Όταν η αυλαία σηκώθηκε στην αίθουσα «Αλεξάνδρα Τριάντη» μια έκπληξη περίμενε τους δημοσιογράφους που είχαν μαζευτεί από νωρίς εχθές στο Μέγαρο Μουσικής για να παρακολουθήσουν τη Συνέντευξη Τύπου της documenta 14. Σύσσωμη η επιμελητική ομάδα και οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες «ερμήνευαν» τον «Επίκυκλο» (Epicycle) του συνθέτη Γιάννη Χρήστου, αρθρώνοντας ήχους και κραυγές από αυτή την πρωτότυπη συλλογή ήχων.
Όταν πήρε τον λόγο ο καλλιτεχνικός διευθυντής της documenta 14, Ανταμ Σίμτσικ, θέλησε να απαντήσει μια και καλή στην ερώτηση που προκαλεί ο τίτλος εργασίας της διοργάνωσης, «Μαθαίνοντας από την Αθήνα». «Τι μάθαμε; Ότι δεν υπάρχουν μαθήματα για να πάρεις» ή όπως είπε λίγο αργότερα η Μαρίνα Φωκίδη: «Εν οίδα, ότι ουδέν οίδα». Εν τέλει το μάθημα είναι ότι: «πρέπει να αρχίσουμε να μαθαίνουμε να είμαστε πολιτικά όντα» όπως συμπλήρωσε ο Σίμτσικ.
Οι επιμελητές της documenta 14 τοποθετήθηκαν ένας-ένας και αφότου ήρθε η σειρά του Πολ Πρεσιάδο, του υπεύθυνου για το δημόσιο πρόγραμμα της documenta 14 στο Πάρκο Ελευθερίας ο οποίος μίλησε για «τη δημοκρατία και την ελευθερία που δεν είναι δεδομένες στον δημόσιο χώρο» τον λόγο πήραν μέλη της ομάδας «Society of friends of Halit Yozgat» φίλοι και συγγενείς του Χάλιτ Γιόλγκατ, του τούρκου που δολοφονήθηκε στο Κάσελ το 2006 από μέλη της εθνικιστικής οργάνωσης NSU.
Με επίγνωση προφανώς του υπερτροφικού προγράμματος της documenta 14 η οποία δραστηριοποιείται σε περισσότερους από 40 μουσεία, αρχαιολογικούς χώρους, πλατείες, ορισμένοι από τους επιμελητές θέλησαν να δώσουν κάποια κατεύθυνση στους επισκέπτες. Πολύ χαλαρή βέβαια, καθώς είναι πολύ δύσκολο να καταστρώσεις ένα σχέδιο πλοήγησης και δεν έχει νόημα άλλωστε, τουλάχιστον για τους Αθηναίους οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα να δουν τις εκθέσεις μέχρι τις 16 Ιουλίου, όσο δηλαδή θα διαρκέσει η documenta 14 στην πόλη. Ο Σίμτσικ προέτρεψε τον κόσμο να μην ξεκινήσει από τα μεγάλα μουσεία αλλά να επισκεφθεί τις εκδηλώσεις της διοργάνωσης ανά περιοχές προκειμένου να ανακαλύψει τα λιγότερα γνωστά ή σημαντικά venues.
Η επιμελήτρια Κατερίνα Τσέλου από την άλλη, υπήρξε πιο συγκεκριμένη και αναφέρθηκε στα σπίτια-ατελιέ καλλιτεχνών που αναδεικνύουν τις προσωπικότητες των πρώην ιδιοκτητών τους, όπως το Μουσείο Χατζηκυριάκου-Γκίκα όπου θα παρουσιαστούν αργυροτυπίες του ζωγράφου από τη δεκαετία του ’30 μαζί με έργα από την Εθνική Πινακοθήκη Τιράνων, ή τη Γεννάδειο όπου μαζί με τα αρχεία της σχολής θα αντιπαραβάλλεται μια εγκατάσταση με χειρόγραφα από το Τιμπουκτού αλλά και η ιστορία της απανθρακωμένης πλέον βιβλιοθήκης της Γλασκώβης.
Εκθέσεις και εναρκτήριες εκδηλώσεις
Ακόμα και με το φυλλάδιο που περιέχει αναλυτικά τις περιοχές, τα μουσεία και τους καλλιτέχνες που παρουσιάζουν δουλειά είναι πολύ δύσκολο να βγάλεις άκρη για το πού πρέπει να είσαι και πότε. Καλό είναι να ακολουθήσει κανείς το δικό του πρόγραμμα ανάλογα με την περιοχή που θέλει να επισκεφθεί, όπως προέτρεψε ο Ανταμ Σίμτσικ, και να αφεθεί στην εμπειρία της documenta. Ας πούμε ωστόσο ότι το Ωδείο Αθηνών θα δοθεί έμφαση στον νεωτεριστή συνθέτη, Γιάννη Χρήστου, στα εγκαίνια μάλιστα στις 8 Απριλίου ο «Επίκυκλος» (Epicycle, 1968-2017) θα παρουσιαστεί από τον Ρούπερτ Χούμπερ ο οποίος διηύθυνε αυτή την παράδοξη συμφωνία ήχων και στα εγκαίνια. Οι εκθέσεις και περφόρμανς που φιλοξενούνται έχουν σχέση με τη μουσική, η τουρκάλαNevinAladag, για παράδειγμα, παρουσιάζει τα αυτοσχέδια μουσικά όργανα που φιλοτεχνεί. Eνα αντίστοιχο πνεύμα διαλόγου θα διέπει τη σχέση της κάθε υπάρχουσας δομής με τους καλλιτέχνες που παρουσιάζουν τη δουλειά τους σε αυτή.
Οσον αφορά στις εναρκτήριες εκδηλώσεις, μια σειρά από περφόρμανς ως επί το πλείστον που θα πραγματοποιηθεί από τις 8-15 Απριλίου στους χώρους διεξαγωγής των μόνιμων εκθέσεων. Από τις πιο εντυπωσιακές αναμένεται να είναι η πομπή αλόγων και ιππέων με τίτλο « Αθήνα-Κάσελ: Η μετάβαση του Ερμή» του Βρετανού, Ρος Μπίρελ, που θα ξεκινήσει το μεσημέρι της Κυριακής 9 Απριλίου (12 μ.μ.) από τον ναό Αγίας Σοφίας Ακροπόλεως στην οδό Διονυσίου Αρεοπαγίτου για να φτάσει στο Κάσελ.
Οι βασικοί εκθεσιακοί χώροι θα είναι ανοιχτοί από Τρίτη έως Κυριακή (11 π.μ.-9 μ.μ.) και την Πέμπτη (11 π.μ. -11 μ.μ.). Καλό είναι να ανατρέχετε στο site της documenta 14 (http://www.documenta14.de/gr/) για την αναλυτική ενημέρωσή σας ή στο Κέντρο Τύπου και Πληροφοριών της documenta 14 στο ισόγειο της οδού Μουρούζη 16. Η είσοδος είναι δωρεάν στην ΑΣΚΤ, στο Μπενάκη και στο Ωδείο Αθηνών. Στους υπόλοιπους χώρους διεξαγωγής οι επισκέπτες θα πληρώνουν το αντίτιμο του εισιτήριου που ισχύει μέχρι σήμερα.
Πρόγραμμα του πρώτου τριημέρου της documenta 14
Σάββατο 8 Απριλίου 2017
Επίσημα εγκαίνια της documenta 14
Nikhil Chopra
Drawing a Line through Landscape, περφόρμανς, Αρχιμήδους 15 (Μοσχάτο), σε εξέλιξη
Γιάννης Χρήστου
Epicycle, 1968-2017, προσαρμογή για πραγματοποίηση από τον Rupert Huber, Ωδείο Αθηνών (ΩA.2) και όλοι οι υπόλοιποι χώροι, 11 π.μ.-9 μ.μ.
Nevin Aladağ
Music Room (Athens), περφόρμανς, Ωδείο Αθηνών (ΩA.4), 11 π.μ. και 5 μ.μ.
Sanja Iveković
Monument to Revolution, συλλογικό προφορικό κείμενο, Πλατεία Αυδή, 11 π.μ.-9 μ.μ.
Marie Cool Fabio Balducci
Μόνιμη εγκατάσταση κατά τη διάρκεια της ημέρας με καθημερινές δράσεις όταν ο ήλιος εισέρχεται στον εκθεσιακό χώρο, ενεργοποίηση: Florent Frizet, ΕΜΣΤ–Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (4ος όροφος), 11 π.μ.-1 μ.μ.
Prinz Gholam
My Sweet Country, περφόρμανς, Ναός Ολυμπίου Διός, 11 π.μ.-1 μ.μ., 6 €, μειωμένο 3 €
Guillermo Galindo
Original Composition from the Series Exit/έξοδος, Μουσική περφόρμανς, Ωδείο Αθηνών (ΩA.4), 12 μ.μ.
Collective Exhibition for a Single Body
Περφόρμανς χορού, Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά, 12-2:30 μ.μ., μειωμένο 2 €
Φοιτητές Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών
Ανοιχτά στούντιο, Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (ΑΣΚΤ)—Οδός Πειραιώς, 12-8 μ.μ.
Rasheed Araeen
Shamiyaana–Food for Thought: Thought for Change, μαγείρεμα και γεύμα, Πλατεία Κοτζιά, 1-2:30 και 3-4:30 μ.μ.
Gilles Aubry & Robert Millis, Every Time A Ear di Soun, Ραδιοφωνικό Πρόγραμμα της documenta 14
The Gramophone Effect, Cannibal Radio, SW 15560 kHz σε όλο τον κόσμο ή στο www.documenta14.de, 1 μ.μ.
Annie Vigier & Franck Apertet (les gens d’Uterpan)
Géographie-Athènes (Geography-Athens), περφόρμανς, ΕΜΣΤ–Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (4ος όροφος), 2 μ.μ.-9 μ.μ.
Joar Nango
European Everything, περφόρμανς, Ωδείο Αθηνών (κήπος), 2 μ.μ., 4 μ.μ. και 7 μ.μ.
Pope.L
Whispering Campaign (2016-17), περφόρμανς, πέντε έως έξι δημόσιοι χώροι, 2-7 μ.μ.
Narimane Mari
Le Fort des Fous, προεπισκόπηση, ΕΜΣΤ–Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (αμφιθέατρο), 3 μ.μ.
Marta Minujín
Payment of Greek Debt to Germany with Olives and Art, περφόρμανς, ΕΜΣΤ–Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (είσοδος), 4 μ.μ.
Γεωργία Σαγρή
Dynamis (Askese–on Empathy), εργαστήριο, Πάρκο Ελευθερίας, Κέντρο Τεχνών Δήμου Αθηναίων, 5-10 μ.μ.
Alvin Lucier
I Am Sitting in a Room, μουσική περφόρμανς, Ωδείο Αθηνών (ΩA.4), 6 μ.μ.
Beth Stephens & Annie Sprinkle
Cuddling Athens, περφόρμανς, ΕΜΣΤ–Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, 6 μ.μ.
Aki Onda, Every Time A Ear di Soun, Ραδιοφωνικό Πρόγραμμα της documenta 14
Nam June’s Spirit Was Talking To Me, Paranoise Radio, SW 15560 kHz σε όλο τον κόσμο ή στο www.documenta14.de, 6 μ.μ.
Anton Kats
Giant Steps, περφόρμανς, περίπτερο στου Ψυρρή, 6:30 μ.μ.
Manthia Diawara
An Opera of the World, προεπισκόπηση, αμφιθέατρο ΕΜΣΤ–Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, 7 μ.μ.
Mattin μαζί με τους Δάφνη Κραζούδη, Δανάη Λιοδάκη, Ιωάννη Σαρρή και Ελένη Ζερβού
Social Dissonance, περφόρμανς, Ωδείο Αθηνών (ΩA.3), 7 μ.μ.
Kettly Noël
Zombification, περφόρμανς και σκηνογραφική εγκατάσταση, Ωδείο Αθηνών (ΩA.1), 8 μ.μ.
Αλεξάνδρα Μπαχτσετζή
Private Song, περφόρμανς, Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, 8:30 μ.μ., 10 €, εισιτήρια
Ross Birrell και David Harding, The Athens State Orchestra, Syrian Expat Philharmonic Orchestra (SEPO)
Henryk Górecki, Symphony No. 3, Op. 36, Symphony of Sorrowful Song, μουσική περφόρμανς, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, 8:30 μ.μ., εισιτήρια
H μουσική εκδήλωση είναι συμπαραγωγή της documenta 14, της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών και του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Μέρος των εσόδων θα διατεθεί στην πρωτοβουλία «Ροζ Κουτί» της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών για παιδιά προσφύγων καθώς και στα προγράμματα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για πρόσφυγες εντός και εκτός Ελλάδας.
Πινακοθήκη Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα
Για πρώτη φορά, στο πλαίσιο της documenta 14, και ως προέκταση της μόνιμης έκθεσης, παρουσιάζεται από τις 8Απριλίου έως τις 16 Ιουλίου και μια επιλογή πρωτότυπων φωτογραφιών του Γκίκα από τα ταξίδια του στην Ελλάδα κατά τη δεκαετία του 1930, ενώ παράλληλα μια μικρή επιλογή απόέργα της συλλογής της Εθνικής Πινακοθήκης των Τιράνωνπροτείνει έναν εναλλακτικό μοντερνισμό ως αντίστιξη στην ελληνοκεντρική συλλογή.
Μουσείο Μπενάκη Ισλαμικής Τέχνης
H Mounira Al Solh εκθέτει μια κεντητή σκηνή που κρέμεται από την οροφή: μια προσφορά αλλά και καταφύγιο για όσους χάνονται στους πολέμους και στους βίαιους εκτοπισμούς, απότις 8 Απριλίου έως τις 16 Ιουλίου.
Κυριακή 9 Απριλίου 2017
Nikhil Chopra
Drawing a Line through Landscape, περφόρμανς, Αρχιμήδους 15 (Μοσχάτο), σε εξέλιξη μέχρι τις 8 μ.μ.
Annie Vigier & Franck Apertet (les gens d’Uterpan)
Géographie-Athènes (Geography-Athens), περφόρμανς, ΕΜΣΤ–Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (4ος όροφος), 11 π.μ.-9 μ.μ.
Γιάννης Χρήστου
Epicycle, 1968-2017, προσαρμογή για πραγματοποίηση από τον Rupert Huber, Ωδείο Αθηνών (ΩA.2) και όλοι οι υπόλοιποι χώροι, 11 π.μ.-9 μ.μ.
Marie Cool Fabio Balducci
Μόνιμη εγκατάσταση κατά τη διάρκεια της ημέρας με καθημερινές δράσεις όταν ο ήλιος εισέρχεται στον εκθεσιακό χώρο, ενεργοποίηση: Florent Frizet, ΕΜΣΤ–Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (4ος όροφος), 11 π.μ.-1 μ.μ.
Prinz Gholam
My Sweet Country, περφόρμανς, Αρχαία Αγορά, Ωδείο του Αγρίππα, 11 π.μ.-1 μ.μ., 8 €, μειωμένο 4 €
Narimane Mari
Le Fort des Fous, προεπισκόπηση, ΕΜΣΤ–Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (αμφιθέατρο), 12 μ.μ.
Ross Birrell
The Athens–Kassel Ride: The Transit of Hermes, εναρκτήρια εκδήλωση, ναός Αγίας Σοφίας Ακροπόλεως στην οδό Διονυσίου Αρεοπαγίτου, 12 μ.μ.
Collective Exhibition for a Single Body
Περφόρμανς χορού, Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά, 12-2:30 μ.μ., 4 €, μειωμένο 2 €
Φοιτητές Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών
Ανοιχτά στούντιο, Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (ΑΣΚΤ)—Οδός Πειραιώς, 12-8 μ.μ.
Servanne Jollivet, Άννα Παπαέτη, Παύλος Χατζόπουλος, Νέλλη Καμπούρη, Γιώργος Μανιάτης
Boats of History, θαλάσσιο ταξίδι, Λιμάνι Πειραιά – Πύλη E2, 1 μ.μ.
Rasheed Araeen
Shamiyaana–Food for Thought: Thought for Change, μαγείρεμα και γεύμα, Πλατεία Κοτζιά, 1-2:30 και 3-4:30 μ.μ.
drog_A_tek, Every Time A Ear di Soun, Ραδιοφωνικό Πρόγραμμα της documenta 14
Signal Echo: the documenta Files, Cannibal Radio, SW 15560 kHz σε όλο τον κόσμο ή στο www.documenta14.de, 1 μ.μ.
Joar Nango
European Everything, περφόρμανς, Ωδείο Αθηνών (κήπος), 2 μ.μ., 4 μ.μ. και 7 μ.μ.
Nevin Aladağ
Music Room (Athens), περφόρμανς, Ωδείο Αθηνών (ΩA.4), 5 μ.μ.
Μαίρη Ζυγούρη
The Round-up Project: Kokkinia 1979–Kokkinia 2017 \ M. Z. \ M. K., περφόρμανς, Μνημείο «Μάντρα Μπλόκου Κοκκινιάς» (Νίκαια), 5 μ.μ.
Manthia Diawara
An Opera of the World, προεπισκόπηση, ΕΜΣΤ–Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (αμφιθέατρο), 5 μ.μ.
Samnang Khvay, Rady Nget, Erin Gleeson, Hendrik Folkerts
The Way of the Spirit, ομιλία, Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (ΑΣΚΤ)—Οδός Πειραιώς (παλιά βιβλιοθήκη), 5 μ.μ.
Γεωργία Σαγρή
Dynamis (Askese–on Empathy), εργαστήριο, Πάρκο Ελευθερίας, Κέντρο Τεχνών Δήμου Αθηναίων, 5-10 μ.μ.
Beth Stephens & Annie Sprinkle
Cuddling Athens, περφόρμανς, ΕΜΣΤ–Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, 6 μ.μ
Marco Montiel-Soto, Every Time A Ear di Soun, Ραδιοφωνικό Πρόγραμμα της documenta 14
The Origin of Everything: Vom tropischen Tieflande zum ewigen Schnee, Paranoise Radio, SW 15560 kHz σε όλο τον κόσμο ή στο www.documenta14.de, 6 μ.μ.
Μαρίνα Γιώτη
The Invisible Hands, προεπισκόπηση, ΕΜΣΤ–Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (αμφιθέατρο), 7 μ.μ.
Mattin μαζί με τους Δάφνη Κραζούδη, Δανάη Λιοδάκη, Ιωάννη Σαρρή και Ελένη Ζερβού
Social Dissonance, περφόρμανς, Ωδείο Αθηνών (ΩA.3), 7 μ.μ.
iQhiya
The Portrait, περφόρμανς, Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (ΑΣΚΤ)–Οδός Πειραιώς (κήπος), 7-10 μ.μ.
Kettly Noël
Zombification, περφόρμανς και σκηνογραφική εγκατάσταση, Ωδείο Αθηνών (ΩA.1), 8 μ.μ.
Δευτέρα 10 Απριλίου 2017
Marie Cool Fabio Balducci
Μόνιμη εγκατάσταση κατά τη διάρκεια της ημέρας με καθημερινές δράσεις όταν ο ήλιος εισέρχεται στον εκθεσιακό χώρο, ενεργοποίηση: Florent Frizet, ΕΜΣΤ–Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (4ος όροφος), 11 π.μ.-1 μ.μ.
Prinz Gholam
My Sweet Country, περφόρμανς, Ναός Ολυμπίου Διός, 11 π.μ.-1 μ.μ., 6 €, μειωμένο 3 €
Γιάννης Χρήστου
Epicycle, 1968-2017, προσαρμογή για πραγματοποίηση από τον Rupert Huber, Ωδείο Αθηνών (ΩA.2) και όλοι οι υπόλοιποι χώροι, 11 π.μ.-9 μ.μ.
Rasheed Araeen
Shamiyaana–Food for Thought: Thought for Change, Μαγείρεμα και γεύμα, Πλατεία Κοτζιά, 1-2:30 και 3-4:30 μ.μ.
Rashad Becker, Every Time A Ear di Soun, Ραδιοφωνικό Πρόγραμμα της documenta 14
Based on a True Story, Chapter IX, Cannibal Radio, SW 15560 kHz σε όλο τον κόσμο ή στο www.documenta14.de, 1 μ.μ.
Nevin Aladağ
Music Room (Athens), περφόρμανς, Ωδείο Αθηνών (ΩA.4), 5 μ.μ.
Beth Stephens & Annie Sprinkle
Cuddling Athens, περφόρμανς, ΕΜΣΤ–Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, 6 μ.μ.
Jan-Peter E.R. Sonntag, Every Time A Ear di Soun, Ραδιοφωνικό Πρόγραμμα της documenta 14
Rundfunk Aeterna, Paranoise Radio, SW 15560 kHz σε όλο τον κόσμο ή στο www.documenta14.de, 6 μ.μ.
Guillermo Galindo, Δημήτρης Δεσύλλας, Χριστίνα Παντελίδου
Original composition from the series Exit/έξοδος, μουσική περφόρμανς, Ωδείο Αθηνών (ΩA.4), 7 μ.μ.
Sanja Iveković
Lady R, περφόρμανς, Πλατεία Αυδή, 7 και 9:30 μ.μ.
Ulrike Ottinger, Κείμενα – Πρόγραμμα ταινιών της documenta 14
Chamissos Schatten, Kapitel 1: Alaska und die aleutischen Inseln (Η σκιά του Σαμίσο, Κεφάλαιο 1: Αλάσκα και οι Αλεούτιες Νήσοι), ταινία, EΡT2, μεσάνυχτα
Δείτε το αναλυτικό πρόγραμματης πρώτης εβδομάδας τηςdocumenta 14 (8-16/4/2017)
