Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο παρουσίασε το μεσημέρι της Τετάρτης τις προτάσεις της Κομισιόν για την επανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών αλλά και γενικότερα για την αντιμετώπιση της κρίσης στην Ελλάδα και στην ευρωζώνη. Ωστόσο, ο κ. Μπαρόζο απέτυχε να παρουσιάσει ένα σαφές σχέδιο, κάτι που σύμφωνα με πηγές των Βρυξελλών με τις οποίες συνομίλησε «Το Βήμα», αποτυπώνει την ύπαρξη σοβαρών διαφωνιών ενόψει της Συνόδου Κορυφής στις 23 Οκτωβρίου.

Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι υπήρξε έντονη διαμάχη εντός της Επιτροπής σχετικά με το αν ο κ. Μπαρόζο θα αναφερόταν στην ομιλία του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο ακριβές ύψος της αύξησης των συντελεστών κεφαλαιακής επάρκειας (Core Tier 1) που είναι αναγκαίο. Οπως έγραψαν άλλωστε την Τετάρτη οι Financial Times, συζητείται η αύξηση του συντελεστή αυτού στο 9%, αρκετά ψηλότερα από το ύψος που είχε ληφθεί υπόψη στα stress tests των ευρωπαϊκών τραπεζών πριν από τρεις μήνες. Αυτός ήταν και ο λόγος που τελικά ο πρόεδρος της Επιτροπής περιορίστηκε σε μία γενικόλογη αναφορά για έναν «προσωρινά υψηλότερο δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας έπειτα από τον συνυπολογισμό της έκθεσής τους» στο κρατικό χρέος των οικονομιών της ευρωζώνης.

Τα βασικά σημεία της Εκθεσης της Κομισιόν
Ωστόσο, η γενικότερη παρουσίαση ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου του οδικού χάρτη της Επιτροπής για τη σταθερότητα και την ανάπτυξη περιείχε ενδιαφέροντα στοιχεία. Και αυτό καθώς περιγράφει τον «μεγάλο συμβιβασμό» που επιδιώκουν οι Ευρωπαίοι ενόψει της Συνόδου Κορυφής. Υπάρχουν πέντε βασικά σημεία που επεσήμανε ο κ. Μπαρόζο.

Το πρώτο είναι να δοθεί μία αποφασιστική απάντηση στο ελληνικό πρόβλημα. Πέραν όμως της αναγκαιότητας να δοθεί η έκτη δόση εφόσον το πρόγραμμα της τρόικας εφαρμόζεται, ο κ. Μπαρόζο απέφυγε άλλες λεπτομέρειες. Αλλωστε, κοινοτικοί αξιωματούχοι επιβεβαίωναν στο «Βήμα» την Τετάρτη το απόγευμα ότι η Γερμανία εμφανίζεται να επιμένει σε ένα κούρεμα του ελληνικού χρέους της τάξης του 50% ενώ η Γαλλία και η ΕΚΤ επιμένουν ότι πρέπει να αποφευχθεί με κάθε τρόπο ένα πιστωτικό γεγονός (credit event) για να μην ενεργοποιηθούν τα ασφάλιστρα κινδύνου.

Το δεύτερο είναι η ενίσχυση της άμυνας της ευρωζώνης μέσω της πλήρους εφαρμογής του αναθεωρημένου Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης και της ενίσχυσης των δυνατοτήτων του προσωρινού μηχανισμού σταθερότητας (EFSF) για να παρεμβαίνει τόσο στην πρωτογενή όσο και στη δευτερογενή αγορά. Ο κ. Μπαρόζο δεν αναφέρθηκε στην αύξηση των υπαρχόντων εγγυήσεων προς τον EFSF, τόνισε όμως ότι η νωρίτερη ενεργοποίηση του μόνιμου μηχανισμού (από το 2013 στα μέσα του 2012) θα ήταν μία καλή λύση.

Το τρίτο θέμα ήταν η επανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Πέραν των όσων προαναφέρθησαν, ο κ. Μπαρόζο ετάχθη πλήρως με τη γερμανική θέση ότι οι τράπεζες θα πρέπει πρώτα να αναζητήσουν κεφάλαια με ίδια μέσα (π.χ αναδιαρθρώσεις) και στη συνέχεια οι εθνικές αρχές να της βοηθήσουν. Μόνο ως έσχατο μέσο θα μπορούν να προσφύγουν στον EFSF. Αυτό που έχει πάντως ενδιαφέρον είναι ότι την Τετάρτη η υπουργός Προϋπολογισμού της Γαλλίας Βαλερί Πεκρές δήλωσε ότι το Παρίσι είναι έτοιμο να προσφέρει δανειακές ενέσεις στις γαλλικές τράπεζες και δεν θα περιμένει το EFSF – σε μία κίνηση που διαφοροποιεί σημαντικά τις θέσεις που διατύπωνονταν από το Μέγαρο των Ηλυσίων τις προηγούμενες ημέρες.

Το τέταρτο σημείο αφορούσε στην προώθηση αναπτυξιακών εργαλείων μέσω κοινοτικών πολιτικών, καθώς τα εθνικά μέσα εμφανίζονται περιορισμένα σε περίοδο οικονομικής κρίσης.

Τέλος, αναφέρθηκε στην ενίσχυση της οικονομικής διακυβέρνησης της ευρωζώνης. Προτάσεις για αυτό αναμένεται να καταθέσει στη Σύνοδο της 23ης Οκτωβρίου ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν βαν Ρομπάι. Ο κ. Μπαρόζο τόνισε ότι σε αυτό το πλαίσιο θα πρέπει να εξεταστεί και η ενίσχυση των αρμοδιοτήτων του επιτρόπου που είναι αρμόδιος για οικονομικές και νομισματικές υποθέσεις.

Επιπλέον όμως, στη σχετική έκθεση της Κομισιόν επισημαίνεται ότι οι αποφάσεις για την οικονομική διακυβέρνηση θα πρέπει να είναι προωθημένες ώστε η Επιτροπή ή και το Συμβούλιο να μπορούν να παρεμβαίνουν στην κατάρτιση των εθνικών προϋπολογισμών, αλλά και να παρεμβαίνουν κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους ζητώντας τροποποιήσεις.

Και «μοντέλο Σένγκεν» και αλλαγή Συνθηκών

Τέλος, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει τόσο να ληφθεί υπόψη η πρόβλεψη περί ενισχυμένης συνεργασίας (enhanced governance) για την οικονομική κυβέρνηση ώστε να μπορούν να υπερπηδώνται εμπόδια και χρονοβόρες διαδικασίες χωρίς τον βραχνά της ομοφωνίας όσο και να εξεταστεί το ενδεχόμενο αναθεώρησης των Συνθηκών. Ξεκαθαρίζει όμως ότι αυτό θα αφορά σε ένα πιο μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και όχι στην αντιμετώπιση των τρεχόντων προβλημάτων. Η ενισχυμένη συνεργασία δεν είναι άλλη από αυτή που έχει υιοθετηθεί στη Συνθήκη Σένγκεν.