Αναταράξεις στην αγορά του γάλακτος αλλά και επιτάχυνση των διεργασιών για την αναθεώρηση του ισχύοντος πλαισίου που προσδιορίζει στις πέντε ημέρες τη διάρκεια ζωής του φρέσκου γάλακτος προκαλεί ο εντοπισμός στις εγκαταστάσεις της γαλακτοβιομηχανίας Αγνό στη Θεσσαλονίκη από τον Ενιαίο Φορέα Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ) μεγάλης παρτίδας γάλακτος με μεταχρονολογημένη, εικονική ημερομηνία παστερίωσης.
Το γάλα αυτό προοριζόταν, κατά πληροφορίες, για μεγάλες αλυσίδες λιανεμπορίου, για λογαριασμό των οποίων η ως το 2003 συνεταιριστική και μετέπειτα ιδιωτικών συμφερόντων γαλακτοβιομηχανία άρχισε προ μηνών, σε συνθήκες κορύφωσης του ανταγωνισμού, να παράγει μεγάλες ποσότητες ώστε να καλύψει τις απώλειες μεριδίων που παρουσίαζε στην αγορά. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, οι συμβαλλόμενες με ειδικές συμβάσεις με την Αγνό αλυσίδες, όπως και ευρύτερα ο κλάδος των αλυσίδων, ήδη επανεξετάζουν τις συνεργασίες τους, αφού πέραν των άλλων το υπουργείο Ανάπτυξης έσπευσε να δηλώσει ότι τάσσεται υπέρ της επιμήκυνσης της ημερομηνίας λήξης του φρέσκου γάλακτος.
Ορισμένες αλυσίδες υποστηρίζουν ότι σε μια τέτοια περίπτωση θα καταστεί ευχερής η διάθεση εισαγόμενου φρέσκου γάλακτος θεωρητικής διάρκειας ζωής ακόμη και δέκα ημερών από άλλες ευρωπαϊκές χώρες σε τιμές ως και 20% χαμηλότερες από αυτές που επικρατούν στην ελληνική αγορά.
* Διαφωνίες
Οι κτηνοτρόφοι και μαζί με αυτούς το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων διαφωνούν. Ωστόσο ο υπαγόμενος στο υπουργείο Ανάπτυξης ΕΦΕΤ φέρεται να ολοκληρώνει τη μελέτη του θέματος τείνοντας στο συμπέρασμα ότι είναι εφικτό να επιτραπεί η παράταση της διάρκειας ζωής του φρέσκου γάλακτος από πέντε σε έξι ή και επτά ημέρες. Ο αρμόδιος υφυπουργός κ. Γ. Παπαθανασίου εκτιμά ότι δεν θα υπάρξουν πράγματι εισαγωγές ή αυτές θα είναι εξαιρετικά περιορισμένες αφού η εγχώρια παραγωγή επαρκεί για την κάλυψη των αναγκών της αγοράς αλλά οι βιομηχανίες, όπως ίσως και οι κτηνοτρόφοι, υπό την πίεση της διάθεσης εισαγόμενου γάλακτος, θα υποχρεωθούν να συμπιέσουν τις τιμές συμπαρασύροντας προς τα κάτω και τις λιανικές τιμές στα ράφια των αλυσίδων.
Οι ελληνικές γαλακτοβιομηχανίες εν τω μεταξύ είναι διχασμένες, με τη Δέλτα και τη Φάγε σύμφωνα με πληροφορίες να αποδέχονται αυτή την προοπτική εν ονόματι του «πλήρους εξευρωπαϊσμού» της εγχώριας αγοράς και τις άλλες, μεγάλες και μικρότερες περιφερειακές, να αντιδρούν. «Αν το κράτος θέλει ο έλληνας καταναλωτής να πίνει απροσδιόριστης προέλευσης γάλα υψηλής παστερίωσης για φρέσκο και όχι φρέσκο ελληνικό, που μοιραία είναι ακριβότερο, ας το κάνει» αναφέρει εκπρόσωπος μιας από τις βιομηχανίες που διαφωνούν.
* Το πρόβλημα
«Το πρόβλημα με την Αγνό αποκαλύπτει τα προβλήματα επιβίωσης και στρατηγικής που αργά ή γρήγορα θα αντιμετωπίσουν, αν δεν αντιμετωπίζουν ήδη, εταιρείες που δραστηριοποιούνται κυρίως σε περιφερειακό επίπεδο και αδυνατούν να καταστούν ανταγωνιστικές καθώς ο ανταγωνισμός θα αυξάνεται και οι τιμές θα συμπιέζονται» εκτιμά στέλεχος εταιρείας η οποία είναι κυρίως εισαγωγική. Οπως εξηγεί, οι επιστροφές στις γαλακτοβιομηχανίες φρέσκου γάλακτος από τα σουπερμάρκετ και τα χιλιάδες άλλα σημεία πώλησης λόγω λήξης της διάρκειας ζωής του αντιπροσωπεύουν για αυτές ένα τεράστιο και δυσβάστακτο κόστος, όπως και το κόστος συλλογής και διακίνησης του γάλακτος, λόγω των υψηλών σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη τιμών που πωλούν το γάλα οι χιλιάδες κτηνοτρόφοι και της ευρείας γεωγραφικής διασποράς των σημείων πώλησης. Ειδικότερα οι μικρές βιομηχανίες εξαρτούν από τις υψηλές τιμές την επιβίωσή τους και οπωσδήποτε τα διλήμματα είναι για όλες μεγάλα. «Ο πειρασμός καταστρατήγησης της νομοθεσίας συνδέεται με τον αγώνα που κάνουν αρκετές επιχειρήσεις του τομέα για να επιβιώσουν» υποστηρίζει ο ίδιος παράγων, εκτιμώντας ότι τη διετία 2006-2007 «θα ενταθεί η ενοποίηση του κλάδου» με συνεργασίες, εξαγορές και συγχωνεύσεις.
* Ο ανταγωνισμός
H Αγνό, από την πλευρά της, ενώ μαίνεται ο ανταγωνισμός στην αγορά της Θεσσαλονίκης, τη δεύτερη σημαντικότερη για τις γαλακτοβιομηχανίες μετά από αυτή της Αττικής, αναφέρει ότι έκανε «ένα λάθος, ασυγχώρητο ίσως, αλλά χωρίς πρόθεση και δόλο». H άλλοτε συνεταιριστική επιχείρηση Αγνό επωλήθη από την ATE το 2003, ύστερα από έναν αμφιλεγόμενο και περιπετειώδη διαγωνισμό στον οποίο είχαν μετάσχει επίσης οι εταιρείες Μεβγάλ, Δέλτα και Τυράς, στην ισχυρή βιομηχανία τυροκομικών προϊόντων Κολιός, στις εγκαταστάσεις της οποίας ο ΕΦΕΤ πριν από δύο χρόνια είχε εντοπίσει «μη κανονικό» τυρί φέτα. Στην ίδια επιχείρηση εξάλλου έχει επιβληθεί «τσουχτερό» πρόστιμο για παραπλάνηση των καταναλωτών.
Τα μερίδια στην αγορά του φρέσκου γάλακτος της Θεσσαλονίκης, όπου κάποτε δέσποζε η Αγνό, έχουν αλλάξει σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Μακράν πρώτη ήταν το 2005 η Μεβγάλ, ενώ σε πανελλαδική κλίμακα επίσης μακράν πρώτη ήταν η Δέλτα.
