«Για μεγάλη χρονική περίοδο αισθανόμουν όπως οι πρώτοι χριστιανοί ιεραπόστολοι. Ημουν απόλυτα πεπεισμένος για αυτό που έκανα, αλλά οι επενδυτές με κοίταζαν περίεργα. Μερικές φορές συμβαίνει ακόμη» λέει ο Νίκος Τσάκος κάνοντας μια αναδρομή της πορείας της Tsakos Energy Navigation (ΤΕΝ) στα διεθνή χρηματιστήρια και κυρίως στο χρηματιστήριο της Wall Street στο οποίο συμπληρώνει φέτος πέντε χρόνια παρουσίας.
Η ιδέα να ακολουθήσει ο Νίκος Τσάκος τη διαδρομή μιας δημόσιας εγγραφής προήλθε από την αντίστοιχη εργασία που έκανε κατά τη διάρκεια των μεταπτυχιακών σπουδών του στο City University, στο Τμήμα Εμπορίου, Ναυτιλίας και Χρηματοδότησης του καθηγητή Κώστα Γραμμένου.
«Την εποχή εκείνη, στα μέσα της δεκαετίας του 1980, στις ΗΠΑ» λέει ο κ. Τσάκος «ήταν της μόδας η είσοδος στο χρηματιστήριο εταιρειών διαχείρισης ακινήτων. Σκέφτηκα ότι κάτι παρόμοιο είναι και ένα πλοίο. Ενα πλωτό οικοδόμημα στο οποίο άξιζε να επενδύσει κανείς. Αμέσως μετά το τέλος της στρατιωτικής μου θητείας ξεκίνησα να εξετάζω αυτό το ενδεχόμενο. Θα έλεγε κανείς ότι τη μια μέρα πήρα το απολυτήριο του Στρατού και την άλλη ξεκίνησα τα roadshows».
* Μία εικοσαετία περιπέτειες
Αν συνυπολογίσει κανείς και την περίοδο εκείνη κατά τη διάρκεια της οποίας ο κ. Τσάκος ελέγχει τα αντανακλαστικά των διεθνών χρηματαγορών με την εταιρεία Global, τότε μετρά μια εικοσαετία με περιπέτειες, με καλές και κακές στιγμές. Στο ερώτημα αν σήμερα θα ακολουθούσε ξανά την ίδια πορεία, υπογραμμίζει ότι κατά τη γνώμη του η περίπτωση της ΤΕΝ είναι ξεχωριστή και για τον λόγο αυτόν μάλλον θα ακολουθούσε το ίδιο μονοπάτι.
Θα μπορούσε ωστόσο να μην είχε κάνει τίποτε από όλα αυτά. Θα μπορούσε απλώς να είχε παραλάβει από τον πατέρα του Παναγιώτη Τσάκο τον όμιλο Τσάκου, ο οποίος διαθέτει ισχυρό όνομα στην παγκόσμια ναυτιλιακή βιομηχανία και να συνεχίσει μαζί με την αδελφή του Μαρία μια ούτως ή άλλως πετυχημένη πορεία.
Επισήμως ο Νίκος Τσάκος κάνει το ντεμπούτο του στις διεθνείς χρηματαγορές το 1993 στο χρηματιστήριο του Οσλο με την εταιρεία MIF. «Εκείνη την περίοδο» λέει «η Νορβηγία αποτελούσε μια πολύ καλή επιλογή καθώς διέθετε μεγάλη ναυτιλιακή κουλτούρα και συν τοις άλλοις όλοι αναμέναμε ότι σύντομα θα εισερχόταν στην Ευρωπαϊκή Ενωση». Ακολούθως η ΤΕΝ, που αποτελεί τη μετεξέλιξη της MIF, καταθέτει φάκελο εισαγωγής της στη Wall Street και για αρκετό χρονικό διάστημα υπήρχε μια παράλληλη διαπραγμάτευση μέχρι το 2005 οπότε αποχαιρετά τη Νορβηγία και επικεντρώνει το ενδιαφέρον της μόνο στην αμερικανική χρηματαγορά.
«Η δική μας εταιρεία, αν θυμάμαι καλά» λέει «ήταν η πρώτη ελληνική ναυτιλιακή εταιρεία που εισήλθε πρώτη φορά σε χρηματιστήριο, αυτό του Οσλο. Σχεδόν ταυτόχρονα καταφθάνει στο Οσλο και η Anangel του κ. Ι. Αγγελικούση. Αν σκεφτεί κανείς ότι η δική μου οικογένεια κατάγεται από την Χίο, όπως και ο κ. Αγγελικούσης, τότε επιβεβαιώσαμε για άλλη μία φορά αυτό που λένε πως οι Χιώτες πάνε δυο δυο».
Η αμερικανική χρηματαγορά αποτελεί πρόκληση για κάθε επιχειρηματία που θέλει να δει την εταιρεία του να γιγαντώνεται και να αναπτύσσεται μέσα σε ένα ιδιαίτερα σκληρό γραφειοκρατικό περιβάλλον, με τεράστια αποθέματα ρευστότητας που μπορούν να υποστηρίξουν κάθε καλή επιχειρηματική ιδέα.
Η ναυτιλία ακόμη και σήμερα αποτελεί ένα μεγάλο ερώτημα για τους αμερικανούς επενδυτές, οι οποίοι αφενός βλέπουν τεράστια κέρδη και αφετέρου δεν γνωρίζουν παρά ελάχιστα πράγματα για αυτήν.
* Εισηγμένη με ιδιαιτερότητες
«Η ΤΕΝ» λέει ο κ. Τσάκος «δεν προήλθε από παρθενογένεση. Γεννήθηκε μέσα από τα σπλάγχνα των πολυετών ναυτιλιακών δραστηριοτήτων του πατέρα μου Παναγιώτη Τσάκου και για τον λόγο αυτόν συνεχίζει και σήμερα να αποτελεί μια εξόχως οικογενειακή εταιρεία, όπου τα πάντα είναι νοικοκυρεμένα και με προσοχή σχεδιασμένα. Αυτό άλλωστε προκύπτει και από το γεγονός ότι μόνο το 60% της εταιρείας είναι εισηγμένο στη Wall Street. Το υπόλοιπο 40% εξακολουθεί να βρίσκεται υπό τον άμεσο έλεγχο της οικογένειας».
Η ιδιαιτερότητα αυτή, που δεν τη συναντά κανείς σε άλλες ναυτιλιακές εταιρείες που είναι εισηγμένες στη Wall Street, έχει και τα καλά της και τα κακά της.
«Το καλό είναι ότι ελέγχουμε απόλυτα την εταιρεία μας και αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη συνεχή ανάπτυξή μας. Το κακό είναι ότι πρέπει να καταβάλουμε τεράστιες προσπάθειες ώστε να πείσουμε τους επενδυτές μας πως τα κέρδη μας πρέπει να τα επενδύουμε στην επέκταση του στόλου μας και όχι να τα μοιράζουμε όλα σε μερίσματα. Ενα μέρος των κερδών θα γίνει μέρισμα και ένα μέρος των κερδών θα γίνει ανάπτυξη. Αυτό είναι δύσκολο να το κατανοήσει ο αμερικανός επενδυτής, ο οποίος βλέπει άλλες ναυτιλιακές εταιρείες να δίνουν μόνο μερίσματα και ζητεί να ακολουθήσουμε και εμείς την ίδια πολιτική».
«Αυτό όμως» λέει ο κ. Τσάκος «δεν είναι το μόνο πρόβλημα που πρέπει να διαχειριστούμε. Μετά το τρομοκρατικό κτύπημα στους Δίδυμους Πύργους έχει αυστηροποιηθεί κατά πολύ το περιβάλλον της Wall Street. Για μια ναυτιλιακή εταιρεία που οφείλει να είναι ευέλικτη είναι πολύ δύσκολο να πάρεις το πλοίο που έχει προπέλα και κινείται διαρκώς και να το βάλεις σε κουτάκια. Το σύστημα έχει γίνει περισσότερο γραφειοκρατικό και απαιτεί μεγαλύτερη «δαπάνη» χρόνου και ανθρωπίνων πόρων».
* Μια επιτυχημένη ιστορία
Ο κ. Τσάκος είναι απόλυτα πεπεισμένος ότι η περίπτωση της ΤΕΝ είναι μια επιτυχημένη επιχειρηματική ιστορία που έχει να διανύσει πολύ δρόμο ακόμη.
«Δεν το λέω εγώ. Το λένε τα νούμερά μας από το 1993 ως και σήμερα, από τα οποία προκύπτει αβίαστα το συμπέρασμα ότι αγαπάμε αυτό που κάνουμε και κυρίως που ξέρουμε να το κάνουμε καλά».
Την αγάπη και τη γνώση για τη ναυτιλία την αποδίδει ο κ. Τσάκος στο γεγονός ότι οι Ελληνες ξέρουν καλά τη ναυτιλία και έχουν να επιδείξουν τεράστια επιτεύγματα στον τομέα αυτόν διαχρονικά και σε παγκόσμιο επίπεδο.
Το 1993 η MIF εισέρχεται στο χρηματιστήριο του Οσλο με τέσσερα πλοία συνολικής χωρητικότητας 200.000 τόνων dw. Τον Μάρτιο του 2002, όταν η ΤΕΝ αποφασίζει να εστιάσει την προσοχή της μόνο στη Wall Street, διέθετε 26 πλοία συνολικής χωρητικότητας 2,3 εκατ. τόνων dw. Τον Μάρτιο του 2007 η εταιρεία διέθετε στόλο 53 πλοίων συνολικής χωρητικότητας 5,7 εκατ. τόνων dw, εκ των οποίων τα 11 αποτελούν ναυπηγικό πρόγραμμα που ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη.
Τα καθαρά κέρδη της εταιρείας το 2002 ανέρχονταν σε 3,9 εκατ. δολάρια και το 2006 σε 196 εκατ. δολάρια, ενώ την ίδια περίοδο ο στόλος της είχε αυξηθεί κατά 145%.
Το 2002 η ΤΕΝ έδωσε μέρισμα στους μετόχους της 25 σεντς ανά μετοχή και το 2006 10,23 δολάρια ανά μετοχή έχοντας διαγράψει μια ιδιαίτερα εντυπωσιακά πορεία στη διάρκεια των ετών που μεσολάβησαν. Το 2003 έδωσε μέρισμα 3,44 δολάρια ανά μετοχή, το 2004 7,51 δολάρια ανά μετοχή και το 2005 έδωσε 8,17 δολάρια ανά μετοχή.
Το 100% του στόλου της εταιρείας αποτελείται από σύγχρονα δεξαμενόπλοια διπλών περιβλημάτων νεότερης γενιάς, την ίδια ώρα που ο μέσος όρος του παγκόσμιου στόλου κινείται στα επίπεδα του 74%, ενώ οι αναλυτές εκτιμούν την αξία των 53 πλοίων στα 2,3 δισ. δολάρια, συμπεριλαμβανομένης της χρηματιστηριακής αξίας.
Ο κ. Τσάκος πάντως εξακολουθεί να πιστεύει ότι, εκτός από τα εντυπωσιακά νούμερα που καταγράφει η εταιρεία στην αμερικανική χρηματαγορά, το πλέον εντυπωσιακό είναι να βλέπει κανείς τη γαλανόλευκη να κυματίζει στην καρδιά της παγκόσμιας οικονομίας, στη Wall Street.
