Πέθανε την Παρασκευή σε ηλικία 91 ετών ο ηθοποιός Χάρι Ντιν Στάντον, που πρωταγωνίστησε σε ταινίες όπως το «Repo Man», «Ο μεγάλος δραπέτης», «Παρίσι, Τέξας», καθώς και στο πρόσφατο τηλεοπτικό ριμέικ «Twin Peaks».

Ο Στάντον πέθανε ειρηνικά στο νοσοκομείο Cedars Sinai στο Λος Αντζελες, ανέφερε σε ανακοίνωσή του ο ατζέντης του Τζον Κέλι.

Στην 60χρονη καριέρα του, ο Στάντον συνεργάστηκε με μερικούς από τους πλέον αξιόλογους σκηνοθέτες του Χόλιγουντ, όπως τον Φράνσις Φορντ Κόπολα, τον Σαμ Πέκινπα, τον Μάρτιν Σκορσέζε, τον Ντέιβιντ Λιντς και τον Ρίντλεϊ Σκοτ.

Ο Χάρι Ντιν Στάντον μεγάλωσε στη φτώχεια του μεγάλου Οικονομικού Κραχ στην Αμερική των δεκαετιών του 1920 και του 1930. Ηταν γιος ενός κουρέα – καλλιεργητή καπνού και μιας μαγείρισσας. Γεννήθηκε στις 14 Ιουλίου στα βάθη του Αμερικανικού Νότου το Γουέστ Ιρβάιν του Κεντάκι. Οπως μαθαίνουμε στο εξαιρετικό ντοκιμαντέρ “Partly fiction” που αναφέρεται σε αυτόν, ο Στάντον δεν θυμόταν με ροδαλά χρώματα τα παιδικά χρόνια του. Η άποψή του για τον γάμο των γονιών του δεν ήταν καλή. Η μητέρα του κάποτε του είπε ότι όταν ο Χάρι Ντιν ήταν βρέφος τον τρόμαζε στην κούνια φορώντας μια μαύρη κάλτσα. Περίεργα πράγματα αλλά και πάλι, κάτι περίεργο δεν έβγαζε πάντα ο Χάρι Ντιν Στάντον;

Αλλά και που δεν τον θυμόμαστε!

Στους «Φυγάδες του Μιζούρι», το παραγνωρισμένο γουέστερν του Αρθουρ Πεν, να καπνίζει παρέα με τον Τζακ Νίκολσον στο κρησφύγετό τους, σε κάποιο βουνό του Μιζούρι, ενώ κουβεντιάζουν για την δυσκολία των καιρών, το τέλος της εποχής τους που πλησιάζει,

Στο «Αλιεν», την θρυλική ταινία επιστημονικής φαντασίας του Ρίντλεϊ Σκοτ να λέει συνεχώς «right!» και να σπάζει τα νεύρα του Τομ Σκέριτ.

Ιδιωτικός ντετέκτιβ, πονηρός αλλά και αθώος συγχρόνως να περιμένει λούτσα στον ιδρώτα και με γουρλωμένα μάτια τον θάνατο μέσα σε ένα εφιαλτικό δωμάτιο στην «Ατίθαση καρδιά» του Ντέιβιντ Λιντς.
Ψυχρός πράκτορας του FBI στον «Νονό 2» του Φράνσις Κόπολα, ρόλος ολίγων λεπτών ή μήπως δευτερολέπτων;
Μέλος της ομάδας στρατιωτών – κλεφτών του Κλιντ Ιστγουντ στους «Ηρωες με βρώμικα χέρια», μια πολεμική περιπέτεια με έξυπνο χιούμορ.

Θραύσματα μνήμης που σιγά –σιγά διαμορφώνουν ένα απίστευτο κινηματογραφικό σύμπαν. Eναν κόσμο από κινούμενες εικόνες και ρόλους διαφορετικούς μεταξύ τους, έναν κόσμο ο οποίος ξεπερνά πια τα 60 χρόνια διάρκειας κρίνοντας από το γεγονός ότι σύμφωνα με μια φιλμογραφία του, ο Χάρι Ντιν Στάντον έκανε το κινηματογραφικό ντεμπούτο του σε ταινία του Αλφρεντ Χίτσκοκ (!), το «13 εγκλήματα ζητούν ένοχο» το 1956.

Χωρίς το όνομά του να είναι γραμμένο στους τίτλους.

Στο ντοκιμαντέρ «Partly fiction» που αναφέρεται στον βίο και την πολιτεία του Χάρι Ντιν Στάντον, ο Σαμ Σέπαρντ, με τον οποίο ο Στάντον συνεργάστηκε σε αρκετές ταινίες, αρχής γενομένης του «Παρίσι Τέξας» λέει: «Είναι ένας από αυτούς τους ηθοποιούς που ξέρουν ότι το πρόσωπό τους είναι μια ιστορία. Πρέπει απλώς να είναι μέσα σε αυτό που κάνει γιατί το πρόσωπό του είναι η ιστορία. Διαβάζεις τόσα πράγματα πάνω του.»

Στο ίδιο ντοκιμαντέρ ο Ντέιβιντ Λιντς που αναφέρεται στην σπανιότητα της αθωώτητας και της φυσικότητας που εκπέμπει ο Στάντον, κάποια στιγμή τον ρωτά σε πόσες ταινίες έχει παίξει.
Λιντς: «170 ή κάτι τέτοιο;»
Στάντον: «Πάνω από 200. 250 ίσως, δεν ξέρω…»

Είχε χάσει το μέτρημα και όχι επειδή ήταν 87 όταν το ντοκιμαντέρ γυρίστηκε αλλά επειδή έτσι ένιωθε. Σαν να μην συμβαίνει τίποτε. Σαν να μην τον ένοιαζε. Και κατά πάσα πιθανότητα πράγματι δεν τον ένοιαζε.

Ο Ντέιβιντ Λιντς είναι ο σκηνοθέτης που περισσότερο ίσως από κάθε άλλον έχει εκτιμήσει την persona Χάρι Ντιν Στάντον, με τον οποίο συνεργάστηκε σε τέσσερις ταινίες.
Στο ντοκιμαντέρ ο ηθοποιός παραδέχεται ότι τα νώτα τους τααίριαζαν και ότι συμφωνούσαν στα περισσότερα, εκτός από έναν: τον διαλογισμό. Όχι ότι ο Λιντς δεν διαλογίζεται απλώς ο Στάντον πίστευε ότι «διαλογιζόμαστε κάθε στιγμή της ζωής μας, ακόμα και τώρα που μιλάμε πιστεύω ότι διαλογιζόμαστε» όπως λέει χαμογελαστά ρουφώντας μια τζούρα από το τσιγάρο του στο «Partly fiction».

Και ήταν σαφώς ένας από τους πιο υποτιμημένους ηθοποιούς που πέρασαν ποτέ από το Χόλιγουντ. Δεκάδες, δεκάδες αξιομνημόνευτοι ρόλοι και ούτε μία, ούτε μία φορά υποψήφιος για το Οσκαρ. Πολύ κρίμα.

Ισως όμως, ακόμα και τώρα, μετά θάνατον, η Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογράφου να προσέξει τον Χάρι Ντιν Στάντον που πρωταγωνιστεί στην ταινία «Lucky» όπου όλοι τον έχουν εξυπνήσει. Η ταινία που σκηνοθετήθηκε από τον ηθοποιό Τζον Κάρολ Λιντς θα κάνει την ελληνική πρεμιέρα της στο προσεχές φεστιβάλ κινηματογράφου Θεσσαλονίκης τον Νοέμβριο όπως δήλωσε στο ΒΗΜΑ ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Ορέστης Ανδρεαδάκης.

Αν όντως κερδίσει την υποψηφιότητα για το Οσκαρ, δεν θα είναι ο πρώτος με τον οποίο κάτι τέτοιο συμβαίνει.

Μακάρι όμως να κερδίσει και το ίδιο το βραβείο έστω και αν δεν θα είναι εκεί για να το παραλάβει.