Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι κρίσιμος ο ρόλος των κεντρικών τραπεζών να σταθμίσουν το πρόβλημα και να διευκολύνουν μια τράπεζα για τις ανάγκες ρευστότητας καλύπτοντας την ανεπάρκεια των κεφαλαίων.


Στην περίπτωση της Northern Rock το πρόβλημα ρευστότητας αφέθηκε να εξελιχθεί σε πρόβλημα ανεπάρκειας κεφαλαίων. Η Τράπεζα της Αγγλίας δεν το αξιολόγησε ώστε να παρέμβει εγκαίρως, παρά μόνο μετά την κλιμάκωση των αντιδράσεων των καταθετών, και υπό το κράτος του «πανικού», λόγω της ραγδαίας επιδείνωσης της κατάστασης, πέρασε στο άλλο άκρο, εγγυήθηκε τις καταθέσεις, παρέχοντας παράλληλα ρευστότητα περίπου 50 δισ. δολαρίων. Ταυτόχρονα ξεκίνησαν διερευνητικές επαφές με ιδιωτικά συμφέροντα προκειμένου να διασωθεί η τράπεζα, χωρίς να ζημιωθούν τα συμφέροντα των φορολογουμένων και των καταθετών.


Το ναυάγιο αυτής της προσπάθειας, λόγω της επιδείνωσης των διεθνών συνθηκών, οδήγησε στην απόφαση κρατικοποίησης της τράπεζας ως μια – προσωρινή πιστεύω – λύση με στόχο την αναδιάρθρωση και την πώλησή της εκ νέου υπό καλύτερες συνθήκες.


Ωστόσο μια τέτοια γενικευμένη πρακτική θα αποτελούσε ιδιαίτερα επικίνδυνη εξέλιξη. Στην υπόθεση της Northern Rock και υπό τις συνθήκες που εξελίχθηκε το πρόβλημα δύο ήταν οι επιλογές της βρετανικής κυβέρνησης. Είτε να προχωρήσει στην πώληση της τράπεζας σε ζημιογόνο τιμή εις βάρος των φορολογουμένων είτε να αναλάβει την αναδιάρθρωσή της και εν συνεχεία την πώλησή της.


Η κρίση στη Northern Rock είναι μια αφορμή για να συνειδητοποιήσουμε ότι έχουμε εισέλθει σε μια νέα εποχή. Την τελευταία δεκαετία οι αγορές απελευθερώθηκαν και διεθνοποιήθηκαν ταχύτατα, επικράτησε υψηλός βαθμός μόχλευσης στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, αυξάνοντας σημαντικά τους κινδύνους, χωρίς αυτό να συνοδεύεται από την αναγκαία προσαρμογή, ευελιξία και τον αποτελεσματικό συντονισμό των εποπτικών μηχανισμών.


Σήμερα, με τη διεθνή κρίση σε εξέλιξη, απαιτείται – περισσότερο από ποτέ – ριζική αλλαγή των δομών της εποπτείας και ενίσχυση των μηχανισμών εσωτερικού ελέγχου, ώστε να μπορεί να εγγυώνται τη διαφάνεια, την ορθή διαχείριση και να διασφαλίζουν έναν ικανό βαθμό πειθαρχίας των διοικήσεων των χρηματοπιστωτικών οργανισμών, χωρίς ωστόσο να απαλλάσσονται των ευθυνών τους και οι συνεργαζόμενοι με τις τράπεζες, είτε πρόκειται για τους καταθέτες είτε για τους δανειστές τους.


Ο κ. Νικόλαος Καραμούζης είναι αναπληρωτής διευθύνοντος συμβούλου στην EFG Eurobank.