την προσεχή Τρίτη στο Eurogroup. Μεσολαβεί ένα κρίσιμο τετραήμερο προετοιμασίας – και πιέσεων βεβαίως προς το Βερολίνο. Οσο για την προθεσμία για να σωθεί η παρτίδα, αυτή μάλλον εκπνέει ανήμερα της Αγίας Αννας, στη σύνοδο κορυφής της 9ης Δεκεμβρίου. Φυσικά μέχρι τότε οι θύελλες των αγορών ενδέχεται να έχουν ρίξει τη γερμανική αγορά ομολόγων άρα και ολόκληρο το καράβι του ευρώ στα βράχια.

Ευτυχώς όμως που μεσολαβεί η γιορτή του Αη Νικόλα…