Σε ηλικία 73 ετών πέθανε ο σκηνοθέτης Τζόναθαν Ντέμι, βραβευμένος για Όσκαρ για την ταινία «Η Σιωπή των Αμνών».

Ο Ντέμι υπήρξε ακούραστος εργάτης της 7ης Τέχνης, παραδίδοντας μεταξύ άλλων ταινίες όπως το «Φιλαδέλφεια» με τους Τομ Χανκς και Ντένζελ Ουάσινγκτον και «The Manchurian Candidate».

Ο Τζόναθαν Ντέμι γεννήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου 1944 στο Λονγκ Άιλαντ της Νέας Υόρκης. Στην Νέα Υόρκη άφησε και την τελευταία του πνοή από καρκίνο του οισοφάγου και επιπλοκές στην καρδιά.

Αναμνήσεις από μία συνάντηση με τον Τζόναθαν Ντέμι

Η μοναδική συνάντησή μου με τον σκηνοθέτη Τζόναθαν Ντέμι έγινε σε ένα μικρό δωμάτιο του ξενοδοχείου «Quattro Fontane» στο Λίντο της Βενετίας το 2015. Ο σκηνοθέτης των επιτυχιών «Η σιωπή των αμνών» (Οσκαρ σκηνοθεσίας), «Φιλαδέλφεια» και «Ο άνθρωπος από τη Μαντζουρία» βρέθηκε στο φεστιβάλ ως πρόεδρος του Τμήματος Οριζόντι όπου συμμετείχε και η ελληνική ταινία «Interruption» του Γιώργου Ζώη. Αφορμή ωστόσο για αυτή την ημίωρη κουβέντα ήταν η δική του τελευταία ταινία «Η Ρίκι και η ροκ» («Ricky and the Flash»), ένας ακόμη ερμηνευτικός θρίαμβος της Μέριλ Στριπ, η οποία υποδύεται μια κιθαρίστρια και τραγουδίστρια της ροκ που προσπαθεί να βοηθήσει την κόρη της έπειτα από απόπειρα αυτοκτονίας (την υποδύεται η πραγματική κόρη της Στριπ Μάμι Γκάμερ).

Θυμάμαι τον Ντέμι να περιμένει με ένα τεράστιο χαμόγελο στο ημιπαραμορ4φωμένο πρόσωπό του. Φορούσε ένα μπλουζάκι όπου διακρινόταν η λέξη ΤΑΤΕ, αθλητική ζακέτα, παντελόνι-φόρμα και σαγιονάρες. Πολύ άνετος, ζεστός και με τον ενθουσιασμό παιδιού παρότι έδειχνε πολύ άρρωστος. Επίσης πολύ ταπεινός.

«Ελπίζω να μην προσβάλω κανέναν λέγοντας ότι αν σκάψεις αρκετά βαθιά, θα δεις ότι κάθε μα κάθε οικογένεια έχει κάποιο πρόβλημα» είχε πει ο Ντέμι. Ο ίδιος εξάλλου μεγάλωσε σε ένα διαλυμένο σπίτι με έναν πατέρα που δεν βρισκόταν ποτέ εκεί και μια μάνα αλκοολική η οποία κάποια στιγμή «ευτυχώς ξεπέρασε το πρόβλημά της». Ας σημειωθεί επίσης ότι η κόρη του Ντέμι είχε υποβληθεί σε επέμβαση αλλαγής φύλου, αν και ο πατέρας της δεν φάνηκε να το θεωρεί πρόβλημα.

«Μας έχει γίνει πλύση εγκεφάλου ότι η οικογένεια είναι το σημαντικότερο πράγμα του κόσμου, αλλά το πιο φυσιολογικό πράγμα του κόσμου είναι η οικογένεια με προβλήματα» είχε επίσης πει μνημονεύοντας έναν φίλο του, μέλος των Hell’s Angels, ο οποίος κάποτε του είπε ότι ο άνθρωπος είναι το μόνο ζώο που ξανασμίγει. Ολα τα υπόλοιπα ζώα απομακρύνονται από την οικογένειά τους. «Οταν το άκουσα το βρήκα αστείο και κάπως πικρό, αλλά σήμερα τείνω να συμφωνήσω με αυτή την ιδέα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν συγκινούμαι βλέποντας ανθρώπους να προσπαθούν να ξαναβρούν την οικογένειά τους, όπως συμβαίνει με την τελευταία ταινία μου».

H μουσική ανέκαθεν έπαιζε σημαντικό ρόλο στις ταινίες του Τζόναθαν Ντέμι. Αν θυμηθεί κανείς σάουντρακ ταινιών του όπως το «Αγριο θηλυκό» ή «Η σιωπή των αμνών», θα δει ότι τα τραγούδια τους είναι πάντα ιδιαίτερα και επιλεγμένα με σχολαστική προσοχή. Επίσης, ο Ντέμι έχει σκηνοθετήσει την κλασική μουσική ταινία «Stop making sense», που ήταν η τελευταία εμφάνιση του συγκροτήματος Talking Heads μπροστά σε ζωντανό κοινό, αλλά και ένα τρίπτυχο ντοκιμαντέρ για τον γκουρού της αμερικανικής φολκ μουσικής Νιλ Γιανγκ.

«Η μουσική είναι το σάουντρακ της ζωής μου». Ετσι το έθετε ο ίδιος. Ανήκοντας στη «γενιά του ραδιοφώνου», όπως την αποκάλεσε, ο Ντέμι μεγάλωσε ακούγοντας διαρκώς μουσική και τραγούδια. «Ισως επειδή μεγάλωσα μόνος, αφού η μητέρα μου ήταν αλκοολική και ο πατέρας μου εργαζόταν». Αργότερα μπήκε στη ζωή του η εικόνα και «κόλλησε» στο γυάλινο κουτί των 11 ιντσών. Και έτσι όταν μεγάλωσε αποφάσισε να τα συνδυάσει. «Ορισμένες φορές η κινηματογράφηση ζωντανής μουσικής είναι ό,τι πιο συναρπαστικό μπορείς να ζήσεις ως σκηνοθέτης» είπε.

Ενα ενδιαφέρον στοιχείο τού «Η Ρίκι και η ροκ» είναι ότι, αν και οικογενειακό δράμα με ροκ μουσική, άθελά του ίσως αποκτά και μια πολιτική διάθεση: ο χαρακτηριστικός Δημοκρατικός πρώην σύζυγος της Ρίκι τον οποίο υποδύεται ο Κέβιν Κλαιν είναι πλέον παντρεμένος με μαύρη, την ώρα που η Ρίκι είναι συντηρητική Ρεπουμπλικάνα με τατουάζ της αμερικανικής σημαίας στην πλάτη της και με την πίκρα της ανάμνησης ενός αδελφού που σκοτώθηκε στον πόλεμο του Βιετνάμ. Κατά μία έννοια, δύο αντίθετοι πόλοι, η Ρίκι και ο πρώην σύζυγός της, συνεργάζονται για το κοινό καλό, κάτι που ο αριστερός Ντέμι δεν είχε σκεφθεί, αν και χάρηκε με την παρατήρηση.

«Εχετε δίκιο, τώρα που το λέτε, το βλέπω μπροστά μου, παρότι δεν έγινε ενσυνείδητα» είπε με την χαρακτηριστική ταπεινότητά του. «Ξέρετε, κάποιος με ρώτησε προσφάτως πώς αισθάνθηκα που το κεντρικό πρόσωπο αυτής της ταινίας είναι της συντηρητικής παράταξης. Ε, λοιπόν, το λατρεύω! Με κάνει να νιώθω ευτυχής. Στην Αμερική κάτι που από πολύ νωρίς μαθαίνεις είναι ότι ένας από τους ακρογωνιαίους λίθους της δημοκρατίας είναι η ύπαρξη αντίθετων απόψεων. Οφείλεις να έχεις συγκρουόμενες απόψεις, ειδάλλως δεν έχεις δημοκρατία. Χαίρομαι λοιπόν που «Η Ρίκι και η ροκ» δίνει αυτή την ευκαιρία της εκφοράς αντίθετων απόψεων. Είναι μια δημοκρατική ταινία!».