Στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση συμβαίνει μια άνευ προηγουμένου διεύρυνση των διεθνών αγορών. Για επιβεβαίωση έστω το ακόλουθο παράδειγμα. Την εβδομάδα που πέρασε συμμετείχα ως κύριος ομιλητής σε ένα συνέδριο στην Ταϊλάνδη. Το συνέδριο αυτό διοργανώθηκε από τη Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Kasetsart, στο οποίο φοιτούν 35.000 φοιτητές. Τίποτε το εκπληκτικό μέχρις εδώ. Αλλά από το πρόγραμμα του συνεδρίου ως την ιστοσελίδα www. bicabr. com οι οικοδεσπότες δεν έχασαν ευκαιρία να τονίσουν ότι η διοργάνωση έγινε από κοινού με τους διεθνείς εταίρους της σχολής. Ποιοι είναι οι διεθνείς εταίροι τους; Είναι πανεπιστήμια από την Αυστραλία, την Αυστρία, την Τσεχοσλοβακία, τη Γαλλία, τη Σουηδία, την Κίνα, και την Ιαπωνία. Αυτό είναι όντως εκπληκτικό γιατί χώρες με διαφορετικές ρυθμίσεις στην ανώτατη εκπαίδευση ενθαρρύνουν τα AEI τους να εξάγουν υπηρεσίες εκπαίδευσης. Το ερώτημα λοιπόν που τίθεται είναι γιατί το κάνουν και τι συμπεράσματα μπορούμε να βγάλουμε για τη χώρα μας.
H απάντηση βρίσκεται στο ότι τα οφέλη από τις εξαγωγές υπηρεσιών πανεπιστημιακής εκπαίδευσης είναι τεράστια. Για του λόγου το ασφαλές ας πάρουμε την περίπτωση της Αυστραλίας και ας αναφέρουμε μερικά στατιστικά στοιχεία πρώτα από το δημοσίευμα της L. Doherty στην εφημερίδα «Fairfax Digital» (22.4.2004). Σε αντίθεση με το παρελθόν, γράφει, κατά το οποίο η οικονομική ανάπτυξη της Αυστραλίας στηρίχθηκε στην πλάτη των προβάτων (εννοεί τις εξαγωγές μαλλιού), στο μέλλον θα βασιστεί με αυξανόμενο ρυθμό στα πηλίκια των αποφοίτων, καθώς τα πανεπιστήμια επεκτείνουν τα υπεράκτια και τα εξ αποστάσεως προγράμματα των σπουδών τους. Ηδη, αναφέρει, τα έσοδα από εξαγωγές εκπαιδευτικών υπηρεσιών συμβάλλουν στο ισοζύγιο πληρωμών της Αυστραλίας περισσότερο από παραδοσιακά προϊόντα όπως το μαλλί. Με ιδιαίτερη δε έμφαση τονίζει ότι αν και οι δημόσιες δαπάνες για την εκπαίδευση κατά τη δεκαετία που προηγήθηκε του 2002 μειώθηκαν από 4,3% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος σε 3,8%, η ανάπτυξη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης υπήρξε εξαιρετικά ταχύρυθμη και πρόσφερε σημαντικά οφέλη.
Πιο συγκεκριμένα, από άλλο δημοσίευμα αντιγράφω ότι από τις διεθνείς δραστηριότητες των πανεπιστημίων της Αυστραλίας το 2002 εισέρευσαν:
* από δαπάνες ξένων φοιτητών στην Αυστραλία 4,7 δισ. δολάρια,
* από παράκτιες πανεπιστημιακές δραστηριότητες 295,5 εκατ. δολάρια,
* από εισόδημα εκπαιδευτικού προσωπικού στο εξωτερικό 195 εκατ. δολάρια,
* από εισόδημα από επιχείρηση σε επιχείρηση 55 εκατ. δολάρια,
* τουλάχιστον 42.000 θέσεις εργασίας, και
* επιπλέον οφέλη από τουρισμό των γονέων των φοιτητών, τη σύσφιγξη των εμπορικών ανταλλαγών κτλ.
Από τα ανωτέρω επιβεβαιώνεται ότι ο κλάδος της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης έχει τεράστιες εξαγωγικές δυνατότητες μέσα από τις οποίες μπορεί όχι μόνο να συμβάλλει στην οικονομία αλλά και να αναπτυχθεί ποιοτικά. Γι’ αυτό η κυβέρνηση πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλίες άμεσα ώστε να απελευθερωθούν οι δημιουργικές δυνάμεις μέσα στα ελληνικά πανεπιστήμια. Μερικές τέτοιες πρωτοβουλίες θα ήταν, για παράδειγμα, (α) να απελευθερωθεί η δυνατότητα διδασκαλίας στα αγγλικά, (β) να ενθαρρυνθούν τα πανεπιστήμια να επεκταθούν στο εξωτερικό, (γ) να σταθεροποιηθεί η δημόσια επιδότηση και τα πανεπιστήμια να πιεστούν να προσελκύσουν προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές από τη βαλκανική ενδοχώρα, και όχι μόνο, και (δ) να καταργηθούν οι περιορισμοί στα δίδακτρα και για τους έλληνες φοιτητές να εισαχθεί σύστημα κουπονιών κτλ.
Ο κ. Γεώργιος K. Μπήτρος είναι καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών
