Την περασμένη Παρασκευή το «Despacito» έγινε το τραγούδι με τα περισσότερα κλικ στην ιστορία του YouTube. Πέτυχε αυτό το μοναδικό ρεκόρ σε πολύ πιο σύντομο χρονικό διάστημα από οποιοδήποτε άλλο βίντεο κλιπ, ενώ δυο εβδομάδες νωρίτερα η Universal Streaming είχε ανακοινώσει ότι ήταν το τραγούδι με τις περισσότερες μεταδόσεις streaming εάν στην αυθεντική εκτέλεση προστεθεί και το ρεμίξ του Τζάστιν Μπίμπερ.

Εάν εξαιρέσει κανείς την εισαγωγή του Μπίμπερ στα αγγλικά, οι στίχοι του τραγουδιού είναι στα ισπανικά. «Despacito» σημαίνει «αργά» και, σύμφωνα με το νόημα των στίχων, είναι αυτά που θα έκανε κανείς αργά σε κάποιον που του αρέσει πραγματικά. Η ρυθμική βάση του τραγουδιού είναι η reggaetón, δηλαδή η ρέγγε με στοιχεία χιπ χοπ, είδος που αναπτύχθηκε στο Πουέρτο Ρίκο με βάση την τζαμαϊκανή παράδοση της ρέγγε. Το βίντεο γυρίστηκε σε μια πορτορικανή φαβέλα που ονομάζεται Μαργαριτάρι, ενώ συμμετέχει ένα πολυφυλετικό καστ.

Στην εισαγωγή ακούει κανείς μια πορτορικανή κιθάρα με χορδές από ατσάλι που λέγεται cuatro και κατάγεται από ένα όργανο το οποίο έφτασε στην Ισπανία από τη Βόρεια Αφρική μέσω των Σαρακηνών. Ο ίδιος ο ρυθμός πάει ακόμη πιο πίσω από την ρέγγε της Τζαμάικας – φτάνει στην Δυτική Αφρική. Και το ραπάρισμα του τραγουδιστή Ντάντι Γιάνκι είναι μια μορφή καλλιτεχνικής έκφρασης που επινόησαν οι Αφροαμερικανοί των αστικών κέντρων, το οποίο εκείνος ανακάτεψε με την ισπανική σλανγκ του Πουέρτο Ρίκο. Οι ίδιοι οι στίχοι, τέλος, ανήκουν σε μια παράδοση που φτάνει έως τους τροβαδούρους της μεσαιωνικής Ισπανίας.

Γιατί έχουν σημασία όλα αυτά; Επειδή το «Despacito» είναι μια μίξη, ένα αμάλγαμα, γράφει στους New York Times ο Μόιζες Βελάσκες Μάνοφ. Και έγινε παγκόσμιο σουξέ σε μια εποχή όπου ο εθνικισμός βρίσκεται σε άνοδο, ο φόβος για τα σύνορα και τους μετανάστες εξαπλώνεται και η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών δείχνει αποφασισμένη να κάνει αυτήν τη χώρα πιο λευκή. Η επιτυχία αυτού του τραγουδιού, όμως, μας υπενθυμίζει ότι συνδεόμαστε όλοι μας σε μια παγκόσμια κοινότητα που στέκεται απέναντι στους εθνικισμούς. Που δεν λογαριάζει από σύνορα. Που δεν υπάγεται σε φυλετικές κατηγορίες. Και που ενθαρρύνει τη διασταύρωση ανάμεσα σε διαφορετικές κουλτούρες και στυλ.

Ασφαλώς η επιτυχία του «Despacito» δεν σημαίνει ότι το σχέδιο του Τραμπ θα αποτύχει ούτε ότι ο εθνικισμός θα παραχωρήσει τη θέση του σε μια χαρούμενη πολυπολιτισμικότητα. Δεν είναι λίγοι, ας πούμε, εκείνοι που χορεύουν στους ρυθμούς ενός πορτορικανού τραγουδιστή, αλλά δεν θα ήθελαν για γείτονα έναν Πορτορικανό. Αυτό όμως δεν μειώνει την αξία του. Γιατί ανακαλύπτουμε ότι τα σύνορα ανάμεσα σε εθνότητες και κουλτούρες είναι κάθε άλλο παρά αδιάβροχα. Κι από αυτήν την άποψη, το «Despacito» νίκησε τον Τραμπ.