Ισως σε πολλούς να μην είναι γνωστό ότι το 2004 είναι, σύμφωνα με το κινέζικο ωροσκόπιο, η χρονιά του Πιθήκου. Ισως πολλοί να θέλουν να αποφύγουν τη σκέψη ότι το 2004 είναι η χρονιά των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας. Και όμως η πραγματικότητα που εισάγει η χρονική διαδικασία δεν επιτρέπει αμφισβητήσεις. Το 2004 είναι σε λίγες ημέρες μαζί μας.
Οταν πληροφορήθηκα ότι έμελλε να ζήσουμε τη χρονιά του Πιθήκου με πλημμύρισε η περιέργεια. Συνειρμικά ανέτρεξα στις φιλολογικές μου γνώσεις. Αμέσως όμως απέφυγα να δεχτώ ότι μπορούσε το 2004 να αποτελέσει για το ωροσκόπιο της Ελλάδας τη χρονιά κατά την οποία θα μιμηθούμε άκριτα τη συμπεριφορά και τα ήθη άλλων.
Ανέτρεξα στο Διαδίκτυο. «Τα πάντα είναι επιτεύξιμα αυτή τη χρονιά» μας πληροφορεί η σχετική για το κινέζικο ωροσκόπιο ιστοσελίδα. «Προβλέπονται επιτυχίες ακόμη και εκεί που νομίζουμε ότι είναι αδύνατο. Είναι η χρονιά που όλοι θα ρισκάρουμε, όλοι θα προσπαθήσουμε να εφαρμόσουμε τις ιδέες μας και η κερδοσκοπική διάσταση, που διακρίνει τις χρονιές του Πιθήκου, θα ανταμείψει, με μεγάλες αποδόσεις, όσους αναλάβουν να πραγματοποιήσουν ευφυείς ιδέες. Αν υπάρχει ύφεση, και αυτή θα εξαλειφθεί ταχύτατα καθώς οι επιχειρηματικές δραστηριότητες θα απογειωθούν μέσα σε ένα περιβάλλον αισιοδοξίας και ευνοϊκής αλληλεπίδρασης. Ο Πίθηκος στο κινέζικο ωροσκόπιο είναι γεμάτος ικανότητες και ευκαιρίες. Δεν δέχεται όχι σαν απάντηση. Πολλά από όσα προβλέπονται δικαιολογούνται και από το ότι το 1776, χρονιά που γεννήθηκε η Αμερική, ήταν και εκείνη χρονιά του Πιθήκου».
H αντίδραση φίλου μου μακροοικονομολόγου ήταν άμεση. Δεν πιστεύω στα ωροσκόπια. Δεν δέχομαι εξωγενή προσδιορισμό των μακροοικονομικών εξελίξεων. Αν πράγματι το «ζωώδες κίνητρο» της επιχειρηματικής συμπεριφοράς είναι εκείνο που μέσα από τη δημιουργική καταστροφή του παλαιού για το νέο φέρνει την ανάπτυξη, τίποτε δεν μπορεί να μας πείσει ότι αυτό οφείλεται στην αστρολογία και στα ωροσκόπια. Χρειάζεται άλλη ιστορία που να ερμηνεύσει το μέλλον. Πρέπει να κατευθυνθούμε προς μια πιο διευρυμένη έννοια της επιχειρηματικής καινοτομίας. Ο επιχειρηματίας είναι εκείνος που εισάγει λογικά τον στοχευμένο και όχι τον τυχαίο σχεδιασμό με στόχο τη δημιουργία κερδών. H ανάπτυξη οφείλεται στις ικανότητες των επιχειρηματιών να εισάγουν εκλεπτυσμένες και επιλεκτικές διορθώσεις στην οργάνωση, στα προϊόντα και στην παραγωγικότητα. Και αυτό επιτυγχάνεται σε ένα διευρυμένο παγκόσμιο αγωνιστικό περιβάλλον. H μεγάλη ύφεση είναι το καλύτερο περιβάλλον για ταχύτατη ανάκαμψη. Δεν διαβάζεις, με ειρωνεύτηκε, τι γράφτηκε πρόσφατα στην Αμερικανική Οικονομική Επιθεώρηση;
Αλας. Τώρα δικαιολογούνται όλα. 2004, η χρονιά του Πιθήκου και η χρονιά των Ολυμπιακών Αγώνων. Αν η ανάληψη κινδύνων αποδώσει τα μέγιστα, τότε το στοιχείο των Ολυμπιακών Αγώνων αποτελεί το άριστο περιβάλλον. Υπάρχει μια ομάδα Ελλήνων που αθλητικά μεγάλωσε μέσα σε μια πραγματικότητα. Μετά τη διάκριση στους Πανελληνίους, τα όρια των φιλοδοξιών μας ακουμπούσαν τους Βαλκανικούς. Ως εκεί όμως. Αργά αλλά σταθερά, ιδιαίτερα μάλιστα αν υποστηρίζαμε και τη γνωστή ποδοσφαιρική ομάδα, εξοικειωθήκαμε με την Ευρώπη. Τα όρια των Βαλκανίων ξεπεράστηκαν και αγωνιστικά διεκδικούσαμε θέση, πολλές φορές με επιτυχία, στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι. Σήμερα οι φιλοδοξίες είναι ολυμπιακές, δηλαδή παγκόσμιες. Εχουμε μια νέα γενιά αθλητών σε όλους τους στίβους, πνευματικούς, επιχειρηματικούς και αθλητικούς, η οποία αγωνίζεται ανταγωνιστικά και δημιουργεί. Εχουμε ικανούς φοιτητές και επιστήμονες που αξιολογούν τους εαυτούς τους, χωρίς αναβολικά, στο Διαδίκτυο και γνωρίζουν τι οφείλουν να κάνουν. Εχουμε ικανά επιχειρηματικά στελέχη που φιλοδοξούν και ψάχνουν για ευκαιρίες. Εχουμε δυνατότητες και ύστερα από πολλές δεκαετίες ο παγκόσμιος ανταγωνισμός θα είναι στο σπίτι μας. Θέλω να πιστεύω ότι η σύμπτωση των ευκαιριών της χρονιάς του Πιθήκου, με τη διεξαγωγή και το πνεύμα ανταγωνισμού παγκόσμιας εμβέλειας των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, δεν είναι τυχαία.
Ο κ. Νίκος Γ. Χαριτάκης είναι επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
