Υστερα από δύο μήνες σκληρών διαπραγματεύσεων με τη διοίκηση της Alpha Bank, ο επενδυτικός φορέας της οικογένειας που διοικεί το Κατάρ απέκτησε ποσοστό 4% στην ελληνική τράπεζα, στην πρώτη του τοποθέτηση σε ελληνικά blue chips. Χρειάστηκε να ταξιδέψει ο ίδιος ο πρόεδρος της ελληνικής τράπεζας κ. Ι. Κωστόπουλος στο Κατάρ για να κλείσει το deal αλλά και να επισκεφθούν πολλές φορές τα κεντρικά γραφεία της Alpha στην Αθήνα οι επενδυτικοί σύμβουλοι του κρατικού fund για να «ψάξουν» την ελληνική τράπεζα. Σε μια περίοδο μεγάλης χρηματιστηριακής κρίσης με κύριο χαρακτηριστικό την ανάληψη του χαμηλότερου δυνατού ρίσκου εκ μέρους των επενδυτών, τα πετροδολάρια των χωρών που εκμεταλλεύονται με τον καλύτερο τρόπο την εκτίναξη της τιμής του «μαύρου χρυσού» είναι ο κινητήριος μοχλός των αγορών. Και αν πριν από δύο χρόνια η είσοδος της Dubai Investments στη Marfin Popular Bank και στη MIG αντιμετωπίστηκε με σκεπτικισμό, τώρα η εμπλοκή αραβικών κεφαλαίων αποτελεί το όνειρο κάθε τραπεζίτη. Οι εξαγωγείς πετρελαίου κερδίζουν 2,1 τρισ. δολάρια ημερησίως, δηλαδή πολύ περισσότερα από αυτά που μπορούν να ξοδέψουν. Ετσι ένα μεγάλο μέρος αυτών των πετροδολαρίων τοποθετείται σε τεράστια κρατικά επενδυτικά κεφάλαια, τα επονομαζόμενα Sovereign Wealth Funds (SWFs). Εκτός από την Alpha Bank και τη Marfin Popular Bank, αραβικά κεφάλαια μετέχουν και στην Πειραιώς, καθώς fund του Αμπου Ντάμπι ελέγχει ποσοστό 2% του μετοχικού κεφαλαίου.


Η Alpha Bank μεταβίβασε με εξωχρηματιστηριακή πράξη το 4% από το χαρτοφυλάκιο των ιδίων μετοχών προς 18 ευρώ ανά μετοχή και η συνολική αξία της συναλλαγής έφθασε τα 296 εκατ. ευρώ. Το «πακέτο» των μετοχών κατέληξε στην εταιρεία Paramount Services Holding Limited, η οποία αποτελεί επενδυτικό φορέα της πριγκιπικής οικογένειας που διοικεί το Κατάρ. Ο πολυμετοχικός χαρακτήρας της Alpha Bank καθιστά αυτόματα το συγκεκριμένο fund στρατηγικό επενδυτή στον ιδιωτικό τραπεζικό όμιλο.


Η επίσημη ανακοίνωση της Alpha Bank ανέφερε σχετικά με το deal: «Τα Μέρη θα εξετάζουν από κοινού επενδυτικές ευκαιρίες στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, αξιοποιώντας αφενός μεν τη γνώση και την εμπειρία της Alpha Bank στη δημιουργία τραπεζών σε χώρες με υψηλούς ρυθμούς αναπτύξεως, αφετέρου δε τις επαφές και την εμπειρία της Paramount στη συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή. Η είσοδος ενός επενδυτού υψηλής ποιότητος από το Κατάρ, με μακροπρόθεσμο επενδυτικό ορίζοντα, θα προσδώσει προστιθέμενη αξία στην Τράπεζα και τους Μετόχους της, επιτρέποντας στην πρώτη να επιτύχει τους στόχους της και να πρωταγωνιστήσει στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης».


* Είχαν συμφωνήσει


Οπως προκύπτει από την ανακοίνωση, οι δύο πλευρές έχουν μιλήσει και συμφωνήσει σε πολλά θέματα πριν από τη συναλλαγή, γι’ αυτό και ουσιαστικά δεν έγινε ιδιωτική τοποθέτηση του 4% με αποδέκτες πολλούς θεσμικούς, αλλά το πακέτο μεταβιβάστηκε με προσυμφωνημένη συναλλαγή στο συγκεκριμένο fund. Επίσης οι ίδιες μετοχές της Alpha Bank πουλήθηκαν προς 18 ευρώ, δηλαδή με discount 10% σε σχέση με το μέσο κόστος κτήσης που ήταν 20 ευρώ. Μπορεί αυτό να είναι αποτέλεσμα του δυσμενούς χρηματιστηριακού κλίματος αλλά ταυτόχρονα δείχνει και την επιθυμία της διοίκησης της τράπεζας για να κλείσει η συμφωνία.


Από την τράπεζα αποφεύγουν να μιλήσουν για στρατηγική συμμαχία, αλλά η τεράστια ρευστότητα των Αράβων και η πολυμετοχικότητα της τράπεζας δημιουργούν λογικούς συνειρμούς ότι στο άμεσο μέλλον δεν αποκλείεται η Paramount να ενισχύσει τη θέση της στην Alpha Bank. Σήμερα η οικογένεια του κ. Ι. Κωστόπουλου ελέγχει ποσοστό περίπου 11% της τράπεζας και δεύτερος μεγαλύτερος μέτοχος, σύμφωνα με το επίσημο μετοχολόγιο του Χρηματιστηρίου, είναι το συνταξιοδοτικό fund των oλλανδών εκπαιδευτικών ΑΒΡ με 5,01%. Γενικότερα, οι ξένοι θεσμικοί έχουν αυξήσει το ποσοστό τους στην τράπεζα στο 50% του μετοχικού κεφαλαίου.


Οι αναλυτές υποδέχθηκαν θετικά την είσοδο της Paramount στο μετοχικό κεφάλαιο της Alpha Bank για τρεις κυρίως λόγους: Πρώτον, η τράπεζα αποκτά έναν ισχυρό σύμμαχο με μακροπρόθεσμο χαρακτήρα, ο οποίος αποτρέπει ενδεχομένως τα σχέδια κάποιων άλλων, πιο επιθετικών funds, που είχαν βλέψεις για την Alpha Bank. Δεύτερον, η δέσμευση για ανάπτυξη κοινών επενδυτικών πρωτοβουλιών δίνει άλλον αέρα στο μάνατζμεντ της τράπεζας. Και τρίτον, η τράπεζα ενίσχυσε την κεφαλαιακή βάση της με 296 εκατ. ευρώ. Από την άλλη πλευρά η θωράκιση της τράπεζας από επίδοξους αγοραστές ήταν το story που κρατούσε τη μετοχή της Alpha ψηλά και η αλλαγή του σκηνικού ίσως έχει αρνητικό αντίκτυπο στην πορεία της μετοχής, επισημαίνουν οι ίδιοι αναλυτές.


Υπενθυμίζεται ότι η πριγκιπική οικογένεια του Κατάρ είχε ενδιαφερθεί στο παρελθόν για την Ολυμπιακή Αεροπορία μέσω της Qatar Airways, ενώ μέσω της οικονομικής διπλωματίας είχε γίνει προσπάθεια να επενδυθούν κεφάλαια από το Κατάρ σε έργα υποδομής στη χώρα μας, όπως λιμενικές εγκαταστάσεις.


* Προσέλκυση κεφαλαίων


Ο σεΐχης του Κατάρ Χαμάντ μπιν Χαλιφά αλ Τανί έχει ζηλέψει την αίγλη του Ντουμπάι και επιδιώκει να αναδείξει τη δική του χώρα των 200.000 κατοίκων σε ένα νέο χρηματοοικονομικό κέντρο της περιοχής και να προσελκύσει δυτικά κεφάλαια. Ο κρατικός επενδυτικός οργανισμός του Κατάρ με την επωνυμία Qatar Investment Authority (QIA) διαθέτει προς επένδυση 300 δισ. ευρώ. Ηδη έχει δαπανήσει περί τα 50 δισ. ευρώ και έχει αποκτήσει το 15% του Χρηματιστηρίου του Λονδίνου, το 7% της Credit Suisse, το 8% της Barclays και πλήθος ακινήτων σε μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες. Το QIA συγκαταλέγεται μεταξύ των εννέα μεγαλύτερων Sovereign Wealth Funds στον κόσμο. Το κρατίδιο του Κατάρ εκτιμάται ότι το 2010 θα έχει ημερήσια παραγωγή πετρελαίου 1.100.000 βαρέλια, ενώ ήδη σήμερα διαθέτει το 15% των παγκοσμίων κοιτασμάτων φυσικού αερίου. Το Paramount που επένδυσε στην Alpha διαθέτει περί τα 15 δισ. ευρώ για επενδύσεις σε μετοχές μεγάλης κεφαλαιοποίησης σε Ευρώπη και Αμερική.


Η Alpha Bank, εκτός από την Ελλάδα, διαθέτει παρουσία σε Κύπρο, Ρουμανία, Βουλγαρία, Σερβία, Αλβανία, πΓΔΜ και Ουκρανία. Διαθέτει δίκτυο 830 καταστημάτων και απασχολεί 13.000 εργαζομένους σε Ελλάδα και εξωτερικό. Στις 31.3.2008 το σύνολο του ενεργητικού της τράπεζας ανερχόταν σε 56 δισ. ευρώ.


ΣΕΪΧΗΣ ΧΑΜΑΝΤ ΜΠΙΝ ΧΑΛΙΦΑ ΑΛ ΤΑΝΙ Λάτρης του Ιονίου Πελάγους και εξαίρετος δύτης


Η συμφωνία με την Alpha Bank φαίνεται ότι δεν είναι η πρώτη επένδυση του σεΐχη Χαμάντ μπιν Χαλιφά αλ Τανί στη χώρα μας. Οπως έγραψε «Το Βήμα» τον περασμένο Αύγουστο, ο εμίρης του Κατάρ επένδυσε 1 δισ. δολάρια το περυσινό καλοκαίρι για να αγοράσει ένα από τα καταπράσινα νησάκια του Ιονίου Πελάγους. Για την ακρίβεια, επρόκειτο για τη νήσο Σκορπίνι, ιδιοκτησία της οικογενείας του εκλιπόντος βουλευτή και υπουργού Διονύση Λιβανού.


Σύμφωνα με πληροφορίες, σχεδιάζεται η δημιουργία ενός υπερπολυτελούς χώρου διακοπών όπου η εμίρης και η πολυμελής οικογένειά του θα απολαμβάνουν τον ήλιο και τη θάλασσα. Αλλωστε, όπως αναφέρει η επίσημη ιστοσελίδα της πρεσβείας του Κατάρ στην Ουάσιγκτον, ο εμίρης είναι «ιδιαίτερα αθλητικός και εξαιρετικός δύτης» και προώθησε ενεργά την ανάπτυξη του αθλητισμού στο Κατάρ.


Ο σεΐχης Χαμάντ μπιν Χαλιφά αλ Τανί έγινε εμίρης του Κατάρ στις 26 Ιουνίου του 1995 εκθρονίζοντας τον πατέρα του με πραξικόπημα όταν εκείνος βρισκόταν στο εξωτερικό. Με την ιδιότυπη αυτή… διαδοχή συνεχίστηκε η παράδοση της οικογένειας Αλ Τανί η οποία ξεκίνησε πριν από περίπου δύο αιώνες. Γεννημένος στην Ντόχα το 1952, ο σημερινός εμίρης ήταν διάδοχος του θρόνου από το 1977, τη χρονιά που διορίστηκε υπουργός Αμυνας. Από το 1992 ήταν αρμόδιος για τον ορισμό του υπουργικού συμβουλίου του Κατάρ και οργάνωσε την ανάπτυξη των πηγών πετρελαίου και φυσικού αερίου του εμιράτου.


Χάρη στα κοιτάσματα «μαύρου χρυσού» το Κατάρ είναι ένα από τα πλουσιότερα κρατίδια του Περσικού Κόλπου. Το 1996 ο εμίρης χρηματοδότησε την έναρξη της λειτουργίας του 24ωρου δορυφορικού τηλεοπτικού δικτύου Al-Jazeera, το οποίο απευθύνεται σε 40 εκατομμύρια άραβες θεατές, και συνέβαλε στην αναβάθμιση της διεθνούς παρουσίας του Κατάρ.


Καθοριστικός ήταν ο ρόλος του σεΐχη Χαμάντ μπιν Χαλιφά αλ Τανί για την πραγματοποίηση επενδύσεων στους μεγαλύτερους χρηματοπιστωτικούς ομίλους του πλανήτη μέσω του Κρατικού Επενδυτικού Ταμείου (Sovereign Wealth Fund) του εμιράτου με την ονομασία Qatar Investment Authority (QIA). Διαχειριστής των δισεκατομμυρίων δολαρίων του QIA είναι o γιος του εμίρη και διάδοχος του θρόνου του Κατάρ σεΐχης Ταμίμ μπιν Χαμάντ αλ Τανί. Από τους βασικούς συντελεστές της χάραξης της οικονομικής πολιτικής του εμιράτου είναι επίσης ο υπουργός Οικονομίας Γιουσέφ Χουσέιν Καμάλ.