Πριν από τρεις εβδομάδες αναφέρθηκα στη ΔΕΗ. Την περασμένη Κυριακή με τίμησε με την απάντησή του ο αγαπητός συνάδελφος και πρόεδρος της ΔΕΗ κ. Δ. Παπούλιας.


Ζητώ την κατανόηση των αναγνωστών γιατί σήμερα θα απαντήσω, αν και δεν το συνηθίζω. Εν αρχή λοιπόν να υπενθυμίσω την ουσία του σχολίου. Διετυπώνετο τότε στην ακροτελεύτιά του παράγραφο με αναφορά στη ΔΕΗ ότι «προσωπικά δεν με ενοχλούν τα μεγάλα μονοπωλιακά κέρδη. Με ευχαριστούν μάλιστα, ανεξάρτητα αν προκύπτουν από επιχειρήσεις δημόσιας ή ιδιωτικής ιδιοκτησίας. Σε τελική ανάλυση προκύπτουν από καλή διαχείριση των πόρων. Με μια παρατήρηση, αν είναι μονοπωλιακά να αντιμετωπίζουν τη δαμόκλειο σπάθη της Επιτροπής Ανταγωνισμού». Δηλαδή, θεωρούσα ότι το αν τα κέρδη της ΔΕΗ είναι μονοπωλιακά είναι υπό κρίση και πρέπει να εξεταστούν από την Επιτροπή Ανταγωνισμού και όχι από την αρμόδια Ρυθμιστική Αρχή (ΡΑΕ). Αν όμως αποδειχθεί ότι είναι, τότε πρέπει να παταχθούν αφού στην ελεύθερη οικονομία δεν υπάρχουν καλά και κακά μονοπώλια. Ολα λειτουργούν σε βάρος των καταναλωτών και όλα θα πρέπει να εξαφανιστούν.


Είναι λοιπόν η ΔΕΗ μονοπώλιο;


Κατά τη γνώμη μου, ναι, αφού και το δίκτυο διανομής και οι κυριότεροι πλουτοπαραγωγικοί πρωτογενείς εθνικοί πόροι (υδροδυναμικό και λιγνίτης) τους εκμεταλλεύεται με αποκλειστικά προνόμια. Ο κ. Παπούλιας θα θυμάται πού οδήγησε σε κυβερνητικό επίπεδο η επιμονή του να αποκτήσει και η ΔΕΗ δικαίωμα δικτύου για παράλληλη διανομή σταθερής τηλεφωνίας, ενάντια στο μονοπώλιο του ΟΤΕ. Αν όμως οι αναγνώστες δεν θυμούνται λεπτομέρειες και αν επίμονα πιστεύουν ότι η ΔΕΗ δεν είναι μονοπώλιο, ας ψάξουν να βρουν ένα λογαριασμό που να έχει εκδοθεί από άλλο παραγωγό ή διανομέα ηλεκτρικής ενέργειας.


Μήπως δεν πραγματοποιεί μονοπωλιακά κέρδη;


Οχι, είναι η απάντηση. Οσοι αμφιβάλλουν, δεν χρειάζονται ως επιβεβαίωση τις λεκτικές αναφορές των σχολίων μου, αλλά τα στοιχεία που αναφέρει ο κ. Παπούλιας. Τα κέρδη της ΔΕΗ, γράφει, πολλαπλασιάστηκαν 60 φορές μέσα σε ένα χρόνο (2000-2001). Οπως θριαμβευτικά επίσης ισχυρίζεται με ανακοίνωση Τύπου ο διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ κ. Σ. Νέζης, τα κέρδη της ΔΕΗ συνεχίζουν και το 2002 να αυξάνονται με 12,6% έναντι του πρώτου τριμήνου του 2001. Δεν γνωρίζω να υπάρχει η θεωρία(;) του αυτόματου πιλότου και δεν την ανέφερα. Αλλωστε και ιδεολογικά δεν θα μπορούσα να υποστηρίξω κάτι ανάλογο. Πιστεύω στη συμβολή των διοικούντων, στα κέρδη και στις ζημιές μιας επιχείρησης, και άρα θαυμάζω τις ικανότητες του διδύμου Παπούλια – Νέζη για την επιτυχία τους. Με μία παρατήρηση: Αν, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, η εταιρεία πραγματοποιούσε ζημιές και οριακά κέρδη ως το 2001 και μετά 60 φορές περισσότερα, μήπως θα έπρεπε κανείς να εξετάσει τις διοικητικές ευθύνες των προηγουμένων προέδρων και διοικητικών συμβούλων ή ακόμη και των υπουργών που τους διόριζαν;


Αριστη η διαχείριση, αλλά τμήμα των κερδών δεν οφείλεται και σε αύξηση των τιμών;


Ο αγαπητός συνάδελφος δεν επιχειρηματολογεί. Η ΔΕΗ όμως διά στόματος κ. Νέζη μάς λέει ότι «στην αύξηση των εσόδων συνέβαλε η αύξηση της ζήτησης και η αύξηση των τιμολογίων που κινήθηκαν μεσοσταθμικά στο 3,6%». Και για να ακριβολογούμε, η ΕΣΥΕ για την περίοδο 2000/4 – 2002/4 καταγράφει ότι η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας παρ’ ότι ελέγχεται ακολουθεί αριθμητικά τις εξελίξεις ενός επικίνδυνα ανερχόμενου πληθωρισμού (7,7%-7,5%). Η ΔΕΗ με κεφαλαίο Δ (δημόσια), η ΔΕΗ που ελέγχεται από τη ΡΑΕ στις τιμές, έκανε πέρυσι 60 φορές μεγαλύτερα κέρδη από πρόπερσι και τμήμα τους τα αποδίδει στην αύξηση των τιμών. Αν και ελέγχεται, λοιπόν, ακολουθεί την ελεύθερη οικονομία στη διαμόρφωση των τιμών του ΔΤΚ. Αν όμως το μονοπώλιο, έστω και με ορθολογική διοίκηση, επιτυγχάνει κέρδη με μείωση των δαπανών, δεν θα έπρεπε η επιβλέπουσα αρχή που στοχεύει, σύμφωνα με τον ιδρυτικό της νόμο, σε τιμολόγηση με αναφορά το κόστος να μειώνει τις τιμές;


Γιατί τα κάνει η ΔΕΗ όλα αυτά; «Για να ενισχυθεί η δέσμευση της διοίκησής μας» λέει ο κ. Νέζης «στη δημιουργία πρόσθετης αξίας για τους μετόχους μας». Τα ίδια έλεγε και ο κ. Bill Gates της Microsoft, αλλά επειδή και αυτά προήρχοντο από μονοπωλιακή διαχείριση δικτύου τον παρέπεμψαν στα δικαστήρια.


Χρησιμοποίησα την έκφραση «με τίμησε» στην αρχή, διότι – παρ’ όλο τον φόρτο των εργασιών του – όχι μόνο ασχολήθηκε διαβάζοντάς με, αλλά και πρόσεξε σε τέτοιο βαθμό την επιχειρηματολογία υποδεικνύοντάς μου στο μέλλον να μην ασχολούμαι με θέματα που «συμπίπτουν με ενορχηστρωμένη προπαγάνδα», με θεωρίες που δεν ισχύουν επιστημονικά, όπως του «αυτόματου πιλότου», με επιχειρήσεις που «αγνοώ τα οικονομικά τους στοιχεία» και, το σημαντικότερο, με τα θέματα της «ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα και στην Ευρώπη» που φαίνεται να μην τα γνωρίζω. Εκτός και αν θέλω η ΔΕΗ να γίνει ΟΑ.


Το ότι δεν γνωρίζω τα θέματα της ενέργειας και ότι θέλω να δω τη ΔΕΗ στην κατάσταση της ΟΑ δεν μπορώ να τα σχολιάσω. Απλώς θα ήταν σκόπιμο πριν από αυτές τις αναφορές να εξηγούσαν εκείνοι που γνωρίζουν γιατί η ΡΑΕ δημόσια ένα χρόνο μετά πρότεινε τις θέσεις που είχα διατυπώσει στις ανοικτές διαβουλεύσεις της για την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Ως προς δε την ΟΑ, εκτός και αν ξεχάσαμε τα οικονομικά μας, θεωρούμε ειλικρινά ότι ήταν ποτέ μονοπώλιο όπως η ΔΕΗ, όταν και στενά υποκατάστατα είχε στην εσωτερική αγορά και στη διεθνή αγορά λειτουργούσε με ανταγωνισμό;


Ο κ. Νίκος Γ. Χαριτάκης είναι επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών.