«Ο βασιλιάς κι εμείς» θα ήταν μια πιθανή παράφραση του τίτλου, αν μάλιστα θέλαμε να τονίσουμε την επικαιρότητά του. Ο βασιλιάς πληθωρισμός επανέρχεται. Οχι βεβαίως με το κύρος που είχε άλλοτε, όταν το ύψος του ήταν στο 24%. Αλλά και σήμερα σε ικανοποιητικά, συγκριτικά, επίπεδα, με βάση τα μέσα ευρωπαϊκά επίπεδα. Αυξήσεις και ακαμψία στις τιμές των υπηρεσιών. Αυξήσεις στη χρηματιστηριακή τιμή του πετρελαίου. Ειδησεογραφία για νέα τιμολόγια στα βασικά βιομηχανικά καταναλωτικά αγαθά. Επιδείνωση των καιρικών συνθηκών. Ολα μαζί συνθέτουν ένα όχι και τόσο ευοίωνο οικονομικό περιβάλλον στην προσπάθεια για συγκράτηση του πληθωρισμού στη χώρα μας.
Η κυβέρνηση διά στόματος Πρωθυπουργού θεωρεί ότι το ισχυρό της σημείο είναι η οικονομία. Κανένας δεν μπορεί αμφισβητήσει αυτή τη δήλωση. Ποιος άλλωστε γνωρίζει καλύτερα; Η κυβέρνηση έχει ενημερωθεί για τις επισημάνσεις του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος στο θέμα της ολισθηρότητας του δρόμου όπου κινείται η οικονομία μας λόγω των πληθωριστικών εξελίξεων αλλά τις υποτιμά. Διαφορετικά θα έδειχνε ενδιαφέρον για να ανατρέψει τα δεδομένα. Η κυβέρνηση γνωρίζει ότι στην ΕΕ, δηλαδή στο άμεσο οικονομικό μας περιβάλλον, η στασιμότητα των οικονομικών εξελίξεων και οι πληθωριστικές αιχμές άρχισαν να επανεμφανίζονται. Θεωρεί όμως ότι υπό την καθοδήγησή της (και όχι με την καθοδήγηση των Σαμαρινιώτη, Σαράφη, Βελουχιώτη) στην προεδρία της ΕΕ το επόμενο εξάμηνο θα έχουμε αίσιες εξελίξεις. Η κυβέρνηση, τέλος, γνωρίζει ότι η παγκόσμια οικονομία δεν δείχνει σημεία ανάκαμψης τουλάχιστον σε προοπτική ενός εξαμήνου. Γνωρίζει καλύτερα από όλους μας ότι σε ανάλογες συνθήκες στο παρελθόν η οικονομία μας αντέδρασε, λόγω δυσκαμψιών της, με μεγαλύτερες ανατιμήσεις στις έστω και οριακές εξάρσεις του επιπέδου των διεθνών τιμών. Αλλά ποιος σκάει;
Δεν μπορούμε να αστειευόμαστε με τον πληθωρισμό. Το περιβάλλον δεν είναι ευνοϊκό και βρισκόμαστε στο υψηλότερο σκαλί. Η οικονομία μας είναι ανοικτή και τα μέσα που διαθέταμε άλλοτε για να ελέγχουμε και αυτήν ακόμη την επίπτωση των τιμών των αγαθών που παράγουν οι δημόσιες επιχειρήσεις δεν υπάρχουν. Δεν μπορούμε τη μία να υποσχόμαστε αυξήσεις τιμολογίων των ΔΕΚΟ για να τις βάλουμε στο ΧΑ και την άλλη να μην τις εφαρμόζουμε, επειδή θέλουμε να συγκρατήσουμε τον πληθωρισμό. Δεν μπορούμε να αποφύγουμε τις καιρικές συνθήκες που τίποτε δεν μας πείθει ότι θα είναι καλύτερες από πέρυσι. Δεν μπορούμε να ελέγξουμε τις ακαμψίες του συστήματος, καθώς δεν θέλουμε να παρέμβουμε στα ειδικά κεκτημένα που τις δημιούργησαν. Δεν θέλουμε να αποφύγουμε την τόνωση της ζήτησης από την επιτάχυνση(;) του Γ’ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης το 2003, γιατί διαφορετικά θα κατηγορηθούμε ότι δεν κάναμε τη δουλειά μας.
Με δεδομένο το περιβάλλον και με συγκεκριμένους περιορισμούς στην άσκηση πολιτικής πώς αντιδρούμε;
Πράττουμε σαν να θέλουμε επιδεικτικά να δείξουμε ότι ίσως και να μη μας ενδιαφέρει το θέμα. Είναι σαν οι αγώνες μας για να πετύχουμε την ένταξή μας σε εκείνες τις κοινωνικές ομάδες που ευνοούνται από τον πληθωρισμό να έχουν ευοδωθεί. Εχουμε εξασφαλίσει εισοδηματικές εισροές και αποδόσεις πλούτου που δεν επηρεάζονται σοβαρά από τις ανατιμήσεις. Πετύχαμε την οικονομική μας υπέρβαση και δεν μας απασχολούν ιδεολογικές κρίσεις. Προχωρούμε με σιγουριά στο μέλλον.
Σε λίγες ημέρες ο χρόνος τελειώνει. Η ευφορία των εορτών και των πολιτικών εξελίξεων θα κατασταλάξει. Η προεδρία εκ των πραγμάτων θα απαιτήσει από όλους μεταφορά ενέργειας στη διαχείριση των ενδοευρωπαϊκών θεμάτων. Ο προϋπολογισμός, όπως θα ψηφιστεί, δεν ευνοεί με τα κονδύλια του τη συγκράτηση των πληθωριστικών πιέσεων. Κι όμως, ενώ γνωρίζαμε τις εξελίξεις, δεν τολμήσαμε μια ουσιαστική παρέμβαση στο τμήμα των δαπανών.
Ποια μέτρα οικονομικής πολιτικής έχουμε που θα μας επιτρέψουν να αντιδράσουμε αν ο πληθωρισμός σε κινητή βάση δωδεκαμήνου αγγίξει το 6% τον Φεβρουάριο του 2003; Θα μας ικανοποιεί ότι τότε μαζί με την προεδρία θα έχουμε εξασφαλίσει και την πρώτη θέση στη συρρίκνωση των πραγματικών εισοδημάτων;
Ο κ. Νίκος Χαριτάκης είναι καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
