Ας κρατήσει ο χορός στην Καλαμάτα

Η Ζουζού Νικολούδη επανέρχεται σταθερά στον λόγο της Κατερίνας Κασιούμη, καλλιτεχνικής διευθύντριας του Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας. Η εφετινή διοργάνωση που θα διεξαχθεί μεταξύ 14 και 23 Ιουλίου είναι αφιερωμένη στην αείμνηστη δημιουργό των «Χορικών», τη μεγάλη κυρία του ελληνικού χορού με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 100 χρόνων από τη γέννησή της. «Η Ζουζού Νικολούδη στήριξε το Φεστιβάλ από την πρώτη κιόλας ημέρα» λέει η Κατερίνα Κασιούμη. Και συνεχίζει: «Η ζωή της, για τα ελληνικά δεδομένα αλλά και πέρα από αυτά ήταν ιδιαίτερη, είχε κάτι το επαναστατικό. Και σε σχέση με την κοινωνική τάξη από την οποία προερχόταν και για τον τρόπο που λειτούργησε αλλά και για τον ίδιο τον χορό. Είχε αγάπη, πάθος για την τέχνη της και παράλληλα απίστευτη θέληση να δουλέψει. Με την Καλαμάτα είχε τρομερή σχέση και μάλιστα της άρεσε να φεύγει οδηγώντας από τον Ταΰγετο, όχι από τον εύκολο δρόμο. Την αναζωογονούσε αυτό… Θεωρήσαμε, λοιπόν, χρέος μας να της αφιερώσουμε το 23ο Φεστιβάλ. Είναι ωραίο να γιορτάζεις τη γέννηση ενός ανθρώπου τόσο φωτεινού».

Η καλλιτεχνική διευθύντρια της διοργάνωσης ομολογεί ότι οι δύσκολες οικονομικές συνθήκες της εποχής δεν επέτρεψαν να γίνει κάτι πιο φιλόδοξο στη μνήμη της Ζουζούς Νικολούδη. «Θα μπορούσε, για παράδειγμα, να διοργανωθεί μια έκθεση φωτογραφίας, κοστουμιών, κάποια αναβίωση έργων. Δυστυχώς δεν γινόταν αυτή τη στιγμή, δεν ήταν εύκολο να το κάνουμε με τον τρόπο που θα ήθελε και εκείνη. Η Ζουζού είχε έναν μαγικό τρόπο να είναι αυστηρή και παράλληλα να δημιουργεί μια σχέση οικειότητας την οποία έχει ανάγκη ο καλλιτέχνης για να δώσει τον καλύτερο εαυτό του. Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι ο τρόπος με τον οποίο δουλέψαμε το εφετινό Φεστιβάλ είχε σχέση με τον τρόπο που και εκείνη αντιμετώπιζε τα πράγματα».

Σε συνάρτηση με τη γενικότερη φιλοσοφία του, το Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας παρουσιάζει καταξιωμένους έλληνες και ξένους χορογράφους και ομάδες, σε ενδιαφέροντα έργα σύγχρονης δημιουργίας που αποκαλύπτουν τους ποικίλους προβληματισμούς αλλά και τις δυνατότητες της χορευτικής κοινότητας. Για πρώτη φορά στην Ελλάδα παρουσιάζονται η ομάδα Moving Into Dance Mophatong από τη Νότια Αφρική με χορογράφο την Τζέσικα Νιούπεν και αυτές των Χελένα Φρανσίν και Ορι Φλόμιν από τη Σουηδία, της Ισπανο-ολλανδής Μαρίνα Μασκαρέλ, του Αντι Μπούτρους, Αραβα του Ισραήλ και του Ιταλού Αντρέα Κοστάντσο Μαρτίνι. Αξίζει δε να σημειωθεί πως όλα τα έργα των ξένων χορογράφων παρουσιάζονται για πρώτη φορά στη χώρα μας.

Το πρόγραμμα επικεντρώνεται σε δύο βασικούς άξονες οι οποίοι αλληλοσυμπληρώνονται και αναδεικνύονται σε όλη τη διάρκεια της διοργάνωσης: στην ανάγκη για αλλαγές και μετατροπές κοινωνικών συνθηκών και νοοτροπιών –άλλοτε μέσω δυναμικών συγκρούσεων και άλλοτε μέσω ειρηνικών αναζητήσεων –και στην εμβάθυνση του διαλόγου ανάμεσα στη σύγχρονη χορευτική γραφή και στην παράδοση. Μεταξύ άλλων, η Κατερίνα Κασιούμη αναφέρεται στην παράσταση «Ρωμαίος & Ιουλιέτα/ Εξέγερση και Γιοχάνεσμπουργκ» των Moving Into Dance Mophatong όπου η νοτιοαφρικανή χορογράφος με έδρα τη Γερμανία Τζέσικα Νιούπεν αφηγείται εκ νέου, με προκλητική διάθεση, το κλασικό αριστούργημα του Σαίξπηρ, τοποθετώντας το στους δρόμους του Γιοχάνεσμπουργκ και της υποκουλτούρας του.

Σε αυτό το πλαίσιο, ομάδες όπως η The Vertigo Dance Company με την παράσταση «Υama», η χορογράφος Μαρίνα Μασκαρέλ με το «Three Times Rebel», η Ομάδα Σύγχρονου Χορού Creo με το έργο «απόγειος» της Πωλίνας Κρεμαστά, ο Κινητήρας με τον «Ανύποπτο Χρόνο» της Αντιγόνης Γύρα παρουσιάζουν τους προβληματισμούς τους.

Παράλληλα, ομάδες όπως το Εθνικό Χορογραφικό Κέντρο-Μπαλέτο της Λωρραίνης που παρουσιάζει δημιουργίες εμβληματικών χορογράφων όπως η Τρίσα Μπράουν, ο Μερς Κάνιγχαμ αλλά και η Ματίλντ Μονιέ και επίσης το CCN2-Eθνικό Χορογραφικό Κέντρο της Γκρενόμπλ με τον Ρασίντ Ουραμντάν, η ομάδα χορού ΖΗΤΑ με την Ιριδα Καραγιάν, και οι χορογράφοι Αντι Μπούτρους, Αντρέα Κονστάντσο Μαρτίνι, Γιάννης Μανταφούνης και Ιφε Μακατάμνι με το διαδραστικό έργο «One One One» διερευνούν τα όρια του σώματος, της κίνησης, των αισθήσεων.

Για ακόμη μία φορά, το Φεστιβάλ επενδύει ιδιαίτερα στο εκπαιδευτικό του πρόγραμμα μέσα από πολυήμερα σεμινάρια αλλά και εργαστήρια ή masterclasses μικρότερης έως και μονοήμερης διάρκειας ώστε να δώσει τη δυνατότητα σε όσους περισσότερους επαγγελματίες ή σπουδαστές του χορού, ακόμη και φιλότεχνους –κατά περίπτωση –να παρακολουθήσουν κάποιο από αυτά. Οι παράλληλες εκδηλώσεις της διοργάνωσης –κυρίως κινηματογραφικές προβολές, σχετικές πάντα με τον χορό και παρουσιάσεις της δουλειάς των σεμιναρίων με ελεύθερη είσοδο για όλους αλλά και το ρεσιτάλ πιάνου της Αλεξίας Μουζά με τίτλο «Μασκαρεμένες μάχες», εμπλουτίζουν το καθαρά χορευτικό πρόγραμμα και οδηγούν τα βήματα του κοινού από το Προαύλιο του Μεγάρου Χορού ως το Αμφιθέατρο του Κάστρου και το Αρχαιολογικό Μουσείο της Μεσσηνίας, στην Καλαμάτα.

Πέρα από τους χώρους αυτούς, παραστάσεις θα πραγματοποιηθούν εφέτος στην παραλία και στην κεντρική πλατεία, στο Πνευματικό Κέντρο Καλαμάτας και, φυσικά, στην Κεντρική Σκηνή του Μεγάρου Χορού όπως και στο Στούντιό του. Παράλληλα, το Ζουμπούλειο Μέγαρο –όπου βρίσκονται και τα γραφεία του Διεθνούς Κέντρου Χορού Καλαμάτας και του Φεστιβάλ –μαζί με το Αρχαιολογικό Μουσείο Μεσσηνίας και το Αμφιθέατρο του Κάστρου θα φιλοξενήσουν μέρος του εκπαιδευτικού προγράμματος.

Ποιες ήταν άραγε οι δυσκολίες της εφετινής διοργάνωσης; «Ο,τι δυσκολίες μπορεί να έχει μια διοργάνωση στην Ελλάδα το 2017» απαντά η Κατερίνα Κασιούμη. «Η εξωστρέφεια υπάρχει, αλλά μην ξεχνάμε ότι είναι πάντα συνάρτηση των οικονομικών δυνατοτήτων. Επρεπε να κρατήσω ισορροπίες μεταξύ πολλών και διαφορετικών κομματιών. Δεν είμαστε στην Ελλάδα του ’80 και του ’90. Επρεπε τη στιγμή που υπήρξε το πρόβλημα, να το φιλοσοφήσω και να βάλω τον εαυτό μου λίγο πιο πίσω γιατί δεν μπορώ να κάνω αυτό που θα ήθελα, αλλά να προσαρμοστώ στις συνθήκες. Ας μην ξεχνάμε ότι πολλά πράγματα στην Ελλάδα είχαν ανοδική πορεία αλλά χρειάστηκε να τραβήξουν φρένο και μάλιστα κάπως άτσαλα… Η δουλειά μου είναι να μη σταματήσει το αυτοκίνητο να κινείται. Το Φεστιβάλ Καλαμάτας είναι μια γιορτή του χορού. Δημιουργήθηκε πριν από 23 χρόνια και η αλήθεια είναι ότι λίγα πράγματα στην Ελλάδα μπορούν να έχουν τέτοια διάρκεια. Οι προτεραιότητες ήταν να υπάρξει διεθνής συμμετοχή, να τονωθεί το κομμάτι των χορηγιών, ενώ επιτεύχθηκε και η σύνδεση με άλλα μορφωτικά ιδρύματα».

Σύμφωνα με την καλλιτεχνική διευθύντρια της διοργάνωσης, αυτό που λείπει είναι η δημιουργία ενός σοβαρού ερευνητικού κέντρου προκειμένου να μπορεί κανείς να μελετήσει το κομμάτι του σύγχρονου χορού, ενώ παράλληλα θα μπορούσαν να υπάρξουν και χώροι φιλοξενίας των καλλιτεχνών που συμμετέχουν στις εκδηλώσεις. «Ολα γίνονται, αλλά αυτή τη στιγμή τα πράγματα βρίσκονται στο κόκκινο και, κακά τα ψέματα, όλα χρειάζονται χρήματα. Έγινε μια υπερπροσπάθεια η οποία απέδωσε. Τώρα, πρέπει να δουλέψει ακόμη περισσότερο το τοπικό στοιχείο» καταλήγει.