«Τίποτε δεν άλλαξε σε ό,τι αφορά τη θέση μου». Αυτή ήταν η λακωνική απάντηση της Ανγκελα Μέρκελ στην πρώτη ερώτηση που εκλήθη να απαντήσει μετά το πέρας της συνάντησης που είχε την Πέμπτη στο Στρασβούργο με το Νικολά Σαρκοζί και το Μάριο Μόντι. Στην κοινή συνέντευξη τύπου που έδωσαν οι ηγέτες της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Ιταλίας διεφάνη η πλήρης αδυναμία του Βερολίνου να ξεπεράσει τις δημοσιονομικές εμμονές και τις αντιπληθωριστικές ιδεοληψίες που το ταλανίζουν εδώ και δεκαετίες και οι οποίες, όσο κλιμακώνεται η ευρωπαϊκή κρίση, εξελίσσονται τάχιστα σε ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια της ευρωζώνης και του ευρώ.
Είναι χαρακτηριστική, άλλωστε, η επεξηγηματική απόφανση του Σαρκοζί ότι «η Γαλλία και η Γερμανία έχουν ιστορικά διαφορετικές απόψεις για την Ευρωτράπεζα». Πρόκειται βεβαίως για τις διαφορετικές απόψεις που παραλίγο να τινάξουν στον αέρα την ΕΚΤ πριν ακόμη λειτουργήσει, οδηγώντας στην επιεικώς αστεία σολομώντεια λύση του χωρισμού της οκταετούς θητείας του πρώτου προέδρου της ΕΚΤ σε δύο τετραετίες, ώστε την πρώτη να προεδρεύσει ένας άνθρωπος των Γερμανών και ειδικότερα της Bundesbank, ο οπαδός της δημοσιονομικής ορθοδοξίας και ορκισμένος πολέμιος του πληθωρισμού ολλανδός τραπεζίτης Βιμ Ντούιζενμπεργκ, και στη δεύτερη ο «χαλαρός» και «κοινωνιστής» και εν πάση περιπτώσει ευεπίφορος σε πολιτικές πιέσεις γάλλος τραπεζίτης Ζαν-Κλοντ Τρισέ.
Εκ των υστέρων ο Ντούιζενμπεργκ αποδείχθηκε πιο χαλαρός και πιο φιλοσοφημένος από τον Τρισέ, όμως η γαλλογερμανική κόντρα του 1999 απέδειξε ότι η αδιαλλαξία των δύο «σχολών» σκέψης μπορούν in extremis να φθάσουν μέχρι τα όρια της γελοιότητας. Σε περίοδο οικονομικής νηνεμίας τα καπρίτσια των… ταλιμπάν των δύο σχολών μπορούν να εκληφθούν και ως διασκεδαστικά. Σε περίοδο υπαρξιακής κρίσης της ευρωζώνης, σαν κι αυτή που διανύουμε, μοιάζουν μάλλον εξοργιστικά.
Η διαφορά συνοψίζεται σε δύο σκέλη: στην έκδοση ευρωομολόγου με αντάλλαγμα «γερμανικού τύπου» εποπτεία (έως και επιτροπεία) στα επιρρεπή σε δημοσιονομικούς εκτροχιασμούς οικονομικά επιτελεία των κρατών-μελών και στη διεύρυνση του ρόλου της Ευρωτράπεζας προς την κατεύθυνση των… άλλων Κεντρικών Τραπεζών της υφηλίου, που έχουν τη δυνατότητα να παρεμβαίνουν στις αγορές για την στήριξη όχι μόνο της σταθερότητας των τιμών (είναι η μοναδική αποστολή που ανέχεται για την ΕΚΤ η Μέρκελ) αλλά και για την στήριξη της σταθερότητας των οικονομιών.
Από όσα φάνηκαν κατά την τριμερή (ουσιαστικά διμερή) συνέντευξη τύπου που δόθηκε σήμερα στο Στρασβούργο, η Μέρκελ απέρριψε ασυζητητί την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που παρουσίασε χθες ο Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο για έκδοση ευρωομολόγου. Επίσης, απέρριψε και την πρόταση για αλλαγή του ρόλου της ΕΚΤ, αν και όπως διεφάνη, το θέμα αυτό το κουβέντιασε με τον Σαρκοζί.
Είναι χαρακτηριστικές οι δηλώσεις των δύο ηγετών επ’ αυτού: Ο γάλλος πρόεδρος είπε ότι «η Γαλλία και η Γερμανία επιδίωξαν ένα συμβιβασμό για το ρόλο της ΕΚΤ». Η γερμανίδα καγκελάριος είπε ότι «οι συζητούμενες αλλαγές της Συνθήκης της ΕΕ δεν αφορούν την ΕΚΤ».
Ολες οι άλλες ατάκες των δύο ηγετών, όπως οι διαβεβαιώσεις και οι αποφάνσεις της Μέρκελ ότι «θα κάνουμε τα πάντα για να στηρίξουμε το ευρώ» και ότι «η ευρωζώνη πρέπει να προωθήσει την δημοσιονομική σύγκλιση» ή οι προεκλογικοί μεγαλοϊδεατισμοί του πολιτικά μελλοθάνατου στις προεδρικές του Απριλίου Σαρκοζί του τύπου «εγώ και η κυρία Μέρκελ εμπιστευόμαστε την Ιταλία του κ. Μόντι» και του τύπου «οι ηγέτες της Ευρώπης εργάζονται για να προστατεύσουν τους πολίτες», σίγουρα δεν πείθουν τις περιβόητες «αγορές» ότι η Ευρώπη θέλει και μπορεί να ξεφύγει από τη δίνη της κρίσης.
Το συμπέρασμα της σημερινής επαφής Μέρκελ-Σαρκοζί είναι ότι δεν έχουν νόημα οι συναντήσεις κορυφής αν δεν έχει υπάρξει επαρκής προετοιμασία των θεμάτων που θα συζητηθούν από τα επιτελεία των δύο πλευρών. Το αδιέξοδο το συνειδητοποίησαν και η Μέρκελ και ο Σαρκοζί, γι’ αυτό και συμφώνησαν να κηρύξουν «σιγή ασυρμάτου» για το θέμα της ΕΚΤ. Η σιγή αφορά κυρίως του λαλίστατους Γάλλους υπουργούς, που δεν έχαναν ευκαιρία τις τελευταίες ημέρες για να ζητούν από το Βερολίνο να εγκαταλείψει την αδιάλλακτη στάση του.
«Εκφράζουμε όλοι την εμπιστοσύνη μας στην ΕΚΤ και στην ηγεσία της και σε ένδειξη σεβασμού της ανεξαρτησίας της τράπεζας πρέπει να σταματήσουμε να εκφράζουμε θετικά ή αρνητικά αιτήματα για τη λειτουργία της», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Σαρκοζί.
Οι διαπραγματεύσεις, λοιπόν, θα συνεχιστούν εν κρυπτώ. Και η επόμενη αναζήτηση στρατηγικής για τη διάσωση της ευρωζώνης και του ευρώ θα γίνει την προσεχή Τρίτη στο Eurogroup. Μεσολαβεί ένα κρίσιμο τετραήμερο προετοιμασίας – και πιέσεων βεβαίως προς το Βερολίνο. Οσο για την καταληκτική ημερομηνία για την εξεύρεση λύσης, αυτή είναι η 9η Δεκεμβρίου. «Πριν από τη σύνοδο κορυφής της ΕΕ, στις 9 Δεκεμβρίου, θα παρουσιασθούν οι γαλλογερμανικές προτάσεις για αλλαγές στις συνθήκες της ΕΕ», διευκρίνισε ο Σαρκοζί.
