Βερολίνο, αποστολή
Θρύλος του Νέου Κινηματογραφικού Κύματος της Τσεχοσλοβακίας, στο οποίο την δεκαετία του 1960 κράτησε πρωταγωνιστικό ρόλο –παρότι ταλαιπωρήθηκε από το κομμουνιστικό καθεστώς – ο σκηνοθέτης και ηθοποιός Γίρι Μένζελ είναι το πρόσωπο που η κινηματογραφική Μπερλινάλε επέλεξε εφέτος να τιμήσει για την συνολική προσφορά του στην 7η Τέχνη.
H απονομή του βραβείου θα γίνει την Παρασκευή 23 Φεβρουαρίου στον κινηματογράφο International αν και ο Μένζελ θα απουσιάζει γιατί δεν ήρθε στο φεστιβάλ λόγω προβλημάτων υγείας.
Εξαιρετικός στην σάτιρα, οπότε και εχθρός του κομμουνιστικού συστήματος, ο Μένζελ έγινε διάσημος ανά τον κόσμο το 1968 όταν η ταινία του, «Ο άνθρωπος που έβλεπε τα τρένα να περνούν» απέσπασε το Οσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας.
Μεταφορά του ομότιτλου μυθιστορήματος του Μπόχουμιλ Χράμπαλ, το φιλμ παρακολουθεί την ζωή του νεαρού Μίλος μαθητευόμενου στο σιδηροδρομικό σταθμό ενός χωριού στην κατεχόμενη από τους Γερμανούς Τσεχοσλοβακία. Oμως ο πόλεμος και οι συνέπειές του δεν τον απασχολούν ιδιαίτερα. Προτεραιότητα έχουν τα όνειρα που κάνει βλέποντας τα τρένα να περνούν και ο ανεκπλήρωτος έρωτάς του για μία ωραία γυναίκα.
Ο Μίλος θα γίνει ήρωας κωμικοτραγικών καταστάσεων , μέχρι που θα εμπλακεί σε μια επιχείρηση ανατίναξης ενός γερμανικού τρένου που μεταφέρει πυρομαχικά. Αθελά του, γίνεται ήρωας της αντίστασης.
Ο Μένζελ που γεννήθηκε στην Πράγα τον Φεβρουάριο του 1938, γύρισε την πρώτη μικρού μήκους του το 1960 ενώ σπούδαζε κινηματογράφο στην Κινηματογραφική Ακαδημία FAMU στην Πράγα. Θα ακολουθούσαν πέντε ακόμη μικρού μήκους, κάποιοι μικροί ρόλοι και εμπειρία ως βοηθός σκηνοθέτη σε ταινίες άλλων. Ολα αυτά προτού παρουσιάσει τον «Ανθρωπο που έβλεπε τα τρένα να περνούν» που ήταν το ντεμπούτο του στη μεγάλου μήκους.
Πολλά χρόνια αργότερα, το 2013 και ενώ είχε αποσπάσει την Χρυσή Αρκτο στο φεστιβάλ Βερολίνου για την ταινία «Παγιδευμένοι κορυδαλλοί» (η οποία γυρίστηκε το 1969 αλλά προβλήθηκε το 1990 καθότι λογοκρίθηκε στη Τσεχοσλοβακία), ο Μένζελ μετέφερε στο σινεμά ένα ακόμη μυθιστόρημα του Χράμπαλ, το «Υπηρέτησα τον βασιλιά της Αγγλίας». Παρόμοιας προβληματικής με τον «Ανθρωπο που έβλεπε τα τρένα να περνούν», η ταινία είναι το χαριτωμένο χρονικό της πρόσφατης Ιστορίας της Τσεχοσλοβακίας μέσα από το βλέμμα ενός «μικρού άνδρα με μεγάλες φιλοδοξίες».