Ενδιαφέρουσα φαίνεται να είναι η πορεία της ταινίας που προβάλλεται αυτή την περίοδο στην Αλκυονίδα και ο λόγος είναι απλός. Πρόκειται για τη μοναδική σωσμένη ταινία του ποιητή, θεατρικού συγγραφέα, ηθοποιού και σκηνοθέτη Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκι «Η δεσποινίδα και ο αλήτης». Σήμερα προβάλλεται με αφορμή τη συμπλήρωση 124 χρόνων από τη γέννησή του (19 Ιουλίου 1893).
Στην ταινία βλέπουμε μια νέα γυναίκα (Αλεξάντρα Ρεμπίκοβα) να φτάνει στο σχολείο όπου για πρώτη φορά πρόκειται να διδάξει. Είναι η δασκάλα του σχολείου για την εργατική νεολαία και καθήκον της να διδάξει ανάγνωση και γραφή ενηλίκους. Οι μαθητές της είναι άντρες και μικρά αγόρια, όλοι δύσκολοι στον χειρισμό, όλοι ερειστικοί. Η ανατροπή θα γίνει όταν ο αλήτης –τον οποίο υποδύεται ο ίδιος ο Μαγιακόφσκι –ερωτεύεται τη δασκάλα και της κάνει ερωτική εξομολόγηση στο χαρτί ενός διαγωνίσματος. Ποια θα μπορούσε να είναι η μοίρα των δύο αυτών ανθρώπων;
Η «Δεσποινίδα και ο αλήτης» γυρίστηκε από τον Μαγιακόφσκι και τον Ευγένι Σλαβίνσκι μέσα στο περιορισμένο χρονικό διάστημα των δύο εβδομάδων στην Αγ. Πετρούπολη, αμέσως μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση, προϊόν των στούντιο της εταιρείας NEPTUNE (ΠΟΣΕΙΔΩΝ), μιας από τις ελάχιστες που δεν είχαν διαφύγει προς τον Νότο, αμέσως μετά την επικράτηση των μπολσεβίκων (Οκτώβριος – Νοέμβριος 1917).
Οντας στρατευμένος με τους μπολσεβίκους, ο Μαγιακόφσκι έκανε τα πάντα για να βοηθήσει το νέο καθεστώς. Στο διάστημα Μαρτίου – Μαΐου 1918 έγραψε και πρωταγωνίστησε σε τρεις ταινίες, μία εκ των οποίων ήταν η «Δεσποινίδα και ο αλήτης» (οι άλλες δύο είναι: «Η τέχνη δεν αγοράζεται» και «Δεσμώτης του φιλμ» με πρωταγωνίστρια τη μούσα του, Λίλια Μπρικ, που ήταν και ο μεγάλος έρωτας της ζωής του από το 1915 ως την 14η Απριλίου 1930, όταν ο Μαγιακόφσκι αυτοπυροβολήθηκε.
Γιος δασοφύλακα με καταγωγή από Ουκρανούς Κοζάκους, ο Β. Μαγιακόφσκι γεννήθηκε στο Μπαγκντάτι της Γεωργίας, το τρίτο παιδί της οικογένειας. Από την εφηβεία του απέκτησε επαφές με το σοσιαλιστικό κίνημα της εποχής του συμμετέχοντας στις διαδηλώσεις των σοσιαλιστών στην πόλη Κουταΐσι, όπου παράλληλα φοιτούσε στο τοπικό γυμνάσιο. Φυλακίστηκε αρκετές φορές για ανατρεπτική πολιτική δράση αλλά απέφυγε τη μεταγωγή του ως ανηλίκου. Το 1909 στα κρατητήρια της φυλακής της Μπουτίρκα άρχισε να γράφει ποίηση. Οταν αποφυλακίστηκε το 1911 γράφτηκε στη Σχολή Καλών Τεχνών της Μόσχας (1911), οπότε τον απορρόφησε το ρωσικό Φουτουριστικό κίνημα. Χαρακτηριστικά ποιήματά του τα «Σύννεφο με παντελόνια» (1915), «Το σπονδυλωτό φλάουτο» (1916, γραμμένο για την Μπρικ), «Αριστερό Εμβατήριο! Για τους Κόκκινους Ναυτικούς: 1918» και βέβαια, «Β. Ι. Λένιν». Πολλά χρόνια αργότερα, τα σατιρικά έργα του «Ο κοριός» (1929) και «Το μπάνιο» (1930) μίλησαν για τη διαστρέβλωση του σοβιετικού οράματος από τον Ιωσήφ Στάλιν.
Η «Δεσποινίδα και ο αλήτης» γνώρισε ευρεία διανομή και την Πρωτομαγιά του 1919 περιελήφθη στα μαζικά θεάματα που έλαβαν χώρα με υψηλή συμμετοχή στη Μόσχα και στο Λένινγκραντ. Για την εποχή της (εποχή πολεμικού Κομμουνισμού) θεωρήθηκε πολύ επαναστατική, ενώ ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά στη μορφή της είναι ότι το σενάριό της δίνει την αίσθηση ενός μακρού σε έκταση ποιήματος, το οποίο μετατρέπεται σε ταινία.
Εξάλλου η «Δεσποινίδα και ο αλήτης» μαζί με το φιλμ του Λεβ Κουλέσοφ «Το σχέδιο του μηχανικού Πράιτ» (γυρισμένο την ίδια χρονιά) είναι ταινίες μοναδικές στην ιστορία του σοβιετικού μετεπαναστατικού φιλμ: αποτελούν τις πρώτες σημαντικές μαρτυρίες της ολοκληρωτικής απόρριψης του αργού και πομπώδους ρυθμού γυρίσματος της προεπαναστατικής περιόδου. Η ταχύτητα είναι το χαρακτηριστικό της νέας περιόδου. Σε κάποιον βαθμό απεικονίζει τις αντιλήψεις του Μαγιακόφσκι (ήδη διατυπωμένες από το 1913) για τον κινηματογράφο: εξωτερικά γυρίσματα και πάμπολλες νατουραλιστικές λεπτομέρειες των σοβιετικών συνθηκών της εποχής.
Σύμφωνα με τη Νew Star, εταιρεία διανομής της ταινίας, η «Δεσποινίδα και ο αλήτης» διατηρήθηκε ολόκληρη αλλά χωρίς υποτίτλους, εκτός από δύο στα γαλλικά αφού οι Γάλλοι την αποκατέστησαν, χωρίς να ξεδιπλώσουν όλες τις περιπέτειες της υπόθεσης. Γι’ αυτό είναι καλύτερα να έχει ο θεατής στα χέρια του το κείμενο της ταινίας, το οποίο βασίζεται στις αναμνήσεις της Μπρικ. Μαζί με την ταινία «Η δεσποινίδα και ο αλήτης» προβάλλεται το μνημειώδες σοβιετικό φιλμ του Τζίκα Βερτόφ «Ο άνθρωπος με την κινηματογραφική μηχανή».