«Tα τσιγάρα πρέπει να είναι ακριβά ώστε να μην μπορούν εύκολα να τα αγοράζουν κατ’ αρχήν οι ανήλικοι» παραδέχεται μάλλον απρόθυμα και διστακτικά ο πρόεδρος της ΣΕΚΑΠ, της εταιρείας που αποτελεί τη μοναδική συνεταιριστική βιομηχανία καπνού στον δυτικό κόσμο και τον μεγαλύτερο εργοδότη της Ξάνθης και της Θράκης. Ο κ. N. Παππάς δεν έχει καμία αμφιβολία όμως ότι η πρόσφατη, δεύτερη μέσα σε μία διετία, κυβερνητική απόφαση για την επιβολή ελάχιστου ειδικού φόρου κατανάλωσης στα τσιγάρα μπορεί να πλήξει τις ελληνικών συμφερόντων καπνοβιομηχανίες, καθώς επιβαρύνει μόνο τα φθηνότερα «αφήνοντας ανεπηρέαστα τα ακριβότερα τσιγάρα», αυτά δηλαδή που διακινούν στην αγορά οι τεράστιες πολυεθνικές του καπνού.


H Ελλάδα είναι η τελευταία χώρα της ευρωζώνης όπου έχουν απομείνει δυναμικές, ανεξάρτητες από τις πολυεθνικές, εγχώριες καπνοβιομηχανίες, οι οποίες αδυνατώντας πλέον να ανταγωνιστούν τους κολοσσιαίους διεθνείς οίκους έχουν στραφεί στην παραγωγή φθηνότερων τσιγάρων, «σπάζοντας» έτσι τις τιμές.


* Κέρδη και ζημιές


Επιπροσθέτως η εταιρεία Καρέλια, ο μεγαλύτερος ανεξάρτητος παραγωγός τσιγάρων στον δυτικό κόσμο και ταυτόχρονα ο μεγαλύτερος εργοδότης στη Μεσσηνία, επηρεάζει πτωτικά τις τιμές των τσιγάρων σε δεκάδες άλλες χώρες, γειτονικές και μη. Ενα στα 300 τσιγάρα που καπνίζονται παγκοσμίως παράγεται στις εγκαταστάσεις της μεσσηνιακής αυτής βιομηχανίας, η οποία το 2005 ήταν η μοναδική εταιρεία καπνού στην Ελλάδα που διεύρυνε την κερδοφορία της. H εταιρεία Καρέλια διέθεσε 10,9 δισεκατομμύρια τσιγάρα σε χαμηλές τιμές σε 66 χώρες στη Δυτική και στην Ανατολική Ευρώπη, στη Βόρεια και στη Λατινική Αμερική, στη Μέση Ανατολή, στην Αφρική και στην Απω Ανατολή, διευρύνοντας παράλληλα το μερίδιο των σημάτων της στην ελληνική αγορά από 12,11% σε 13,34%.


Εξαιτίας της Καρέλια και της ΣΕΚΑΠ όλες ανεξαιρέτως οι διεθνείς εταιρείες καπνού, συμπεριλαμβανομένης της κορυφαίας Philip Morris η οποία από το 2003 ελέγχει την ελληνική καπνοβιομηχανία Παπαστράτος, είδαν τα κέρδη τους στην Ελλάδα το 2005 να κάνουν βουτιά.


Ειδικότερα η εταιρεία Παπαστράτος, ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης της αγοράς, το 2005 παρουσίασε μείωση των καθαρών κερδών της κατά 65%.


H εταιρεία Καρέλια δεν διστάζει να απευθύνει στην ηγεσία του υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών τη βαρύτερη ίσως κατηγορία που έχει απευθύνει ποτέ ελληνική βιομηχανία στη σημερινή κυβέρνηση. «Το υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών χαρίζει μερίδια αγοράς από τις ελληνικές καπνοβιομηχανίες στις ξένες, τιμωρώντας τες για το γεγονός ότι ύστερα από μεγάλες προσπάθειες, δαπάνες και επενδύσεις τα τελευταία χρόνια αντέστρεψαν την αρνητική τάση των προηγούμενων ετών και κέρδισαν μερίδια από τα ξένα σήματα» δηλώνει απερίφραστα μιλώντας στο «Βήμα» εκπρόσωπός της.


* Δεν μασάνε τα λόγια τους


H αλήθεια είναι ότι οι απώλειες κερδών που παρουσίασαν οι διεθνείς όμιλοι στη θεωρητικά μικρή ελληνική αγορά των 35 δισεκατομμυρίων τσιγάρων, η οποία όμως αποτελεί τη μεγαλύτερη στην Ευρώπη με κριτήριο την κατά κεφαλήν κατανάλωση και επηρεάζει πτωτικά τις τιμές σε μια ευρύτερη γεωγραφική περιοχή, έκαναν κάποιους εκπροσώπους τους να μη «μασάνε τα λόγια» τους.


Ο κ. Andrew Reay, πρόεδρος και γενικός διευθυντής της JT International Hellas, της ελληνικής θυγατρικής της τρίτης μεγαλύτερης καπνοβιομηχανίας του κόσμου Japan Tobacco Inc., η οποία διακινεί τις μάρκες Camel, Winston, Wild Seven και Salem, δεν είχε την υπομονή άλλων μελών του ΕΣΚΕΕ. Σε συνέντευξή του στις 23 Ιουλίου έκρινε τις τιμές των τσιγάρων στην Ελλάδα «χαμηλές σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες» και θεωρούσε ότι η εισαγωγή του ελάχιστου φόρου κατανάλωσης το 2005 ήταν μόνον «η αρχή μιας θετικής εξέλιξης». Επέκρινε το ισχύον ως το 2004 καθεστώς της φορολογίας των τσιγάρων στην Ελλάδα, διότι «προκαλούσε ανταγωνισμό τιμών προς τα κάτω». Οπως παραδεχόταν, «η εμφάνιση της κατηγορίας των φθηνών τσιγάρων είχε ξεκάθαρα αντίκτυπο στην κερδοφορία της συνολικής αγοράς». Το νέο σύστημα φορολόγησης έπρεπε λοιπόν «να συνεχίσει να εξελίσσεται».


* Ο φόρος κατανάλωσης


Οπως και αν έχουν τα πράγματα, «οι ανακατατάξεις είναι αναπόφευκτες, αλλά ας μη σπεύδουμε να προεξοφλήσουμε τι θα συμβεί» καταλήγει από την πλευρά του ο πρόεδρος της ΣΕΚΑΠ. «H αγορά θα λάβει την τελική απόφαση» προσθέτει. Από το 2004, δηλαδή τη χρονιά που η Καρέλια τάραξε συθέμελα την αγορά λανσάροντας το πακέτο Leader στην τιμή του 1 ευρώ, άλλαξαν πολλά και πολλές φορές στην ελληνική αγορά. H καθιέρωση από τον Μάιο του 2005 του ελάχιστου φόρου που επιθυμούσαν οι πολυεθνικές αποτέλεσε για ορισμένες από αυτές μπούμερανγκ.


Γενική ανατίμηση


Οι πλέον καχύποπτοι στην αγορά των τσιγάρων υποπτεύονται ότι ως τα τέλη του Αυγούστου, οπότε αναμένεται ότι θα έχουν εξαντληθεί τα φθηνότερα πακέτα τσιγάρων όσων εταιρειών δεν μπορούσαν να προβλέψουν σωστά τι επρόκειτο να αποφασίσει το υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών, θα «δρομολογηθεί» η ανατίμηση όλων των τσιγάρων.


H επιβάρυνση σε πρώτη φάση θα αφορά μόνο τα κατά τεκμήριο φτωχότερα στρώματα του πληθυσμού που καπνίζουν υπέρμετρα και επιλέγουν ακόμη τα φθηνότερα σήματα. Ωστόσο οι διεθνείς εταιρείες φέρονται να έχουν «υποσχεθεί» στο υπουργείο, το οποίο προσδοκά ακόμη υψηλότερα φορολογικά έσοδα, ότι θα αυξήσουν προσεχώς και τις τιμές των ακριβότερων πακέτων. Κάτι τέτοιο, σύμφωνα με στέλεχος καπνοβιομηχανίας ελληνικών συμφερόντων, θα σήμαινε ότι οι πολυεθνικές «θα κερδίσουν μ’ ένα σμπάρο δυο τρυγόνια», αφού τα φθηνότερα πακέτα ούτως ή άλλως είναι πια λιγότερο ανταγωνιστικά και οποιαδήποτε ανατίμηση των ακριβότερων θα αφήσει αρκετά εκατομμύρια ευρώ στα ταμεία τους.