Οταν οι Κάννες ορίζουν τα Οσκαρ

Πέρα από τα κόκκινα χαλιά και τις αφίξεις των σταρ, τη χαλαρότητα των περιπάτων στη λεωφόρο Κρουαζέτ, τα πανάκριβα ρεστοράν και τα έξαλλα πάρτι, το φεστιβάλ των Καννών ξεχωρίζει για έναν κυρίως λόγο: είναι το φεστιβάλ των ανακαλύψεων, το φεστιβάλ από το οποίο επί της ουσίας ορίζεται το δεύτερο μισό κάθε χρονιάς σε ό,τι αφορά τον κινηματογράφο. Και είναι, κακά τα ψέματα, το φεστιβάλ από το οποίο άρχισαν την καριέρα τους πολλές ταινίες που είχαν ως τελευταίο προορισμό τους τα Οσκαρ.

Είναι βεβαίως πολύ νωρίς ακόμα για να μιλήσουμε για διακρίσεις και βραβεία, παρότι τολμώ να προβλέψω ότι η ταινία «Χωρίς αγάπη»/«Loveless» του Ρώσου Αντρέι Ζβιάνγκιτζεφ όχι απλώς δεν θα λείψει από τα βραβεία της Κυριακής 28 Μαΐου αλλά θα είναι και στα Οσκαρ. Πολύ σημαντική ταινία, μιλά για την κατάρρευση της οικογένειας στις μέρες μας, μέσα από την περίπτωση ενός 12χρονου αγοριού το οποίο δεν θέλει να κρατήσει ούτε η μητέρα ούτε και ο πατέρας από τη στιγμή που χωρίζουν. Θυμίζω ότι η αμέσως προηγούμενη ταινία του ρώσου σκηνοθέτη, το «Λεβιάθαν», αφού κέρδισε το βραβείο σεναρίου στο φεστιβάλ του 2014 εν συνεχεία βρέθηκε στην πεντάδα των ξενόγλωσσων, χωρίς ωστόσο να κερδίσει.

Είμαστε ακόμα στην αρχή και ο δρόμος μακρύς, με πολλές ταινίες. Ανάμεσά τους το «Happy end» του Μίκαελ Χάνεκε –είναι ο μόνος σκηνοθέτης του εφετινού διαγωνιστικού τμήματος που έχει κερδίσει Χρυσό Φοίνικα. Δύο για την ακρίβεια. Και τόσο η «Λευκή κορδέλα» (2009) όσο και η «Αγάπη» (2012) βρέθηκαν αργότερα στα Οσκαρ, με τη δεύτερη υποψήφια και στην κατηγορία καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας (όπου κέρδισε), μα και στην ακόμα σημαντικότερη κατηγορία της καλύτερης ταινίας! Στην ίδια κατηγορία το 2011 βρέθηκε βεβαίως και ο «Κυνόδοντας» του Γιώργου Λάνθιμου που είχε ξεκινήσει με ένα βραβείο στις Κάννες, στο παράπλευρο πρόγραμμα «Ενα κάποιο βλέμμα».

Ανατρέχοντας στην κινηματογραφική ιστορία των πρόσφατων ετών θα βρούμε αρκετές ταινίες που συνδύασαν τη βράβευση στις Κάννες με τα Οσκαρ. Ο «Πιανίστας» του Ρόμαν Πολάνσκι (εφέτος θα βρεθεί και πάλι στην Κρουαζέτ, αν και εκτός συναγωνισμού, με το «D’après une histoire vraie» / «Βασισμένο σε αληθινή ιστορία») κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα το 2002 και εν συνεχεία «κτύπησε» τρία σημαντικά Οσκαρ: σκηνοθεσίας, α’ ανδρικού ρόλου (Εντριαν Μπρόντι) και σεναρίου (Ρόναλντ Χάργουντ). Πιο παλιά τα «Μαθήματα πιάνου» της Τζέιν Κάμπιον μοιράστηκαν τον Χρυσό Φοίνικα το 1993 με το «Αντίο παλλακίδα μου» και αργότερα χάρισαν στις Χόλι Χάντερ, Aννα Πάκουιν και την Κάμπιον τα βραβεία (αντιστοίχως) α’ και β’ γυναικείου ρόλου και σεναρίου γραμμένου κατ’ ευθείαν για την οθόνη. Αλλά και η αποκάλυψη του 1994, το «Pulp fiction», μετά τον Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες απέσπασε επτά υποψηφιότητες στα Οσκαρ και ένα βραβείο για το σενάριό της. Οπως και το «The Artist» του Μισέλ Χαζαναβίσιους. Μετά το βραβείο ερμηνείας για τον Ζαν Ντεζαρντέν στις Κάννες, ακολούθησε ένας οσκαρικός θρίαμβος: καλύτερη ταινία, καλύτερη σκηνοθεσία, καλύτερος α’ ανδρικός ρόλος.

Aλλα δεν χρειάζεται να πάμε μακριά. Ας θυμηθούμε τι έγινε μόλις πέρυσι. Οι ταινίες «Εlle», «Ο Εμποράκος» και «Toni Erdmann» έκαναν ντεμπούτο στις Κάννες χωρίς να κερδίσουν όλες. Ομως όλες βρέθηκαν λίγο αργότερα στα Οσκαρ και για τον «Εμποράκο» ο ιρανός δημιουργός του Ασγκάρ Φαραντί –μέλος της εφετινής κριτικής επιτροπής –κέρδισε το δεύτερο Οσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας.

Από την άλλη πλευρά βέβαια, η ισχύς του φεστιβάλ των Καννών είναι δίκοπο μαχαίρι. Διότι καλά να αρέσει μια ταινία, αν όμως συμβεί το αντίθετο; Αν την γιουχάρουν και την αποδοκιμάσουν; Τότε «πνίγηκε». Oπως για παράδειγμα συνέβη πριν από μερικά χρόνια με τη «Μια θάλασσα από δέντρα» του Γκας Βαν Σαντ που για Οσκαρ την προόριζαν και μόνο Βατούμορα δεν πήρε!