Σήμερα θα κλείσω τη σειρά των άρθρων μου για τις μεγάλες μεταρρυθμίσεις που υιοθετήθηκαν στη Νέα Ζηλανδία στις αρχές της δεκαετίας του 1980 με μια σύντομη αναφορά στα αποτελέσματα. Για τον σκοπό αυτόν θα παρουσιάσω την πρόοδο που πέτυχαν σε διάφορους βασικούς τομείς. Θα το κάνω με δείκτες και σε σύγκριση με ένα σύνολο χωρών στο επίπεδο υλικής ευημερίας και ποιότητας ζωής των οποίων έχει επιτύχει να εντάσσεται.
Ο πίνακας αμέσως πιο κάτω εμφανίζει τις χώρες της σύγκρισης και τους δείκτες που επέλεξα να παρουσιάσω. Τα στοιχεία προέρχονται από το Annual Competitiveness Report 2003, το οποίο έχει δημοσιευθεί από το Εθνικό Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας της Ιρλανδίας. Από τα δεδομένα αυτά προκύπτουν τα ακόλουθα συμπεράσματα:
Πρώτον, η Νέα Ζηλανδία τα τελευταία 20 χρόνια κατάφερε να αναρριχηθεί στην κορυφή της κατάταξης όλων των χωρών με βάση τον δείκτη της ποιότητας ζωής (1).
Δεύτερον, με βάση τον δείκτη του κατά κεφαλήν εισοδήματος (2) βρίσκεται στην προτελευταία θέση από όλες τις πλούσιες χώρες του πίνακα. Επομένως, από τον συνδυασμό των δεικτών (1) και (2) οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι η επιτυχία ενός υψηλού ποιοτικού επιπέδου ζωής δεν εξαρτάται άμεσα από την εξασφάλιση ενός υψηλού επιπέδου υλικής ευημερίας.
Τρίτον, με βάση τον δείκτη του ρυθμού της οικονομικής ανάπτυξης (3), η Νέα Ζηλανδία διαθέτει μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες στον κόσμο. Από αυτή τη διαπίστωση, σε συνδυασμό με την παρατήρηση από τον δείκτη (5) ότι έχει μία από τις πιο ευέλικτες αγορές εργασίας, προκύπτει ότι η ανεργία βρίσκεται σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα (δείκτης 4).
Τέταρτον, η Νέα Ζηλανδία αποτελεί τον καλύτερο προορισμό για τους ξένους επενδυτές μετά την Ιρλανδία και την Ολλανδία (δείκτης 6). Χάρη στην ευελιξία στην αγορά εργασίας και στις ελκυστικότατες συνθήκες για επιχειρηματικότητα (δείκτης 9) που δημιούργησαν οι μεγάλες μεταρρυθμίσεις, η χώρα αυτή κατάφερε να προσελκύσει ξένες επενδύσεις οι οποίες ανέρχονταν το 2002 στο 50,3% του ΑΕΠ της.
Πέμπτον, αρκεί μια ματιά στους δύο τελευταίους δείκτες για να αντιληφθεί ο οποιοσδήποτε ότι η Νέα Ζηλανδία διαθέτει ανθηρά και νοικοκυρεμένα δημόσια οικονομικά. Σύμφωνα με τους δείκτες (11) και (12) το ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης τον ίδιο χρόνο ήταν θετικό, με πλεόνασμα 1,3% του ΑΕΠ, ενώ το δημόσιο χρέος ανερχόταν μόλις σε 28,7% του ΑΕΠ.
Τελικό συμπέρασμα προς γνώση και νουθεσία. Αν θέλουμε να επιτύχουμε πραγματική σύγκλιση προς τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης μέσα σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα, οι μεγάλες μεταρρυθμίσεις της Νέας Ζηλανδίας αποτελούν άριστο πρότυπο κατεύθυνσης των επιλογών μας. Αλλά η εφαρμογή τους προϋποθέτει, πρώτον, ότι οι πολίτες θα αποδεχθούμε τις θυσίες της περιόδου προσαρμογής που απαιτούνται και, δεύτερον, ότι το πολιτικό σύστημα θα ανταποκριθεί στη μεγάλη πρόκληση που αντιμετωπίζουμε. Οι προϋποθέσεις αυτές εύχομαι να ικανοποιηθούν το ταχύτερο δυνατόν.
Ο κ. Γεώργιος K. Μπήτρος είναι καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
