Σε μιαν εξαιρετικά ενδιαφέρουσα διάλεξη του Megaron Plus την περασμένη Δευτέρα, ο κ. Αντυ Μπαξεβάνης, ο ελληνικής καταγωγής διευθυντής του προγράμματος Υπολογιστικής Γονιδιωματικής του Ινστιτούτου για την Ερευνα του Ανθρώπινου Γονιδιώματος των ΗΠΑ, παρουσίασε μιαν εξαιρετικά ενδιαφέρουσα πρόβλεψη: το έτος 2014 η πλήρης καταγραφή του ανθρώπινου γονιδιώματος θα κοστίζει λιγότερο από 1.000 ευρώ και θα πραγματοποιείται σε λίγες ώρες. Θα είναι λοιπόν οικονομικά και χρονικά εφικτή η γενετική ανάλυση σε κάθε ασθενή, για πρόληψη ή θεραπεία. Σημειωτέον ότι σήμερα το κόστος της πλήρους καταγραφής ή «αποκωδικοποίησης» του ανθρώπινου γονιδιώματος ξεπερνά τις 100.000 ευρώ ενώ πριν από μία πενταετία βρισκόταν στην περιοχή των δεκάδων εκατομμυρίων.
Πώς επιτυγχάνεται μια τόσο δραματική μείωση στο κόστος και στον χρόνο και μάλιστα σε τομείς με εξαιρετικά μεγάλη πολυπλοκότητα; Το «μυστικό» βρίσκεται στο γεγονός ότι σήμερα πίσω από τις ραγδαίες εξελίξεις στη σύγχρονη Βιολογία και την Ιατρική βρίσκεται ο συνδυασμός της Πληροφορικής Επιστήμης, της Ψηφιακής Τεχνολογίας και της Επικοινωνιακής Δικτύωσης μιας ανθρώπινης κοινότητας. Και το πρωτόγνωρο αποτέλεσμα ερμηνεύεται από τον συγκερασμό δύο καινούργιων «νόμων» που δίνουν τον ρυθμό στην ανάπτυξη της σύγχρονης τεχνολογίας και της ανθρώπινης γνώσης. Πρόκειται για τον «νόμο του Μουρ» και τον «νόμο του Μέτκαλφ» που αν και στην πραγματικότητα είναι εμπειρικές διαπιστώσεις, επιβεβαιώνονται για περισσότερο από σαράντα χρόνια(!)
Ο Γκόρντον Μουρ, συνιδρυτής της εταιρείας Intel, έκανε τη διαπίστωση πως η υπολογιστική ισχύς των επεξεργαστών διπλασιάζεται σχεδόν κάθε δύο χρόνια. Ο Ρόμπερτ Μέτκαλφ, εφευρέτης του πρωτοκόλλου Ethernet για τη δικτύωση των υπολογιστών, εκτίμησε πως η αξία ενός δικτύου αυξάνει εκθετικά ανάλογα με τον αριθμό των συνδεδεμένων μερών. Οταν έγιναν αυτές οι διαπιστώσεις, ελάχιστοι διέκριναν τη σχέση τους με τις εξισώσεις ανάπτυξης των βιολογικών σχηματισμών και ακόμη λιγότεροι μπορούσαν να φανταστούν τις επιπτώσεις που θα μπορούσαν να έχουν, αν άρχιζαν να επιδρούν σε πολύπλοκα συστήματα, όπως οι ανθρώπινες επικοινωνίες, η διάδοση του λόγου και οι κοινωνίες γενικότερα.
Οι επιπτώσεις αυτών των νόμων έχουν επεκταθεί στην καθημερινή ζωή όλων μας. Βρίσκονται πίσω από τη σημαντική μείωση κόστους των προσωπικών υπολογιστών, των κινητών τηλεφώνων, των CD, των DVD και των ψηφιακών φωτογραφικών μηχανών, ενώ ταυτόχρονα αυξάνουν οι δυνατότητές τους. Και φυσικά έχουν προσφέρει μεγάλες υπεραξίες σε όσους επιχειρηματίες μπορούσαν να τους εκμεταλλευθούν προγραμματίζοντας τις μελλοντικές αγορές τους ή «σπεκουλάροντας» στους κλάδους που δέχονταν την επίδρασή τους. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι διπλασιασμός κάθε δύο χρόνια σημαίνει μεταβολή περίπου 3% κάθε μήνα(!).
Αλλωστε ο καθένας μας μπορεί να αξιοποιήσει την επίδραση του νόμου του Μουρ γνωρίζοντας ότι η ψηφιακή συσκευή που θα αγοράσει σήμερα, σε δύο χρόνια θα κοστίζει τα μισά ενώ θα προσφέρει περισσότερα. Αυτό που δεν είναι τόσο εύκολο είναι η αξιοποίηση του νόμου του Μέτκαλφ που μας λέει απλά ότι η δικτύωση, δηλαδή ή συνεχής επικοινωνία και συνεργασία, είναι παράγοντας που πολλαπλασιάζει την αξία κάθε συστήματος. Είτε πρόκειται για δίκτυο υπολογιστών είτε για ανθρώπινη ομάδα, εταιρεία ή κοινωνία ολόκληρη.
