Nτόρα Μπακοπούλου: «Ας μη φοβόμαστε τη λέξη πατριωτισμός»

…«Κύματα φεύγουν έρχονται. Αφρισμένη απόκριση στ’ αυτιά των κοχυλιών»… Ο στίχος του Οδυσσέα Ελύτη δίνει τον τίτλο στο εφετινό, 12ο κατά σειρά, Διεθνές Μουσικό Φεστιβάλ Αίγινας. Η διοργάνωση, την οποία διευθύνει καλλιτεχνικά η γνωστή πιανίστρια Ντόρα Μπακοπούλου, θα διεξαχθεί μεταξύ 2 και 27 Αυγούστου και περιλαμβάνει 12 μουσικές βραδιές, η καθεμιά με τον δικό της διακριτό χαρακτήρα.

«Το στίγμα είναι πάντα το ίδιο από τότε που ξεκίνησε, το 2006, με πρωτοβουλία μιας μικρής συντροφιάς φίλων: προσφορά και υψηλή ποιότητα» εξηγεί η Ντόρα Μπακοπούλου. «Στόχος του φεστιβάλ» –συνεχίζει η ίδια –«είναι η υποστήριξη και η ανάδειξη των δυνατοτήτων συνεργασίας ανάμεσα σε έλληνες και ξένους μουσικούς έτσι ώστε να προωθηθεί ο διάλογος μεταξύ διαφορετικών γενεών, εθνοτήτων και μουσικών σχολών. Επιπροσθέτως, μέσα από παράλληλες διοργανώσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα επιδιώκουμε να απευθυνθούμε με αξιώσεις στους κατοίκους του νησιού –κυρίως στους νεότερους ανθρώπους –και να προσφέρουμε δωρεάν παιδεία υψηλού επιπέδου».

Η Ντόρα Μπακοπούλου δεν ξεχνά, φυσικά, τους επαγγελματίες της Αίγινας στους οποίους η διοργάνωση του Φεστιβάλ τον Αύγουστο προσφέρει κατά την εκτίμησή της σημαντικό στήριγμα. Με τις εκδηλώσεις και με το σταθερά χαμηλό εισιτήριο δίνει τη δυνατότητα σε ντόπιους και επισκέπτες να απολαύσουν υψηλής αισθητικής μουσικές βραδιές σε μαγευτικούς ανοικτούς χώρους: στην παραλία της Αύρας, μπροστά από τον αρχαιολογικό χώρο της Κολώνας-ορόσημο της πόλης της Αίγινας, σε απόσταση τριών λεπτών με τα πόδια από το κέντρο –την Αυλή του Ναού του Σωτήρος και το Μικρό Θέατρο Ιάσονα Μολφέση στην Παχιά Ράχη.

Εφέτος, η περιήγηση στη μουσική ξεκινά με ένα «Tangarto», συνεχίζεται με την πρώτη παραγωγή όπερας του Φεστιβάλ –τον «Pimpinone» του Τέλεμαν -, επισημαίνει τη «Γοητεία της εφηβείας», μια βραδιά με την Ελλη Πασπαλά και την Underground Youth Orchestra, περιδιαβαίνει μουσικά «Απ’ το μπαρόκ στον 20ό αιώνα» και θυμάται «Τραγούδια της αγάπης» απ’ τη σκοπιά μεγάλων συνθετών. Ακολουθεί ο «Γερμανικός Ρομαντισμός» και μια τζαζ «Νυχτερινή Μουσική Περιπλάνηση», «Ενα Αυγουστιάτικο Καλειδοσκόπιο» και «Ενα έπος της δυτικής κλασικής μουσικής» για να φτάσει σε «Ντουέτα από αγαπημένες Οπερες», να δώσει «Τόπο στα Νιάτα» και να κλείσει με «Βιολί και πιάνο σε μια μαγική βραδιά»…

Η διάρκεια του φεστιβάλ στον χρόνο αποτελεί έκπληξη και για την ίδια την Ντόρα Μπακοπούλου. «Δεν περίμενα ότι θα κατάφερνε να συνεχίσει για τόσα χρόνια. Με δεδομένες τις συνθήκες που ζούμε, υπήρξε οικονομική στενότητα αλλά τελευταία στιγμή βρέθηκαν άνθρωποι που θέλησαν να βοηθήσουν προκειμένου να μη σταματήσει. Εφέτος έχουμε και την ενίσχυση του υπουργείου Πολιτισμού και, φυσικά, τους χορηγούς μας. Αλλοι απ’ αυτούς έρχονται, άλλοι φεύγουν. Είναι δαπανηρή η διοργάνωση».

Σχολιάζοντας τη σχέση με το κοινό, ομολογεί ότι στην αρχή υπήρξε ένα «κούμπωμα». Πλέον, τα πράγματα σε αυτόν τον τομέα έχουν εξελιχθεί εντυπωσιακά. «Τώρα με βλέπει ο κόσμος στον δρόμο και με ρωτά» λέει η Ντόρα Μπακοπούλου. «Δεν το φανταζόμουν ότι θα το αγκαλιάσει έτσι ο κόσμος. Ας μην ξεχνούμε πως πρόκειται για μουσική η οποία δεν έχει εισδύσει τόσο στις οικογένειες της επαρχίας. Κι όμως, όλοι εμείς που ασχολούμαστε μαζί της, ξέρουμε πως δεν ανήκει σε κάποια ορισμένη κοινωνική ομάδα. Αρκεί να στραφεί κανείς στο παράδειγμα της Βενεζουέλας με το «El Sistema» που κατόρθωσε να σπάσει τα διάφορα κλισέ περί μουσικής της ελίτ. Βλέπουμε πώς τα παιδιά αυτά, προερχόμενα από κατώτερα κοινωνικά και οικονομικά στρώματα, κατόρθωσαν να βελτιώσουν τη ζωή τους μέσω της μουσικής».

«Κινδυνεύουμε να χάσουμε την οντότητά μας»

Η Ντόρα Μπακοπούλου δηλώνει προβληματισμένη για τη γενικότερη κατάσταση που βιώνει ο κόσμος σήμερα. Η παγκοσμιοποίηση, λέει, έχει θετικές αλλά και αρνητικές συνέπειες. «Φοβάμαι ότι ως έθνος κινδυνεύουμε να χάσουμε την οντότητά μας. Οχι μόνο εμείς, αλλά και η Ιταλία, ο Νότος ολόκληρος. Βρισκόμαστε σε δύσκολη θέση, ο Βορράς έχει το πάνω χέρι. Θέλω όμως να είμαι πιο αισιόδοξη, πιστεύω ότι είναι μια φάση. Δεν μπορεί ο κόσμος να μετατοπιστεί από το θείο στο χρήμα. Το χρήμα αυτό καθαυτό δεν είναι ο διάβολος, αλλά η χρήση του για προσωπική απληστία είναι που το μεταμορφώνει σε τέρας το οποίο καταβροχθίζει τους αδύνατους και απαξιώνει τις ευαίσθητες πτυχές του ψυχισμού μας». Η ίδια θεωρεί ότι θα ήταν ευχής έργο αν το χρήμα ετίθετο στην υπηρεσία της τέχνης, όπως γινόταν στην Αναγέννηση ή ακόμη και σήμερα από φωτισμένους ανθρώπους με βαθιά καλλιέργεια. «Δυστυχώς τώρα πια αρχίζει και γίνεται μια Λερναία Υδρα που κατακλύζει όλο και περισσότερα πεδία».

Εξίσου προβληματισμένη δηλώνει και για την κατάσταση στην Ελλάδα. Μιλά για τους νέους ανθρώπους που μεταναστεύουν και λέει πως αντιλαμβάνεται ότι πρέπει να βρουν τρόπο να ζήσουν. Ωστόσο «πρέπει να έχουν στον νου τους και την πατρίδα. Και εγώ στην ακμή μου θα μπορούσα να ζήσω στο εξωτερικό, αλλά επέλεξα να γυρίσω πίσω και να διδάξω ελληνόπουλα…». Την επόμενη στιγμή κάνει μια αναφορά στον Μανώλη Γλέζο και στην πρόσφατη παρουσίαση του βιβλίου του «Ακρωνύμια». Λέει χαρακτηριστικά: «Κατασυγκινήθηκα με τον τρόπο που μίλησε για τους συντρόφους του… Αποκάλυψε συγκλονιστική κατανόηση της ζωής και της Ελλάδας. Ας μη φοβόμαστε τη λέξη πατριωτισμός. Είναι κρίμα να αφήσουμε να οικειοποιηθούν τη λέξη αυτή η χούντα και η Χρυσή Αυγή. Προσωπικά πιστεύω σε αυτό που είπε ο Ντοστογέφσκι ότι η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο. Αισθάνομαι ευγνωμοσύνη που είχα την ευκαιρία να γνωρίσω ανθρώπους οι οποίοι είχαν για πυξίδα τους την ομορφιά και την αλήθεια. Είμαι ευτυχής που μπορώ να γεύομαι αυτά τα πράγματα…».

«Κάποτε ο κόσμος θα μπουχτίσει από το Survivor…»

Για την ίδια η μουσική είναι αναγκαία όπως «το ποτήρι το νερό το καλοκαίρι» λέει χαρακτηριστικά. Θεωρεί πως, κάποια στιγμή, «ο κόσμος θα μπουχτίσει από την ευκολία του «Survivor». Οταν τελειώσει το θέαμα αυτό, δεν αφήνει κάτι. Τα περίφημα 15 λεπτά διασημότητας του Γουόρχολ ισχύουν, αλλά αναρωτιέμαι αν ικανοποιούν τους ανθρώπους. H κουλτούρα του εφήμερου οδηγεί τον κόσμο σε αυτά. Ολοι έχουμε ένα ποσοστό εφήμερου μέσα μας, είναι η ταχύτητα της ίδιας της ζωής. Κάποτε η ζωή είχε μεγάλη αξία, τώρα δεν έχει, το βλέπει κανείς από όλα αυτά που συμβαίνουν στον κόσμο. Το εφήμερο, λοιπόν, έχει αποκτήσει λάμψη. Βέβαια, λίγο πιο πέρα, υπάρχει η μεγάλη μουσική, το σπουδαίο θέατρο, αλίμονο αν λείψουν όλα αυτά».

Ο κόσμος, άραγε, αγκαλιάζει σήμερα την τέχνη; «Ναι, το πιστεύω. Εχει, βέβαια, σχέση με τις κατευθύνσεις που έχει λάβει κανείς από την εφηβεία του. Κι όμως, μια συνάντηση με αυτά μπορεί πραγματικά να ταρακουνήσει όποιον αναζητεί κάτι πιο στέρεο για τη ζωή».