Επειτα από ένα διετές διάλειμμα εκτός θεάτρου, μέσα σε μια πορεία μισού αιώνα, ο Γιώργος Μιχαλακόπουλος επιστρέφει δριμύτερος. Την προσεχή σεζόν θα ερμηνεύσει στο «Τίμημα» του Αρθουρ Μίλερ τον Γκρέγκορι Σόλομον. Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα έργα του αμερικανού δραματουργού. Την παράσταση, στο θέατρο Ιλίσια, θα σκηνοθετήσει η κόρη του, Ιωάννα Μιχαλακοπούλου. Μαζί του ο Γεράσιμος Σκιαδαρέσης, η Ρένια Λουιζίδου, ο Χρήστος Σαπουντζής.
Επειτα από δύο χρόνια εκτός θεάτρου, επιστρέφετε στη σκηνή. Σας έλειψε;
«Δεν δικαιούμαι και εγώ να λείψω λίγο από το θέατρο; Οχι, δεν μου έλειψε ιδιαίτερα. Είχα κι άλλα πράγματα να κάνω, όχι καλλιτεχνικά, αλλά γύρω από το θέατρο. Γράφω. Ολο και κάτι γράφω, πάντα γύρω από τη δουλειά μου. Αλλά δεν είμαι έτοιμος προς το παρόν να πω κάτι παραπάνω».
Ωστόσο, επειδή είδατε πολλές παραστάσεις όλον αυτόν τον καιρό, πώς σας φάνηκε το τοπίο;
«Δεν έχει αλλάξει ιδιαίτερα. Υπάρχει η ίδια αγωνία στους ηθοποιούς, στις παραγωγές. Υπάρχουν αστοχίες, πόζα, άφθονη πόζα. Μου θυμίζει το «λάδι – λάδι και τηγανίτα τίποτα». Οπως υπάρχουν και πολύ ωραίοι καινούργιοι συνάδελφοι. Αυτό είναι το αισιόδοξο».
Σας προβληματίζει ο μεγάλος αριθμός ομάδων και παραστάσεων;
«Μα, δεν είναι καινούργιο. Απλώς αυτή την εποχή, που το ταμείο δεν πληρώνει, όπως παλιά, τι να κάνει κι ο ηθοποιός; Για να κάνει δέκα παραστάσεις, δουλεύει δύο μήνες τζάμπα στο σπίτι. Είναι μια άσκηση βέβαια, αλλά χωρίς αμοιβή. Είναι φοβερό να δουλεύεις και να μην αμείβεσαι, γενικώς. Από την άλλη, ο ηθοποιός έχει ανάγκη να παρουσιάζεται και να παρουσιάζει τη δουλειά του, οπότε, δυστυχώς, γίνεται λίγο αντικείμενο εκμετάλλευσης. Αναφέρομαι κυρίως στους νεότερους, που θέλουν να δείξουν το πρόσωπό τους, το ταλέντο τους. Πώς αλλιώς θα τους γνωρίσουμε;».
Δυσκόλεψαν δηλαδή τα πράγματα στο θέατρο;
«Στο θέατρο; Μα, η ζωή είναι δύσκολη από τη φύση της, και τώρα είναι ακόμη πιο δύσκολη με την οικονομική κρίση. Πώς θα μπορούσε το θέατρο να είναι απ’ έξω; Το θέατρο είναι ο καθρέφτης της ζωής».
Πώς κρίνετε σήμερα την πορεία του Τέχνης ή του Εθνικού, που τα έχετε υπηρετήσει τόσα χρόνια; Και παράλληλα την ιδιωτική πρωτοβουλία, μέσα από ιδρύματα όπως η Στέγη ή το Νιάρχος;
«Βγήκα από το Τέχνης και το έχω υπηρετήσει, μαζί με το Εθνικό, για πολλά χρόνια. Δεν θέλω να πω τίποτε άλλο και δεν ξέρω αν γίνομαι σαφής. Τώρα για τους άλλους χώρους που λες, δεν τους ξέρω, δεν έχω δουλέψει, δεν γνωρίζω τους μηχανισμούς. Εγώ ξέρω τα θέατρα της πιάτσας. Στέγες, υποστέγες και ωνάσεια, δεν τα ξέρω. Ποιοι είναι εκεί, ποιοι υπογράφουν συμβάσεις, κάτι δήθεν παραγωγοί ή οι ηθοποιοί, ούτε ξέρω ούτε μπορώ να ξέρω».
Στο νέο πρόγραμμα του Φεστιβάλ εμπεριέχεται η ίδρυση του Λυκείου Επιδαύρου. Με την εμπειρία σας, κυρίως στον Αριστοφάνη, θα λέγατε ότι το είχαμε ανάγκη;
«Βροντώδες είναι το πρόγραμμα του Φεστιβάλ. Οσο για το Λύκειο, ετοιμαζόταν εδώ και έναν χρόνο. Στο αποτέλεσμα θα φανεί. Να δούμε τη λειτουργία του, την οργάνωσή του. Το αρχαίο δράμα χρειάζεται και μελέτη και εξειδίκευση. Δεν αρκεί να έχεις παίξει αρχαία τραγωδία για να μπορείς να τη διδάξεις. Θέλει ειδικά προσόντα, να μπορείς να μεταφέρεις στον μαθητή την όποια εμπειρία έχεις, την άποψη γύρω από το είδος. Είναι μια δύσκολη ιστορία».
Αυτό που ζούμε σας φοβίζει;
«Με προβληματίζει και το τώρα και το μέλλον. Δεν βλέπω λύση εγώ. Βλέπω ένα πολιτικό προσωπικό που είναι σε αδιέξοδο, ένα προσωπικό τέτοιας μετριότητας που ως έλλην πολίτης και ψηφοφόρος δεν έχω ξαναδεί. Προσωπικότητες του τύπου Κανελλόπουλου, Ηλιού, γερο-Καραμανλή, Τσιριμώκου, δεν βλέπεις μέσα στην αίθουσα της Βουλής. Βλέπεις ένα σμάρι ανθρώπων που θα τους έβλεπες στο διπλανό μαγαζάκι. Δεν μπορούν να ανοίξουν το στόμα τους, καθυβρίζουν ο ένας τον άλλον. Δεν έχω την αίσθηση πολιτικών προσώπων που μπορεί να παράγουν πολιτική για το καλό του τόπου. Και το λέω για όλη την εικόνα που έχει αυτή η Βουλή. Γιατί αυτούς που μας κυβερνούν τους σιχτιρίζουμε, κάποια στιγμή θα τους πετάξουμε, αλλά δεν μπορεί να μη σκέφτομαι τι έρχεται. Και νομίζω ότι αυτό που έρχεται είναι αντίστοιχο, επικίνδυνο».
Ως αριστερό, πόσο σας εκφράζει η Αριστερά που μας κυβερνά;
«Δημοκράτης, αριστερός και ποτέ κομματικός. Σήμερα αυτό που λέει ότι είναι Αριστερά, φυσικά και δεν με εκφράζει. Η συγκεκριμένη κυβέρνηση, που λέει πως είναι αριστερή, προσαρμόζεται μέσα σε ένα συγκεκριμένο οικονομικό κλίμα και λέει ότι θα πράξει τα ίδια που θα πράξει και η επομένη. Δεν υπάρχει λύση σε πολιτικό επίπεδο. Είναι μελαγχολική η άποψή μου. Αλλά τόσο το κυβερνητικό όσο και αυτό που θα το διαδεχθεί είναι πολύ μέτριο. Τι να ελπίζει κανείς από την επόμενη κυβέρνηση;».
Μήπως τα ισοπεδώνετε όλα και όλους;
«Η αγραμματοσύνη διαπερνά όλη τη Βουλή. Μπορεί να υπάρχει κάποιος που είναι καλύτερος, αλλά η εικόνα είναι ίδια. Αναρωτιέται κανείς πού στον διάολο πάμε… Και όποιος σέβεται τον εαυτό του δεν ανακατεύεται. Δεν ξέρω αν υπάρχει όραμα. Αδιέξοδο υπάρχει. Οταν έχεις μια συγκεκριμένη στάση και μια θέση στην κοινωνία δεν είναι εύκολο να πας να γίνεις βουλευτής ή υπουργός».
Δεν ονειρεύεστε;
«Κανένας δεν μου δίνει τη δυνατότητα να ονειρευτώ. Κανένας. Στα παιδιά μου, στην προσωπική μου σχέση έχω εμπιστοσύνη και σε κανέναν άλλον. Περιμένει κανείς από κάποια πολιτική γραμματεία να του λύσει το θέμα; Είναι απογοητευτικότατο όλο αυτό που βλέπω, χωρίς λύση. Το ίδιο θα είναι και το αποτύπωμα του επόμενου».
Ανάμεσα στην οικογένεια και στο θέατρο πού γέρνει η ζυγαριά;
«Δεν μπορώ να τα βάλω στα ίσα. Η οικογένεια είναι η οικογένεια. Το θέατρο ήταν και είναι όμως για εμένα το οξυγόνο μου. Είναι το ότι υπάρχω, η στάση ζωής μου, είναι τα πάντα».
Λείπουν και από το θέατρο, όπως και από τη Βουλή, οι μεγάλες προσωπικότητες; Ενας Κουν;
«Κάρολος Κουν; Ούτε στο θέατρο ούτε στο κοινοβούλιο, και γι’ αυτό και βλέπουμε τα δήθεν στη Βουλή που σε προσβάλλουν. Δεν είναι απλό να γεννηθούν μεγάλες προσωπικότητες. Στο μέλλον μπορεί, δεν μπορώ να το αποκλείσω. Ηταν ο Κουν, όπως και ο Ροντήρης, ο Βολανάκης. Αντίστοιχα πράγματα δεν έχω να πω. Ψάχνω. Σήμερα βλέπω στο θέατρο την πόζα, κι αυτό είναι το πιο ενοχλητικό. Η πόζα είναι μια πρώτης τάξεως ανικανότητα που ψάχνει άλλους δρόμους. Εάν μπορείς να κάνεις έρωτα, κάνεις έρωτα. Αλλιώς αρχίζεις τα χάπια και τις ατμόσφαιρες».
Αλήθεια, δεν σας έλειψε καθόλου το θέατρο; Ούτε εκεί, γύρω στις εννέα το βράδυ, λίγο πριν από το τρίτο κουδούνι;
«Είναι αλήθεια ότι εκεί, γύρω στις εννέα, που φτάνει η ώρα να παίξεις και δεν έχεις παράσταση κάτι σε πιάνει. Ενα άτυπο τελετουργικό που σε προετοιμάζει για αυτό που πρόκειται να γίνει. Και όταν δεν υπάρχει, ενοχλεί…».
Η ζωή σας βοήθησε στο θέατρο ή το θέατρο στη ζωή;
«Το θέατρο με βοήθησε στη ζωή, και η μάνα μου».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ