Πριν από σαράντα χρόνια ο οικονομολόγος καθηγητής Arthur Okun διατύπωσε μια πρόταση για τη σχέση μεταξύ του ρυθμού ανάπτυξης του εισοδήματος και του ποσοστού ανεργίας που έμεινε γνωστή στη βιβλιογραφία ως Νόμος του Okun. Κατά μία διατύπωση του νόμου αυτού ο ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης του ΑΕΠ πρέπει να είναι περίπου 3% για να διατηρηθεί σταθερό το ποσοστό ανεργίας. Ακόμη, για να μειωθεί το ποσοστό ανεργίας κατά 1%, το εισόδημα της χώρας πρέπει να αυξηθεί περίπου κατά 5%. Αυτά λέει ο Νόμος της Okun και αυτά περίπου ισχύουν σε διάφορες οικονομίες, όπως των ΗΠΑ, της Βρετανίας, της Γερμανίας κ.λπ.
Εχοντας υπόψη τον Νόμο του Okun, μου προξένησαν μεγάλη εντύπωση οι δηλώσεις του υπουργού Εργασίας κ. Π. Παναγιωτόπουλου ότι εντός του 2005 θα δημιουργηθούν πάνω από 60.000 θέσεις εργασίας ως αποτέλεσμα της νομοθετικής εργασίας του και των παρεμβάσεών του στην αγορά εργασίας μέσω ΟΑΕΔ. Αύξηση της απασχόλησης κατά 60.000 σημαίνει μείωση της ανεργίας κατά 1,2% περίπου. Βέβαια ο υπουργός δεν εξήγησε με ποιον τρόπο θα επιτευχθεί η αύξηση της απασχόλησης και (πράγμα διαφορετικό) η μείωση της ανεργίας. Ούτε είναι λογικό να περιμένουμε ότι η ανεργία θα μειωθεί με τις αλλαγές στις αμοιβές των υπερωριών και το ελαστικό ωράριο εργασίας που έχει στον σχεδιασμό ο κ. Παναγιωτόπουλος. Τέτοιες αλλαγές θα έχουν τόση επιτυχία όσο είχε και η πολιτική του κ. Χρ. Πρωτόπαπα επί των ιδίων θεμάτων, δηλαδή μηδενική. Πάντως αν ο κ. Παναγιωτόπουλος καταφέρει να μειώσει την ανεργία με τέτοιες πολιτικές, τότε θα έχει ανατρέψει πλήρως τον Νόμο του Okun. Ο Νόμος του Παναγιωτόπουλου θα αντικαταστήσει τον Νόμο του Okun.
Αυτό θα είναι πράγματι εκπληκτικό, δεδομένου ότι όλες οι προβλέψεις για την εξέλιξη της ελληνικής οικονομίας κατά το τρέχον έτος είναι μάλλον απαισιόδοξες παρά αισιόδοξες. Ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας αναμένεται να είναι λίγο κάτω από το 3%. Αυτό είναι κάτι που δεν το αρνείται ούτε η κυβέρνηση. Υπό το βάρος των ελλειμμάτων και των περιορισμών που επιβάλλει η οικονομική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η κυβέρνηση ακολουθεί συσταλτική πολιτική που ενδέχεται να ενταθεί στη διάρκεια του έτους. Αν υπάρξουν εκπλήξεις, ευχάριστες ή δυσάρεστες, αυτές θα προέλθουν από την ιδιωτική πρωτοβουλία. Ομως για το 2005 οι προσδοκίες δεν φαίνεται να είναι μεγάλες.
Κατά συνέπεια, αν ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας μειωθεί κάτω του 3%, το αποτέλεσμα θα είναι μάλλον αύξηση του ποσοστού της ανεργίας παρά μείωσή του. Πόθεν, λοιπόν, αντλεί τη βεβαιότητα με την οποία διατυπώνει το αποτέλεσμα της πολιτικής του ο κ. Παναγιωτόπουλος; Αυτό, προς το παρόν, παραμένει μυστήριο.
Ο κ. Θεόδωρος Π. Λιανός είναι καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
