Ο εμπορικός πόλεμος κλονίζει την παγκόσμια οικονομία

Σε νέα φάση εισήλθε την εβδομάδα που πέρασε η διαμάχη μεταξύ των τριών μεγάλων εμπορικών δυνάμεων του πλανήτη. Την Παρασκευή, ΗΠΑ και Κίνα αντάλλαξαν τα… πρώτα πυρά επιβάλλοντας εκατέρωθεν δασμούς 25% σε εισαγόμενα προϊόντα συνολικής αξίας 34 δισ. δολαρίων. Για το ξέσπασμα του «μεγαλύτερου εμπορικού πολέμου στην Ιστορία» έκανε λόγο ο κινέζος υπουργός Εμπορίου.

Την προηγουμένη, στην Ουάσιγκτον και στις Βρυξέλλες διεφάνησαν τάσεις αποκλιμάκωσης της έντασης –κάτι που εκτίναξε στα ύψη τις μετοχές των ευρωπαϊκών αυτοκινητοβιομηχανιών. Την Τετάρτη το Πεκίνο είχε προτείνει στην ΕΕ τη σύμπηξη μετώπου κατά των ΗΠΑ. Αλλά οι Βρυξέλλες λίγες ώρες αργότερα δεν έκρυψαν ότι συμμερίζονται τις ανησυχίες της Ουάσιγκτον για την κατάκτηση δεσπόζουσας θέσης της Κίνας στο διεθνές εμπόριο.

«Βellum omnium contra omnes (σ.σ. πόλεμος όλων εναντίον όλων)» κατά τον Τόμας Χομπς. Ενίοτε, βεβαίως, οι εμπόλεμοι συμπράττουν συγκυριακά ανά δύο για να πραγματοποιήσουν στοχευμένες επιθέσεις κατά του τρίτου. Την ίδια ώρα, υπερεθνικοί θεσμοί, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (ΠΟΕ), αλλά και ιδιωτικά και κυβερνητικά ερευνητικά κέντρα χτυπούν το καμπανάκι του κινδύνου για τους εμπορικούς φραγμούς που ορθώνονται μεταξύ των μεγαλύτερων οικονομιών του πλανήτη.

Σκηνοθέτης και πρωταγωνιστής στο θέατρο αυτό του παραλόγου είναι βέβαια ο αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ. Στόχος του, να ανατρέψει την «απαράδεκτη» ανισορροπία του εμπορικού ισοζυγίου της χώρας του –που τυγχάνει να είναι η μοναδική πολιτικοστρατιωτική υπερδύναμη του πλανήτη –έναντι των ηττημένων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου Γερμανών και των νεοφώτιστων στον καπιταλισμό Κινέζων.

Η στοχοποίηση του Πεκίνου πλήττει ταυτόχρονα και την Ευρώπη, παρά την κίνηση καλής θέλησης που έκανε την Παρασκευή ο αμερικανός πρεσβευτής στο Βερολίνο, ο οποίος πρότεινε εμμέσως μια συμφωνία μη επίθεσης στις αυτοκινητοβιομηχανίες των ΗΠΑ και της ΕΕ. Εξάλλου όλες οι εμπορικές κυρώσεις που επιβάλλουν για πολιτικούς λόγους οι ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια σε διάφορες κατά καιρούς «αποσυνάγωγους» χώρες (Ιράκ επί Σαντάμ, Ιράν και τώρα Ρωσία) πλήττουν κατά κύριο λόγο την ευρωπαϊκή οικονομία.

Κάποιοι αναλυτές θεωρούν ότι η επίθεση του Τραμπ κατά του γερμανικού μεταπολεμικού μερκαντιλισμού φέρνει το Πεκίνο σε πλεονεκτική θέση. «Ο Τραμπ έχει διχάσει τη Δύση και η Κίνα προσπαθεί να το κεφαλαιοποιήσει αυτό. Τώρα το Πεκίνο έχει την αίσθηση ότι μπορεί να διασπάσει την ΕΕ σε πολλούς τομείς, στο εμπόριο αλλά και στα ανθρώπινα δικαιώματα» δήλωσε στο Reuters ένας ευρωπαίος αξιωματούχος που εμπλέκεται στη σινο-ευρωπαϊκή διπλωματία.

Γι’ αυτό ίσως οι Κινέζοι κλείνουν το μάτι στους Ευρωπαίους, υπαινισσόμενοι σπουδαίες μπίζνες σε τομείς όπως αυτόν της αυτοκινητοβιομηχανίας, για παράδειγμα –με πολιτική απόφαση το Πεκίνο στρέφεται προς την ηλεκτροκίνηση των οχημάτων, κάτι που ευνοεί αναφανδόν την ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία. Οι δηλώσεις του αμερικανού πρεσβευτή στο Βερολίνο προς στελέχη της Daimler, της Volkswagen και της BMW, ότι ο Τραμπ δεν θα δασμολογήσει τα αυτοκίνητά τους αν η ΕΕ δεν επιβάλει αντίποινα στη δασμολόγηση του ευρωπαϊκού χάλυβα και αλουμινίου από τις ΗΠΑ, κάλλιστα ερμηνεύονται ως άμεση αντίδραση στο κινεζικό φλερτ προς τους ευρωπαίους κατασκευαστές. Σημειωτέον ότι η Ανγκελα Μέρκελ αμέσως έσπευσε να υποσχεθεί μείωση της δασμολόγησης των αμερικανικών οχημάτων στην ΕΕ.

Κατά τα άλλα, ο ΠΟΕ επισημαίνει ότι από τον Οκτώβριο του 2017 έως τον Μάιο του 2018 οι χώρες του G20 έχουν ήδη επιβάλει 39 νέα περιοριστικά μέτρα του εμπορίου και προειδοποιεί για ανάσχεση της πορείας ανάκαμψης της διεθνούς οικονομίας. Ενώ το Συμβούλιο Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων της Γαλλίας εκτιμά ότι ένας εκτεταμένος εμπορικός πόλεμος θα είναι εξίσου καταστροφικός με την παγκόσμια ύφεση του 2008-2009 και θα στοιχίσει το 3% του ΑΕΠ για τις ΗΠΑ και την Κίνα και το 4% του ΑΕΠ για την ΕΕ. Ασφαλώς το κοινωνικό κόστος (απολύσεις, νέα φτωχοποίηση κ.λπ.) στους «εμπολέμους» και σε ολόκληρο τον πλανήτη θα είναι πολλαπλάσιο. Διότι είναι γνωστό ότι όταν μαλώνουν τα βουβάλια, την πληρώνουν τα βατράχια.