Ο κρατικός προϋπολογισμός για το 2010 αποβλέπει στην ανάταξη της οικονομίας, στην υλοποίηση των κυβερνητικών δεσμεύσεων, στη στρατηγική ανάπτυξης, στην αναδιανομή του εισοδήματος και στην ενίσχυση της διαφάνειας, είπε ο υπουργός Οικονομικών Γ. Παπακωνσταντίνου, παρουσιάζοντας το προσχέδιο του προϋπολογισμού στο Υπουργικό Συμβούλιο. Ο κ. Παπακωνσταντίνου είπε ότι είναι μεγάλη του τιμή που παρουσιάζει το προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2010, εν μέσω εξαιρετικά δυσμενών συνθηκών και ενώ τα χρόνια διαρθρωτικά προβλήματα έχουν διογκωθεί. Ξεκινάμε, πρόσθεσε, ένα πολυετές πρόγραμμα στήριξης της ανταγωνιστικότητας, της οικονομίας, ανάκτησης του κύρους και της αξιοπιστίας της χώρας.

Ο υπουργός Οικονομικών, παρουσιάζοντας τις βασικές αρχές του προσχεδίου του προϋπολογισμού, είπε ότι είναι ένας μεταβατικός προϋπολογισμός, που συντάχθηκε σε ελάχιστο χρονικό διάστημα και σε συνεργασία με όλους τους υπουργούς. Υλοποιεί, πρόσθεσε, τις δεσμεύσεις του ΠΑΣΟΚ, στηρίζει τις οικονομικά ασθενέστερες τάξεις και πρόκειται για το πρώτο σοβαρό νοικοκύρεμα των Οικονομικών.

Αύξηση εσόδων κατά 4,5 δισ. ευρώ και μείωση δαπανών πάνω από 1,6 δισ. ευρώ προβλέπει για το 2010 το προσχέδιο του προϋπολογισμού που ισορροπώντας σε «τεντωμένο σκοινί» προσπαθεί να συνδυάσει το δημοσιονομικό νοικοκύρεμα με την τήρηση προεκλογικών εξαγγελιών και την ενίσχυση της οικονομίας.

Εξοικονομώντας συνολικά 7,8 δισ. ευρώ, το οικονομικό επιτελείο θέτει ως άμεσο δημοσιονομικό στόχο τη μείωση του ελλείμματος στο 9,4% (από 12,7% φέτος βάσει της Κομισιόν), τη συγκράτηση του δημοσίου χρέους και συγκράτηση της πτώσης του ΑΕΠ από 1,5% φέτος, στο 0,3% το 2010.

Η αύξηση των εσόδων θα προέλθει, σύμφωνα με την εισήγηση του υπουργού Οικονομικών Γ.Παπακωνσταντίνου, κατά 1,2 δισ. ευρώ από την πάταξη της φοροδιαφυγής και την είσπραξη ληξιπρόθεσμων οφειλών, κατά 1,5 δισ. ευρώ από τις αλλαγές στη φορολογία εισοδήματος ακινήτων και την αύξηση των εμμέσων φόρων (ανακοινώθηκε αύξηση ειδικών φόρων κατανάλωσης σε τσιγάρα και ποτά με απόδοση 250 εκατ. ευρώ), ενώ 1 δισ. ευρώ θα αποδώσουν οι έκτακτες εισφορές κοινωνικής ευθύνης.

Η αναπροσαρμογή των φόρων σε ποτά και τσιγάρα θα είναι της τάξης του 10%, ενώ δεν έχει ακόμη αποφασιστεί η αύξηση του φόρου στο πετρέλαιο η οποία είναι υποχρεωτική από την Ευρωπαϊκή Ένωση, διευκρίνησε ο υπουργός.

Στο μέτωπο των δαπανών, οι δαπάνες εκτός τόκων θα μειωθούν κατά 1,6 δισ. ευρώ, οι δαπάνες για εξοπλισμούς κατά 500 εκατ. ευρώ, τα χρέη των νοσοκομείων θα περιοριστούν κατά 1,4 δισ. ευρω, οι καταναλωτικές δαπάνες του δημοσίου θα είναι μειωμένες κατά 24%, ενώ η κατάργηση της απόσυρσης θα οδηγήσει σε εξοικονομήσεις 400 εκατ. ευρώ.

Αδιαπραγμάτευτος στόχος όμως παραμένει, τόνισε ο Γ.Παπακωνσταντίνου, η επανεκκίνηση της οικονομικής δραστηριότητας, η στήριξη των οικονομικά αδύναμων και της απασχόλησης των νέων και η αναδιάταξη των δαπανών υπέρ της εκπλήρωσης κοινωνικών και αναπτυξιακών στόχων.

Με τον προϋπολογισμό, όπως είπε ο υπουργός, υλοποιούνται οι δεσμεύσεις για αύξηση των πόρων στην Παιδεία κατά 1 δισ. ευρώ, την πρόσληψη 3.000 νοσηλευτών στο ΕΣΥ, αύξηση του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων κατά 4% του ΑΕΠ, επιδότηση των ασφαλιστικών εισφορών για τους νέους, αύξηση των επιδομάτων ανεργίας.

Ακόμη προβλέπεται αύξηση 1,5% σε μισθούς και συντάξεις μέσω της εισοδηματικής πολιτικής, αύξηση των αγροτικών συντάξεων κατά 30 ευρώ από την 1η Οκτωβρίου και κατά 20 ευρώ από τα μέσα του 2010, αύξηση της επιστροφής του ΦΠΑ των αγροτών από το 7% στο 11%, κτλ

Μάλιστα στην συνέντευξη Τύπου για την παρουσίαση του προϋπολογισμού, ο υπουργός Οικονομικών έδωσε συγκεκριμένα παραδείγματα τα οποία αποδεικνύουν ότι αυτό που επιχειρήθηκε είναι η όποια αύξηση και παροχή να καλυφθεί από συγκεκριμένα κονδύλια που εξοικονομήθηκαν από άλλες παρεμβάσεις.

Για παράδειγμα το ποσό που εξοικονομείται από την κατάργηση του μέτρου της απόσυρσης θα χρησιμοποιηθεί για την ενίσχυση των πόρων για την Παιδεία, το ποσό από τη μείωση των εξοπλιστικών δαπανών θα κατευθυνθεί για την επιδότηση ασφαλιστικών εισφορών νέων και την αύξηση των αγροτικών συντάξεων, η αύξηση του ΕΦΚ σε τσιγάρα-ποτά θα χρησιμοποιηθεί για την πρόσληψη 3.000 νοσηλευτών στα νοσοκομεία (70 εκ.) και την αύξηση της επιστροφής ΦΠΑ στους αγρότες (150 εκ.)

Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι «δεν μπορούμε να κάνουμε πολιτική με δανεικά» τόνισε χαρακτηριστικά ο Γ.Παπακωνσταντίνου.

Απαντώντας σε σχετικές ερωτήσεις ο υπουργός Οικονομικών διευκρίνισε ότι τα εισοδήματα του 2009 θα φορολογηθούν με την υπάρχουσα φορολογική κλίμακα και το νέο φορολογικό νομοσχέδιο το οποίο θα είναι έτοιμο τον Μάρτιο θα αφορά τα εισοδήματα που θα αποκτηθούν το 2010.

Σύμφωνα με τον κ. Παπακωνσταντίνου στόχος του υπουργείου είναι η κατάργηση όσο το δυνατόν περισσότερων φοροαπαλλαγών και της αυτοτελούς φορολόγησης συμπεριλαμβανόμενων δικαστικών και βουλευτών.

Επίσης, είπε ότι δεν είναι στην πρόθεση της κυβέρνησης η αύξηση με το νέο φορολογικό νομοσχέδιο του ανώτατου φορολογικού συντελεστή που σήμερα είναι 40%. Κατέστησε σαφές ότι δεν πρόκειται να φορολογηθούν οι τόκοι των καταθέσεων, ενώ δήλωσε ότι δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή σκέψη αλλαγής των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων.

Ο υπουργός πρόσθεσε ότι δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή πρόθεση να χορηγηθεί επίδομα θέρμανσης, καθώς το σχετικό κονδύλι καλύπτεται από το επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης ενώ θα επανεξεταστεί η σκοπιμότητα ύπαρξης του Εθνικού Ταμείου Κοινωνικής Συνοχής.

Μελλοντικά επίσης θα εξεταστεί η δυνατότητα αύξησης των εισοδηματικών ορίων για τους δικαιούχους τους ΕΚΑΣ, καθώς δεν υπάρχει σχετική πρόβλεψης στο προσχέδιο του προϋπολογισμού.

Όσον αφορά το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων αυτό θα αναλύεται στο τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού το οποίο θα κατατεθεί στη Βουλή στις 20 Νοεμβρίου.

Τέλος, ερωτηθείς ο κ. Παπακωνσταντίνου για πιθανές περαιτέρω αλλαγές στο ασφαλιστικό είπε ότι το ζήτημα του ασφαλιστικού είναι κάτι που δεν κλείνει ποτέ.

Τι προβλέπει ο προϋπολογισμός σε όλα τα «μέτωπα»

Έσοδα

Σύμφωνα με το προσχέδιο, τα καθαρά έσοδα του προϋπολογισμού 2010 προβλέπεται να διαμορφωθούν στο ύψος των 57.510 εκατ. ευρώ και σύμφωνα με την πρόβλεψη αυτή τα έσοδα διαμορφώνονται στο 23,5% του ΑΕΠ από το 21,4% του έτους 2009.

Προβλέπεται αύξηση των τακτικών εσόδων του δημοσίου το 2010 κατά 3,82 δισ. ευρώ. Τα τακτικά έσοδα του προϋπολογισμού θα ανέλθουν σε 56,9 δισ. ευρώ έναντι 53,08 δισ. ευρώ το 2009 και θα παρουσιάσουν αύξηση 7,2%.

Tα φορολογικά έσοδα θα αυξηθούν κατά 3,65 δισ. ευρώ (αύξηση 7,2%) και θα ανέλθουν στα 54,225 δισ. ευρώ από 50,570 δισ. ευρώ το 2009.

H αύξηση θα προέλθει από τη φορολογική πολιτική που θα ακολουθήσει η κυβέρνηση το 2010.

Επιπλέον, στην αύξηση των εσόδων αναμένεται να συμβάλουν μια σειρά από φορολογικά μέτρα που ελήφθησαν κατά τη διάρκεια του έτους φέτος από την προηγούμενη κυβέρνηση.

Έτσι προβλέπεται αύξηση των εσόδων από την πλήρη απόδοση της αναπροσαρμογής από 26/6/2009 του ειδικού φόρου κατανάλωσης στην αμόλυβδη βενζίνη από την πλήρη απόδοση της αναπροσαρμογής του τέλους συνδρομητών κινητής τηλεφωνίας και της επιβολής τέλους στα καρτοκινητά τηλέφωνα.

Οι γενικές κατηγορίες εσόδων από τις οποίες θα προέλθει η αύξηση των φορολογικών εσόδων το 2010 κατά 3,7 δισ. ευρώ είναι οι ακόλουθες:

* Η ενεργοποίηση των μηχανισμών για την είσπραξη ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το δημόσιο και τον περιορισμό της φοροδιαφυγής από την οποία εκτιμάται ότι θα προέλθουν 1,2 δισ. ευρώ.
* Το νέο πλαίσιο φορολόγησης των εισοδημάτων και της περιουσίας αλλά και από τις αυξήσεις σε ορισμένους ειδικούς φόρους κατανάλωσης όπως σε ποτά και τσιγάρα από τα οποία θα προέλθουν συνολικά 1,5 δισ. ευρώ.
* Την έκτακτη εισφορά κοινωνικής ευθύνης από τις πολύ κερδοφόρες επιχειρήσεις για τη μεγάλη ακίνητη περιουσία από τις οποίες θα εισπραχθεί ένα δισ. ευρώ προκειμένου να καταβληθεί η χορήγηση του έκτακτου επιδόματος Αλληλεγγύης.

Αναλυτικότερα, τα έσοδα από τους άμεσους φόρους αναμένεται να αυξηθούν κατά 8,9% και να ανέλθουν στα 23,725 δισ. ευρώ από 21,785 δισ. ευρώ φέτος.

Τα έσοδα από το φόρο εισοδήματος θα αυξηθούν κατά 3,5% και θα ανέλθουν σε 17,375 δισ. ευρώ από 16,790 δισ. ευρώ φέτος.

Στα φυσικά πρόσωπα η αύξηση θα είναι 4,4% και τα έσοδα που υπολογίζεται να εισπραχθούν θα ανέλθουν στα 11,4 δισ. ευρώ από 10,920 δισ. ευρώ φέτος.

Στα νομικά πρόσωπα προβλέπεται μείωση των εσόδων κατά 7,2% τα οποία και θα ανέλθουν στα 3,525 δισ. ευρώ από 3,8 δισ. ευρώ φέτος.

Τα έσοδα από τους φόρους στην περιουσία προβλέπεται να αυξηθούν κατά 82,1% και θα ανέλθουν στα 865 εκατ. ευρώ από 475 εκατ. ευρώ φέτος.

Τα έσοδα από τους άμεσους φόρους παρελθόντων οικονομικών ετών θα αυξηθούν κατά 4,8% και θα ανέλθουν σε 2,725 δισ. ευρώ από 2,6 δισ. ευρώ φέτος.

Οπως σημειώνεται στο προσχέδιο στην αύξηση των εσόδων από τους άμεσους φόρους κατά 8,9% αναμένεται να συμβάλουν οι αλλαγές στη φορολογία εισοδήματος μέσω της κατάργησης σημαντικών φοροαπαλλαγών και της ένταξης όλων των εισοδημάτων στην νέα ενιαία φορολογική κλίμακα.

Επίσης τα έσοδα από τους φόρους στην περιουσία λόγω της φορολόγησης της μεγάλης ακίνητης περιουσίας χωρίς εξαιρέσεις και της αναμόρφωσης της φορολογίας κληρονομιών, δωρεών και γονικών παροχών.

Ακόμη συμβολή στην ενίσχυση των εσόδων αυτών θα έχει η είσπραξη των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το δημόσιο καθώς και η έκτακτη εισφορά που θα κληθούν να πληρώσουν οι επιχειρήσεις και οι ιδιοκτήτες μεγάλης ακίνητης περιουσίας.

Τα έσοδα από τους έμμεσους φόρους προβλέπεται να αυξηθούν κατά 6% και να ανέλθουν στα 30,5 δισ. ευρώ από 28,785 δισ. ευρώ φέτος.

Τα έσοδα από τους φόρους συναλλαγών θα αυξηθούν κατά 4,1% και θα ανέλθουν σε 18,472 δισ. ευρώ από 17,741 δισ. ευρώ φέτος.

Ειδικότερα, τα έσοδα από ΦΠΑ θα αυξηθούν κατά 5% και θα ανέλθουν στα 17,315 δισ. ευρώ από 16,446 δισ. ευρώ φέτος.

Αξιοσημείωτο είναι ότι αύξηση 10,2% προβλέπεται στα έσοδα από το ΦΠΑ στον καπνό που θα προέλθει κυρίως από την αύξηση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στα τσιγάρα.

Ετσι τα έσοδα αυτά προβλέπεται να ανέλθουν στα 755 εκατ. ευρώ από 685 εκατ. ευρώ φέτος. Αντίστοιχα αυξημένα κατά 11,5% θα είναι τα έσοδα από τους λοιπούς ειδικούς φόρους κατανάλωσης καπνού όπου προβλέπεται να ανέλθουν στα 3,270 δισ. ευρώ από 2,934δισ. ευρώ φέτος.

Τα συνολικά έσοδα από τους φόρους κατανάλωσης προβλέπεται να αυξηθούν κατά 8% και να ανέλθουν στα 11,066 δισ. ευρώ από 10,174 δισ. ευρώ φέτος.

Σε αυτούς περιλαμβάνονται και τα έσοδα από τα τέλη κυκλοφορίας οχημάτων που προβλέπεται να αυξηθούν κατά 4% και να ανέλθουν στα 1,6 δισ. ευρώ από 5,33 δισ. ευρώ φέτος.

Δαπάνες

Οι συνολικές (πλην χρεολυσίων) δαπάνες περιορίζονται στο 31,1% του ΑΕΠ από το 33,7% του 2009.

Σε ό,τι αφορά τις δαπάνες, οι συνολικές πιστώσεις προβλέπεται να διαμορφωθούν στο 28,8% του ΑΕΠ το 2010 από το 29,7% του 2009 και αυτό παρά το γεγονός ότι στις πρωτογενείς δαπάνες περιλαμβάνονται και πιστώσεις, ύψους 2.120 εκατ. ευρώ για τη χρηματοδότηση των μέτρων της κοινωνικής και αναπτυξιακής πολιτικής, αλλά και τις αυξημένες δαπάνες για τόκους.

Τα 2.120 εκατ. ευρώ θα διατεθούν για:

  • την αύξηση των δαπανών για την παιδεία
  • την αύξηση των δαπανών για την υγεία και τις δαπάνες για το διορισμό νοσηλευτικού προσωπικού
  • τη χορήγηση εισοδηματικής πολιτικής σε επίπεδα πάνω από τον πληθωρισμό
  • την αύξηση των αγροτικών συντάξεων
  • την α’ φάση της σταδιακής αύξησης του επιδόματος ανεργίας και
  • τη χορήγηση της β’ δόσης του έκτακτου επιδόματος αλληλεγγύης

Παράλληλα, δόθηκε έμφαση στον περιορισμό των δαπανών (μετακινήσεις, προμήθειες, δημόσιες σχέσεις, λειτουργικές δαπάνες) και των λοιπών παροχών (υπερωρίες, συμμετοχή σε επιτροπές και συμβούλια). Οι δαπάνες αυτές είναι μειωμένες κατά 910 εκατ. ευρώ σε σχέση με τις εκτιμήσεις του 2009.

Αποδοχές – Συντάξεις

Οι δαπάνες αποδοχών και συντάξεων το 2010 θα αυξηθούν κατά 3,5%. Υπενθυμίζεται ότι αποτελούν περίπου το 45,9% των πρωτογενών δαπανών. Η κατά 3,5% αύξηση των δαπανών και των συντάξεων οφείλεται:

* στην εισοδηματική πολιτική του έτους 2010, η οποία προβλέπει αυξήσεις πάνω από τον πληθωρισμό
* στη μισθολογική εξέλιξη του προσωπικού
* στις δαπάνες που θα προκύψουν από τις νέες προσλήψεις ιατρικού, νοσηλευτικού, εκπαιδευτικού προσωπικού και αστυνομικών
* στην αύξηση των συντάξεων, λόγω εισοδηματικής πολιτικής των νέων συνταξιοδοτικών ρυθμίσεων και των νέων συνταξιούχων.

Εξάλλου, οι δαπάνες ασφάλισης, περίθαλψης και κοινωνικής προστασίας αντιπροσωπεύουν το 28,7% του συνόλου των πρωτογενών δαπανών. Βάση του προσχεδίου του κρατικού προϋπολογισμού οι δαπάνες ασφάλισης, περίθαλψης και κοινωνικής προστασίας θα καλύψουν την αύξηση των αγροτικών συντάξεων, τη χρηματοδότηση του ΙΚΑ κατά 1% του ΑΕΠ, το ΕΚΑΣ, τη χορήγηση πολυτεκνικού επιδόματος και του επιδόματος σε τρίτεκνες οικογένειες, την κρατική συμμετοχή στη χρηματοδότηση της κοινωνικής ασφάλισης, τη χρηματοδότηση του Ασφαλιστικού Κεφαλαίου Αλληλεγγύης Γενεών, και την καταβολή της β’ δόσης του επιδόματος αλληλεγγύης.

Σε ότι αφορά τις λειτουργικές και λοιπές δαπάνες το προσχέδιο αναφέρει ότι οι πιστώσεις της κατηγορίας αυτής είναι κατά 8,5% χαμηλότερες απ’ ότι το 2009. Το συνολικό ύψος των δαπανών αυτών ανέρχεται σε 9.765 εκατ. ευρώ

Επενδύσεις

Το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων 2010 καλείται να οδηγήσει τη χώρα, σύμφωνα με το προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού 2010 στην έξοδο από την κρίση, στο πλαίσιο μιας νέας αναπτυξιακής στρατηγικής.

Οι δαπάνες του προγράμματος προβλέπεται να φτάσουν τα 10.300 εκατ. ευρώ (αύξηση κατά 8,4% σε σχέση με το 2009). Οι δαπάνες αυτές αντιπροσωπεύουν το 4,2% του ΑΕΠ και κατανέμονται σε 6.950 εκατ. ευρώ για την προώθηση των έργων που συγχρηματοδοτούνται από πόρους της ΕΕ και σε 3.350 εκατ. ευρώ για έργα που θα χρηματοδοτηθούν αποκλειστικά από εθνικούς πόρους.

Μέσω του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων θα ενισχυθούν οι τομείς της εκπαίδευσης και της κατάρτισης, της υγείας και της πρόνοιας, της βιομηχανίας και της βιοτεχνίας, των μεγάλων έργων υποδομών και τα έργα υποδομών των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης α’ βαθμού όλης της χώρας.

Χρέος

Το χρέος της κεντρικής κυβέρνησης στο τέλος του 2009 εκτιμάται ότι θα ανέλθει στα 300.800 εκατ. ευρώ ή 125,3% του ΑΕΠ έναντι των 262.071 εκατ. ευρώ ή 109,6% του ΑΕΠ το 2008.

Σύμφωνα με το προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού 2010 το ύψος του χρέους της κεντρικής κυβέρνησης για το 2010 προβλέπεται να διαμορφωθεί στα 326.305 εκατ. ευρώ ή 133,6% του ΑΕΠ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 8,3 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ έναντι του 2009.

Σε ό,τι αφορά το χρέος της γενικής κυβέρνησης αναμένεται να διαμορφωθεί στα 294.950 εκατ. ευρώ (120,8% του ΑΕΠ) έναντι των 272.300 εκατ. ευρώ (113,4% του ΑΕΠ).

Οι δαπάνες για τόκους του χρέους της κεντρικής κυβέρνησης ως ποσοστό του ΑΕΠ προβλέπεται να φτάσουν στο 5,3% έναντι του 5,1% που ήταν το 2009 και του 4,7% που ήταν το 2008.