ΠΑΡΑΘΥΡΟ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

Internet: πολυεργαλείο ή περιττή πολυτέλεια;

Ο Νίκος είναι 58 ετών και ζει σε μια απομακρυσμένη περιοχή της NA Πελοποννήσου. Χόμπι του είναι η μουσική και μέσω του ηλεκτρονικού υπολογιστή (H/Y) «κατεβάζει» από το Internet τις αγαπημένες του μελωδίες. Επιπλέον ενημερώνεται για την επικαιρότητα και οργανώνει τις τραπεζικές του συναλλαγές ηλεκτρονικά. Ο Νίκος είναι χαρακτηριστική περίπτωση ανθρώπου ο οποίος προσπαθεί αυτοσχέδια «να ανεβεί» στο τρένο των νέων τεχνολογιών, και το επιτυγχάνει.

Τους προβληματισμούς και το ενδιαφέρον του Νίκου δεν φαίνεται να συμμερίζεται η νεαρή 20χρονη Μαρία, φοιτήτρια της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών. H Μαρία, σε πείσμα των καιρών, δεν χρησιμοποιεί H/Y και αγνοεί τη χρήση του Internet. Αδιαφορεί πλήρως για την πολύτιμη αυτή πηγή πληροφοριών. Επιλέγει να ξοδεύει ώρες στη βιβλιοθήκη αναζητώντας πληροφορίες και παραδίδει τις εργασίες της χειρόγραφα. Οταν τελειώσει το πανεπιστήμιο, θα είναι πτυχιούχος, μια ψηφιακά αναλφάβητη πτυχιούχος με περιορισμένες δυνατότητες απασχόλησης σε σχέση με άλλους συμφοιτητές της που έχουν λειτουργική γνώση της νέας τεχνολογίας. Μια ψηφιακά αναλφάβητη πτυχιούχος με σαφώς περιορισμένη χρηστικότητα σε έναν ψηφιακό κόσμο που ολοένα εξελίσσεται. Παρόμοια και η περίπτωση του 45χρονου Χαράλαμπου, ιδιοκτήτη ενός μικρού τυπογραφείου. Δεν έχει H/Y, το πελατολόγιό του έχει ήδη μειωθεί και σε λίγο η εταιρεία του θα είναι εκτός ανταγωνισμού.

Και τα τρία αυτά περιστατικά περιγράφουν τη διαφορετική προσέγγιση που επικρατεί στη χώρα μας σχετικά με τη χρήση του Internet, κάνοντας πολλούς να αναρωτιούνται: «Τελικά τι είναι το Internet; πολυεργαλείο ή… περιττή πολυτέλεια;».

Για τους μυημένους στην τεχνολογία ή ακόμη και γι’ αυτούς που δειλά κάνουν ένα πρώτο βήμα γνωριμίας μαζί της η απάντηση βρίσκεται στο πρώτο σκέλος της ερώτησης. Το κίνητρο αξιοποίησης του Internet για τον 58χρονο ήταν να ικανοποιήσει το χόμπι του και να βρεθεί «κοντά» σε άλλα άτομα με παρόμοια ενδιαφέροντα. Γρήγορα όμως κατάλαβε ότι μέσω του Internet μπορούσε να έχει πολλαπλά οφέλη με τον πιο απλό τρόπο. Από το να επικοινωνεί με το παιδί του, που σπουδάζει στο εξωτερικό, ως το να αγοράζει αγαθά και να προγραμματίζει τις διακοπές του μέσω Internet.

Είναι γεγονός – αποδεικνύεται και από όλα τα στατιστικά στοιχεία των τελευταίων δύο ετών – ότι η Ελλάδα έχει ξεφύγει από τη «λίθινη εποχή» του Internet. Παρ’ όλα αυτά εξακολουθούμε ως χώρα να βρισκόμαστε στην τελευταία θέση μεταξύ των κρατών-μελών της EE στη χρήση τεχνολογιών και Internet. Στο τέλος του 2003 οι μελέτες δείχνουν ότι ένας στους δύο νέους (15-24 ετών) δεν είναι χρήστης Internet. Σε μεγαλύτερες ηλικίες σημειώνεται ακόμη πιο έντονη απροθυμία, καθώς επτά στους δέκα δεν χρησιμοποιούν το Internet.

Ποιοι είναι οι λόγοι για τους οποίους ένα μεγάλο ποσοστό του ελληνικού πληθυσμού παραμένει «ψηφιακά αναλφάβητο»; Τι φταίει; Γιατί δεν «περπατάει» το Internet στην Ελλάδα;

H συνηθέστερη, πιο εύκολη δικαιολογία είναι η τιμή. Το ακούμε πολύ συχνά: «Το Internet είναι ακριβό». Πόσο πραγματική όμως είναι αυτή η δικαιολογία; Η φοιτήτρια που προανέφερα ενδεχομένως να βρίσκει πολύ ακριβό ένα μηνιαίο πάγιο για σύνδεση στο Internet της τάξεως των 10 ευρώ ή μια κάρτα προπληρωμένου χρόνου πρόσβασης στο Internet αξίας 3 ευρώ. Ισως ωστόσο πληρώνει 40 ευρώ τον μήνα για τσιγάρα ή τουλάχιστον 30 ευρώ τον μήνα για έξοδο, καφέ ή ποτό.

Είναι φανερό ότι το κόστος πρόσβασης στο Internet είναι σχετικά χαμηλό σε σχέση με άλλες δραστηριότητες του έλληνα καταναλωτή και σχεδόν εκμηδενίζεται, αν αναλογιστεί κανείς το σύνολο των αναγκών που καλύπτει σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο (επικοινωνία, ενημέρωση, ψυχαγωγία, αγορά, ηλεκτρονική εκπαίδευση κ.ά.). Αφού λοιπόν η εστίαση στο κόστος λειτουργεί μόνο ως πρόφαση, το ερώτημα παραμένει: «Ποιος φταίει εν τέλει γι’ αυτή την άρνηση και υστέρηση στη χρήση του Internet;». Σίγουρα όχι η φοιτήτρια. H υστέρηση που παρατηρείται αποδίδεται κυρίως στο καταναλωτικό πρότυπο το οποίο καλλιεργείται αλλά και στην έλλειψη ενημέρωσης για την αξία του Διαδικτύου.

Επομένως η εξάπλωση της χρήσης του Internet θα πρέπει να βασιστεί στην εφαρμογή γενικότερων μέτρων πολιτικής και ουσιαστικών κινήτρων, καθώς και σε μια πανεθνική εκστρατεία κρατικών και ιδιωτικών φορέων για την ανάδειξη της αξίας χρήσης των H/Y και του Internet. Απαιτείται εθνική στρατηγική για την περαιτέρω εξάπλωση των υπολογιστών στα σχολεία, στα νοικοκυριά και στις επιχειρήσεις, η οποία μπορεί να λάβει τη μορφή φορολογικών κινήτρων, επιδότησης των οικογενειών που αγοράζουν H/Y ή των κατασκευαστών H/Y προκειμένου να μειώσουν τις τιμές, καθώς και επιδότησης της εκπαίδευσης σε νέες τεχνολογίες.

Παράλληλα η πολιτεία θα πρέπει να επιταχύνει την ανάπτυξη υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και να μεριμνήσει για τη διεκπεραίωση των συναλλαγών του πολίτη με το Δημόσιο. Σήμερα οι ηλεκτρονικώς παρεχόμενες υπηρεσίες από τον δημόσιο τομέα στην Ελλάδα δεν ξεπερνούν τις 15, παρά το γεγονός ότι τέτοιες υπηρεσίες αποτέλεσαν για πολλές χώρες κίνητρο για αύξηση της χρήσης του Internet.

Πρέπει όλοι μας να συμβάλουμε προς την ανάδειξη των πλεονεκτημάτων της χρήσης του Διαδικτύου, για να γίνει επιτέλους κατανοητό ότι το Internet είναι ανάγκη. Είναι απαραίτητο για την Ελλάδα, για τον κάθε Ελληνα και Ελληνίδα, κάθε ηλικίας. Είναι σημαντικός παράγοντας για την εύρυθμη λειτουργία του κράτους και για την εξυπηρέτηση του πολίτη. Είναι εκπαιδευτικό μέσο για την ανάπτυξη των νέων και την ένταξή τους στο εργασιακό δυναμικό της χώρας μας. Είναι αναγκαίο εργαλείο για την ανάπτυξη της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής επιχείρησης, για την ανάδειξη των ικανοτήτων του κάθε εργαζομένου και την αντιμετώπιση των προκλήσεων της παγκοσμιοποίησης.

Ας σταματήσει λοιπόν ο «μύθος του ακριβού Internet», γιατί τα οφέλη τα οποία αποκομίζουμε από τη χρήση του – ατομικά αλλά και ως κοινωνία – είναι πράγματι ανεκτίμητα.

Ο κ. Γιώργος Ιωαννίδης είναι διευθύνων σύμβουλος της Otenet.