Το ρεκόρ εισιτηρίων της αξέχαστης εθνικής μας σταρ απειλείται από ένα ναυάγιο. Το υπερωκεάνιο του Κάμερον έβαλε πλώρη για την κορυφή των εισπράξεων και στην Ελλάδα
Ο Γιώργος Παπαντωνίου, αυτός ο τζέντλεμαν πορτιέρης του «Εμπασσυ», στοιχηματίζει (εκ του ασφαλούς να λέγεται) πως ο «Τιτανικός» θα καταρρίψει όλα τα ελληνικά ρεκόρ! «Μισό εκατομμύριο εισιτήρια στην Αθηνα, ένα σε ολόκληρη την επικράτεια». Αυτό δεν είναι ναυάγιο αλλά θρίαμβος. Για να δούμε μπας και είναι υπερβολές;
Τι τσαμπουνάς εδώ; Η Αλίκη παραμένει αξεπέραστη: Πράγματι, η «Υπολοχαγός Νατάσα», παραγωγής 1970, έσπασε τα ταμεία! Φανταστείτε πως μόνο στην Αττική «μετρήθηκαν» 750.000 εισιτήρια! Αλλά.
Τι αλλά; Το είπες μόνος σου:… αλλά πρόκειται για ελληνική ταινία και δεν είχε ακόμη διαδοθεί τόσο μαζικά η τηλεόραση. Δύο χρόνια μετά τη «Νατάσα», η ίδια… Αλίκη με τη «Μαρία της σιωπής» κόβει μόνο 200.000 εισιτήρια. Και έκτοτε αληθινά… εσιώπησε.
Ο Μπελογιάννης και ο «Ανθρωπος με το γαρίφαλο» του Νίκου Τζίμα έσκισαν το 1981 επί εποχής πλήρους ανθήσεως της τηλεόρασης: Και αυτό σωστό είναι! Αν θυμάμαι καλά η ιστορία του Νίκου Μπελογιάννη έκοψε 619.000 εισιτήρια στις αίθουσες της Αττικής. Και λέγεται πως ο πραγματικός αριθμός είναι διπλάσιος αν υπολογίσει κανείς την υπόλοιπη Ελλάδα και τις… κομματικές προβολές! Το κόμμα είχε δώσει… γραμμή λόγω εκλογών, ΠαΣοΚ και… 17%!
Μα, και ο Κάμερον «σπρώχνεται» από το Χόλιγουντ, από τα media, από τα 210 εκατομμύρια δολάρια, από τον μύθο του ναυαγίου, από, από…: Να τα πάρουμε ένα ένα; Υπήρξε μεγαλύτερη διαφήμιση από αυτήν με την «Κλεοπάτρα», όπου σχεδόν επί μια διετία όλοι έγραφαν για το ειδύλλιο του Ρίτσαρντ Μπάρτον με τη million dollar sultana, τη σουλτάνα του εκατομμυρίου Λιζ Τέιλορ; Η διάρκεια των γυρισμάτων, οι αμοιβές, οι απαιτήσεις του ζεύγους και άλλες πολλές καταστροφές έφεραν τη Fox στο χείλος του… ναυάγιου και της πλήρους χρεοκοπίας! Και όμως η τετράωρη «Κλεοπάτρα» ούτε τα μισά του «Τιτανικού» δεν έκοψε!
Η «Εμμανουέλα» και ο «Θίασος»
Και με την «Εμμανουέλα» είχε δημιουργηθεί πανικός! 300.000 έτρεξαν τις πρώτες δέκα μέρες: Ανόμοια… μεγέθη! Η «Εμμανουέλα» ήταν το πρώτο… αξιοπρεπές, «σοφτ» πορνό! Μπορούσε να την απολαύσει κάθε ευυπόληπτος θεατής. Δεν ήταν σαν και αυτά τα… άθλια, βρώμικα πορνό που έπαιζε το αείμνηστο τσοντάδικο «Αρίων». Επειτα ήταν και η απειλούμενη εισαγγελική εισβολή! Ολοι και όλες έτρεξαν να προλάβουν προτού το… κορίτσι «πέσει». Ο απαγορευμένος καρπός είναι ο πιο γλυκός και επιθυμητός. Επειτα, όταν καταργήθηκε η λογοκρισία, το καψερό το… κορίτσι κυκλοφορεί… μόνο του!
Θυμάμαι και το ρεκόρ του «Θίασου»! Τετράωρη ταινία, με ρυθμούς Αγγελόπουλου και να κάνει 200.000 εισιτήρια μόνο στην Αθήνα; Ε, είναι απίστευτο! Βοήθησαν δύο παράγοντες. Πρώτον, η Γενική Γραμματεία Τύπου της ΝΔ που είχε «κόψει» τον δρόμο του Αγγελόπουλου προς το επίσημο Φεστιβάλ των Καννών και, δεύτερον, ο… απαγορευμένος καρπός του Εμφύλιου. Τέτοια ήταν η κατάσταση, που κάθε ταινιούλα που περιείχε νύξεις περί εμφυλίου και που σήμερα δεν «βλέπεται», τότε εξασφάλιζε διανομή σε αρκετές αίθουσες και έκανε κάποια εισιτηριάκια!
Μιλάμε για νούμερα αλλά συγκεκριμένα νούμερα δεν έχουμε: Εχουμε! Το πρώτο τριήμερο κόπηκαν 60.108 εισιτήρια και την πρώτη εβδομάδα προβολής έχει υπολογιστεί πως θα πλησιάσουν, ίσως ξεπεράσουν, τις 100.000. Είναι πρωτοφανές!
Πάντα ένα love story συγκινεί: Και στην «Κλεοπάτρα» λαβ στόρι περιγράφεται! Ασε που το «Οσα παίρνει ο άνεμος» θεωρείται το λαβ στόρι όλων των εποχών.
Και η «Καζαμπλάνκα»: Και η «Καζαμπλάνκα» και ο «Αγγλος ασθενής» και χιλιάδες άλλα.
Διακρίνω υποτιμητικό, χλευαστικό τόνο στη φωνή σου: Μπα, η ιδέα σου είναι! Αλλά από λαβ στόρι σε λαβ στόρι υπάρχει κολοσσιαία διαφορά. Κάποιος, λόγου χάρη, μου είπε πως η ερωτική ιστορία του «Τιτανικού» δεν είναι καλύτερη από τα μελό του ελληνικού κινηματογράφου!
Λάσπη ο θησαυρός
Εδώ που τα λέμε, και στον «Τιτανικό» ένα πλουσιοκόριτσο ερωτεύεται κάποιο παιδί της φτωχολογιάς: Πρώτα από όλα δεν είναι πλουσιοκόριτσο, αλλά ξεπεσμένη αριστοκράτισσα. Αν δεν παντρευτεί τον ζάπλουτο αμερικανό βιομήχανο, θα γίνει κορδελιάστρα! Αλλά δεν είναι εκεί το ζήτημα.
Πού είναι; Μα, λίγο να μετακινηθεί το βλέμμα σου και αν μπεις στον κόπο να σκαλίσεις τις εικόνες, θα καταλάβεις! Ο Κάμερον επένδυσε 210 εκατομμύρια δολάρια για να φτιάξει μια σανίδα σωτηρίας.
Πας μακριά! Εγώ; Ο Κάμερον το «λέει». Θυμάσαι τι συμβαίνει στο πρώτο μέρος; Οπου ο ίδιος ο Κάμερον «βουτάει» με σύγχρονο σκάφος στα 4.000 μέτρα για να ανασύρει θηριώδες χρηματοκιβώτιο; Οταν το ανοίγουν τι βρίσκουν; Λάσπη! Το «υλικό» της ματαιοδοξίας αλλά και το «υλικό» με το οποίο πλάθεται κάθε… θνητός! Και μέσα από τη λάσπη αναδύεται ένα… σκίτσο! Αυτός είναι ο πραγματικός θησαυρός. Ενα σκίτσο. Ξέρεις γιατί δεν υπάρχει όνομα ζωγράφου, παρά μόνο είναι γραμμένη η ημερομηνία δημιουργίας αυτού του σκίτσου που απεικονίζει γυμνή την κοπέλα, ξαπλωμένη σε καναπέ;
Αν θυμάμαι καλά τον λένε Τζακ Ντόσον: Καλά θυμάσαι. Τζακ Ντόσον! Ενα κοινό, κοινότατο όνομα. Σαν να λέμε Γιάννης Παπαδόπουλος! Γιατί; Μα επειδή πρόκειται για ένα… οποιοδήποτε κοινό, ανιδιοτελές, αθώο πλάσμα. Ενα θυελλώδες αγόρι γεμάτο με ιδέες και όνειρα. Γι’ αυτό δεν υπάρχει όνομα. Γιατί είναι «κάποιο» αγόρι και γιατί δεν είναι το πρόσωπο, αλλά αυτά που εκφράζει και εκπροσωπεί!
Ε, σε λίγο θα μου πεις πως το σενάριο του Κάμερον είναι Ταρκόφσκι, Μπέργκμαν! Θα σου πω ότι τίποτε, μα τίποτε δεν είναι τυχαίο. Δεν υπάρχει περίπτωση σενάριο του Χόλιγουντ να γίνεται… έτσι, στον αέρα. Ακόμη και το άναμμα του αναπτήρα υποδηλώνει κάτι! Πρόσεξε ορισμένες λεπτομέρειες. Το… ύψος, λόγου χάρη.
Το ναυάγιο της… σωτηρίας
Το ύψος του «Τιτανικού»; Και αυτό! Το συμβόλαιο μεταβίβασης της Ρόουζ, της κοπέλας, «υπογράφεται» στο ρετιρέ του σκάφους. Από το ψηλότερο σημείο της πρύμνης αποπειράται να αυτοκτονήσει για να σωθεί από την… αγοραπωλησία. Σε εκείνο το σημείο την σώζει για πρώτη φορά ο Τζακ. Στο ίδιο σημείο βρίσκονται την πιο μαύρη στιγμή του ναυαγίου και την ώρα που όλοι, σχεδόν όλοι γκρεμοτσακίζονται, γιατί το «πίσω» μέρος του σκάφους είχε σηκωθεί όρθιο αφού η πλώρη είχε βυθιστεί κάθετα!
Από το ύψος στον πάτο! Περίπου. Ο… ανώνυμος αυτός θυελλώδης τύπος σώζει διαρκώς τη Ρόουζ. Πώς; Την… κατεβάζει από το ρετιρέ στο… υπόγειο. Θυμάσαι ποια είναι η πρώτη φράση της Ρόουζ προτού πατήσει το ποδαράκι της στην πολυτελή σουίτα του «Τιτανικού»; «Αισθάνομαι σαν να με πηγαίνουν σε… δουλεμπόριο»!
Και από την άλλη η πολυτέλεια αστράφτει! Μη μου πεις ότι ο Κάμερον δεν κλείνει το μάτι στον φτωχό θεατή! Θα σου πω ότι κατασκεύασε εκ νέου τον «Τιτανικό» για να τον φουντάρει. Γιατί προορισμός του είναι ο… πάτος! Γιατί η στιγμή τότε, το 1912 πριν από τον Πόλεμο και πριν από την καταστροφή της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, ήταν κατακλυσμιαία, όπως περίπου είναι τώρα! Ετσι πιστεύω πως ο Κάμερον… πιστεύει! Γιατί με το χρήμα δεν μπορείς όλα, μα όλα να τα αγοράσεις!
Ιδεαλιστικό, διόλου ρεαλιστικό: Μιλάμε για την εξαίρεση, όχι για τον κανόνα. Στο κάτω κάτω, αξίζει να έχουμε κάτι για να ονειρευόμαστε!
Με το όνειρο καταλήγεις στον μεγάλο ύπνο: Πάντως στον «Τιτανικό» η εταιρεία ονειρεύτηκε ένα… αβύθιστο σκάφος. Η κοσμική πελατεία της ονειρεύτηκε μια πολυτελή κρουαζιέρα στον Ατλαντικό και ο μέλλων σύζυγος της Ρόουζ ονειρεύτηκε το ακριβότερο διαμάντι του κόσμου, βάρους 56 καρατίων. Ολα αυτά κατέληξαν στον πάτο του Ωκεανού!
Συμβαίνει, τι να κάνουμε, δεν μπορεί να τα έχεις όλα: Ακριβώς! Επομένως τι βυθίζεται; Η πλεονεξία, η απληστία, η αγοραπωλησία, ο κυνισμός, η αδιαφορία, το χρήμα! Κατάλαβες; Ο Τζακ, αυτός ο… ανώνυμος τύπος, σώζει τη Ρόουζ από την επίγεια… κόλαση του πλούτου. Μα, πρόκειται για αλληγορία. Ηλίου φαεινότερο! Το θηριώδες αυτό σκάφος είναι η «κιβωτός» της αφρόκρεμας. Το «όχημα» μιας ιδεολογίας που λέει «ζήσε και άσε τους άλλους να πεθάνουν»! Πιάνεις την αντιστροφή που ούτε στα καλύτερά τους όνειρα δεν συλλαμβάνουν χιλιάδες άλλοι σκηνοθέτες, βαριάς κουλτούρας;
Ε, μη μου πεις πως ο Κάμερον μας.. προειδοποιεί; Από το στόμα μου το πήρες! Οι κάτοικοι των… ρετιρέ και οι άλλοι που επιθυμούν και σκαρφαλώνουν στα… μεγαλεία πρόκειται να φουντάρουν! Ετσι «λέει» ο Κάμερον. Θα επιβιώσουν μερικοί ένοικοι των υπογείων. Οι ναυαγοσώστες με τη σανίδα σωτηρίας!
Και πιστεύεις, στα σοβαρά τώρα, πως όλα αυτά που υπάρχουν, αν υπάρχουν στην ταινία, τα συλλαμβάνει ο κοινός νους; Πιστεύω πως ίσως δεν μπορεί να τα εξηγήσει, να τα περιγράψει, να συναρμολογήσει. Αλλά, ναι.. καταλαβαίνει. Και πιστεύω ακόμη πως ο θρίαμβος του… ναυαγίου οφείλεται στην αποθέωση τριών λέξεων. Τριών απλών λέξεων. Τριών ξεχασμένων λέξεων: ισότητα, αλληλεγγύη, αυτοθυσία! Η συναρπαστική εικονογράφηση αυτών των τριών λέξεων, που ανελκύστηκαν από το… ναυάγιο της Γαλλικής Επανάστασης, εκτόξευσαν την ταινία στα ύψη.
Οι εκπλήξεις της ζωής
Ε, μου είναι αδύνατον να πιστέψω πως ο άνθρωπος που έγραψε έναν… «Ράμπο» και έναν «Εξολοθρευτή» κατέληξε τώρα στη… Γαλλική Επανάσταση! Η ζωή είναι γεμάτη εκπλήξεις. Πές μου τώρα, περίμενες ποτέ να καταναλώνεται στον… χαβαλέ το μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού κινηματογράφου που μόλις πριν από δέκα χρόνια είχε βυθιστεί στη σημειολογία, στην ιδεολογία και στην πολιτική; Ολα να τα περιμένεις! Υπάρχει μεγάλη παρεξήγηση. Αρκετοί διανοούμενοι αναφέρονται στο Χόλιγουντ με μεγάλη περιφρόνηση. Δεν είναι έτσι. Στην Αμερική το σινεμά είναι λαϊκή μορφή τέχνης. Ας βγάλουμε επιτέλους τις παρωπίδες. Αδιάφορο από πού προέρχεται μια ταινία, σημασία έχει τι «λέει».
Μα, είναι τόσο… απλοϊκή! Απλή ναι, απλοϊκή όχι. Και να σου πω κάτι. Η απλότητα προϋποθέτει σύνθετη, διανοητική επεξεργασία. Συναρμολόγησε τα κομμάτια και μετά τα λέμε.
Τι να πούμε όταν η Κέιτ Γουίνσλετ φαίνεται μεγαλύτερη από τον Λεονάρντο ντι Κάπριο; Λες να μην το είχε καταλάβει ο Κάμερον; Το ερώτημα είναι γιατί το… επέτρεψε. Υπάρχει εξήγηση που «κολλάει» με όσα σου είπα σχετικά με τον χαρακτήρα του αγοριού. Φαίνεται μικρότερος γιατί είναι ένα… αθώο παιδί! Αθώες οι ιδέες του, η πίστη του, η αφοσίωσή του. Πώς λέμε για κάποιον ότι έχει καρδιά μικρού παιδιού; Στη θέση του Ντι Κάπριο θα μπορούσε να παίξει ο Μπραντ Πιτ, ας πούμε. Πιο γνωστός, περισσότερο γοητευτικός στα κοριτσόπουλα. Ο Κάμερον όμως ήθελε για τον ρόλο ένα φρέσκο αγόρι. Και για τον ρόλο της Ρόουζ έψαχνε ένα νέο κορίτσι με κάπως «κουρασμένο» πρόσωπο!
Με άλλα λόγια, λες πως το λαϊκό προσκύνημα οφείλεται στις ιδέες! Λέω πως χάρτινοι ήρωες τύπου Τζέιμς Μποντ, Ιντιάνα Τζόουνς και Μίστερ Bean κερδίζουν στα ταμεία! Αλλά ο «Τιτανικός» θριαμβεύει! Γιατί κουρελιάζει την αποθέωση της τεχνοκρατίας και του νεοκυνισμού. Τίποτα, μα τίποτα στον κόσμο δεν μπορεί να μας χωρίσει από την ελπίδα ενός καλύτερου κόσμου. Nothing on earth could come between them είναι το σύνθημα του Κάμερον! Ο έρωτας είναι το κίνητρο, η σανίδα είναι η σωτηρία τους και η ελπίδα ενός καλύτερου κόσμου είναι ο στόχος τους!
