Τις επιπτώσεις της τελευταίας κρίσης και της έντονης εξάρτησης του ΧΑ από τους κάθε λογής κερδοσκόπους τις είδαμε αποτυπωμένες στους δείκτες του Χρηματιστηρίου. Η εισαγωγή νέων προϊόντων που θα απευθύνονται αποκλειστικά στους μικροεπενδυτές σε μια περίοδο όπου το Χρηματιστήριο της Αθήνας είναι ακόμη και σήμερα ακριβό θα τονώσει την αγορά με «εγχώρια» κεφάλαια που θα κρατήσουν ένα μεγάλο μέρος των χρηματιστηριακών συναλλαγών σε ελληνικά χέρια. Στα χέρια των μικροεπενδυτών, που πράγματι νοιάζονται για τον πραγματικό ρόλο του Χρηματιστηρίου στην ελληνική οικονομία.
Το πρώτο Διαπραγματεύσιμo Αμοιβαίo Κεφάλαιo (Exchange Traded Fund ή ETFs) λειτουργεί ήδη στην ελληνική χρηματιστηριακή αγορά και η επιβεβαίωση της επιτυχίας του είναι μάλλον θέμα χρόνου. Βασίζεται στον δείκτη FTSE-20 και για το πώς δημιουργήθηκε και το πώς γίνεται η διαχείρισή του υπάρχουν άλλοι καταλληλότεροι να απαντήσουν. Εμείς θα πάμε ένα βήμα ακόμη πιο μπροστά και θα προτείνουμε ένα νέο προϊόν που βασίζεται στην ίδια φιλοσοφία με τα ETFs. Το ονομάσαμε «Ευέλικτο» Διαπραγματεύσιμο Αμοιβαίο Κεφάλαιο και έχει κάποιες διαφορές με το αντίστοιχο ETF. Ο δημιουργός τους δεν θα είναι κάποιος θεσμικός επενδυτής, αλλά ο ίδιος ο επενδυτής. Τα «Ευέλικτα» Διαπραγματεύσιμα Αμοιβαία Κεφάλαια θα «εκδίδονται» (ή, αν θέλετε, «δηλώνονται») από τον ίδιο τον επενδυτή κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης.
Με βάση το προϊόν που προτείνουμε ο επενδυτής θα μπορεί να δημιουργεί και να τοποθετείται σε ένα «ακριβό» χαρτοφυλάκιο από μετοχές, αγοράζοντας μόνο ένα «μερίδιο» του συνολικού κόστους του χαρτοφυλακίου, αγοράζοντας δηλαδή μικρά μερίδια από την κάθε μετοχή (έστω το 10%-80% της τρέχουσας της τιμής των μετοχών που έχει επιλέξει να συμμετάσχουν στο χαρτοφυλάκιό του). Ετσι ο επενδυτής με πολύ λίγα χρήματα θα έχει τη δυνατότητα να συμμετέχει στις εξελίξεις της αγοράς με ένα φθηνό χαρτοφυλάκιο έχοντας κάνει τη διασπορά του κινδύνου και εφόσον έχει κάνει και τη σωστή επιλογή ίσως επιτύχει υψηλότερες αποδόσεις. Το χαρτοφυλάκιο αυτό είναι ένα «Ευέλικτο» Διαπραγματεύσιμο Αμοιβαίο Κεφάλαιο το οποίο θα διακινείται στην αγορά διαμορφώνοντας την τιμή του τόσο σε σχέση με τη διαμορφούμενη ζήτηση για το συγκεκριμένο «Ευέλικτο» Διαπραγματεύσιμο Αμοιβαίο Κεφάλαιο όσο και από τις διαμορφούμενες τιμές των μετοχών που συμμετέχουν στο χαρτοφυλάκιο.
Οι μικροεπενδυτές που ακόμη και σήμερα θεωρούν «ακριβό» το ελληνικό χρηματιστήριο θα μπορούν με πολύ λίγα χρήματα να συμμετέχουν στις εξελίξεις της χρηματιστηριακής αγοράς όπως αυτοί θα ήθελαν. Με βάση το «Ευέλικτο» Διαπραγματεύσιμο Αμοιβαίο Κεφάλαιο κάποιος μικροεπενδυτής θα μπορούσε να επιλέξει τις μετοχές που θέλει, να δηλώσει τις σταθμίσεις τους στο χαρτοφυλάκιο που θα δημιουργήσει και να δηλώσει το ποσό που διαθέτει για αρχικό κεφάλαιο (έστω 21 ευρώ, όσο δηλαδή κοστίζει η τοποθέτηση στο ETF στον δείκτη FTSE-20). Την υπηρεσία αυτή θα μπορούσε θαυμάσια να φέρει εις πέρας το υπάρχον μηχανογραφικό σύστημα του ΧΑ ή ακόμη και να την αναλάβουν οι χρηματιστηριακές εταιρείες.
Το πώς ο θεσμός των «Ευέλικτων» Διαπραγματεύσιμων Αμοιβαίων Κεφαλαίων μπορούσε να λειτουργήσει στη χρηματιστηριακή αγορά μελετήθηκε στο εργαστήριό μας στο Οικονομικό Τμήμα του Πανεπιστημίου της Κρήτης με τεχνικές εξομοίωσης. Για ένα χρονικό διάστημα επτά ετών δοκιμάσαμε σε ημερήσια βάση για όλες τις ημέρες τη στρατηγική των «Ευέλικτων» Διαπραγματεύσιμων Αμοιβαίων Κεφαλαίων. Τα αποτελέσματά μας εντελώς συνοπτικά και κάπως επιστημονικά παρουσιάζονται γραφικά στα δύο διαγράμματα που ακολουθούν.
Στο πρώτο σχεδιάγραμμα παρουσιάζονται οι (μέσες) αποδόσεις τριών εναλλακτικών επενδυτικών επιλογών: Στην πρώτη επιλογή έχουμε έναν επενδυτή που έχει τη δυνατότητα να μπορεί να προβλέπει τις εξελίξεις και να τοποθετείται ανάλογα στην αγορά. Στη δεύτερη επιλογή έχουμε την περίπτωση ενός επενδυτή που του συμβαίνει ό,τι χειρότερο θα μπορούσε να του συμβεί με τα «Ευέλικτα» Διαπραγματεύσιμα Αμοιβαία Κεφάλαια και τέλος ως τρίτη επιλογή έχουμε την περίπτωση ενός επενδυτή που παραμένει στην ασφάλεια του μοναδικού Exchange Traded Fund στον δείκτη FTSE-20.
Στο δεύτερο σχεδιάγραμμα παρουσιάζουμε τα ανάλογα αποτελέσματα με βάση τον συνολικό κίνδυνο που αναλαμβάνουν οι τρεις επενδυτικές επιλογές.
Τα αποτελέσματα των πειραματισμών μας είναι χρησιμότατα και θα μπορούσαν άνετα να ερμηνευθούν στο πλαίσιο της λειτουργίας της χρηματιστηριακής αγοράς. Τα «Ευέλικτα» Exchange Traded Funds μπορεί να δώσουν πολύ υψηλότερες αλλά και πολύ χαμηλότερες αποδόσεις σε σχέση με το Exchange Traded Fund στον δείκτη FTSE-20. Οι κίνδυνοι όμως είναι πολύ υψηλότεροι, χωρίς όμως και να αποκλείονται και περιπτώσεις που συνοδεύονται με πολύ υψηλές αποδόσεις και με ακόμη πιο ελάχιστους κινδύνους. Αυτό που αλλάζει είναι η δυνατότητα που παρέχεται σε κάποιον μικροεπενδυτή με λίγα ευρώ να τοποθετείται και να διαπραγματεύεται με αξιώσεις στη χρηματιστηριακή αγορά. Σήμερα που είτε η αγορά είναι ακριβή είτε ο πολύς κόσμος δεν έχει χρήματα, με τα «Ευέλικτα» Exchange Traded Funds ο απλός μικροεπενδυτής με 21 ευρώ θα μπορούσε να συμμετάσχει στις χρηματιστηριακές εξελίξεις στην αγορά έχοντας για παράδειγμα στο χαρτοφυλάκιο και τη μετοχή της Εθνικής Τράπεζας, όταν σε αντίθετη περίπτωση με τα 21 ευρώ δεν θα μπορούσε να αγοράσει ούτε μία μετοχή αυτής της τράπεζας.
Οι κκ. Κ. Γκίλας και Δ. Τσερκέζος είναι ερευνητές του Εργαστηρίου Ανάλυσης Δεδομένων στο Οικονομικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Κρήτης.
